U nas zapłacisz kartą
Skąd bierze się łuszczyca skóry - Przyczyny, Objawy i Metody Leczenia
Czy można wyleczyć łuszczycę?
Codzienne życie z łuszczycą wymaga od chorego systematyczności i ogromnej ilości wyrzeczeń. Szczególnie w przypadku poważniejszych postaci choroby. Codzienna pielęgnacja skóry i stosowanie specjalistycznych preparatów do smarowania i do kąpieli, np. Mediderm pozwalają załagodzić dokuczliwe objawy.
Niestety mało estetyczne zmiany skórne to nic w porównaniu z uciążliwym pieczeniem oraz swędzeniem, które towarzyszą łuszczycy. Leczenie jest równie ważne jak codzienna pielęgnacja i nawilżanie skóry, ponieważ wydłuża czas pomiędzy kolejnymi nawrotami choroby. Niestety łuszczyca jest nieuleczalna i chory musi nauczyć się z nią żyć. Kiedy przychodzą okresy remisji choroby warto utrzymać ten stan jak najdłużej. Dlatego trzeba dbać o odpowiednią dietę, ograniczać używki i unikać stresu. Zwalczanie czynników potęgujących objawy choroby pozwoli ograniczyć jej rozwój.
- Owczarczyk-Saczonek A., Placek W., Łuszczyca jako choroba autoimmunologiczna, Przegl. Dermatol 2014, 101, 278–287DOI: 10.5114/dr.2014.45121.
- Romańska-Gocka K., Farmakoterapia Łuszczycy, Terapia i leki, Tom 65, nr 9, 2009, s: 647-654.
Odmiany łuszczycy: zwyczajna, krostkowa, stawowa
Łuszczyca jest najczęściej rozpoznawaną chorobą dermatologiczną. Jej rodzaje różnią się wyglądem, lokalizacją, intensywnością zabarwienia wykwitów, charakterem łuski.
Łuszczyca zwyczajna (plackowata) występuje najczęściej (dotyczy nawet 90% chorych). Typowe dla niej zmiany są wypukłe, okrągłe lub owalne, pokryte łuską, wyraźnie oddzielone od zdrowej skóry, zlokalizowane na nogach, ramionach, kolanach i łokciach, plecach, głowie, rzadziej na twarzy, dłoniach, stopach, czy brzuchu.
Fot. 2. Łuszczyca skóry łokci
Łuszczyca krostkowa – zajęta zmianami skóra jest czerwona, opuchnięta i pokryta krostami z wydzieliną ropną. Ten rodzaj łuszczycy występuje w dwóch postaciach: uogólnionej (jest to jedna z najcięższych postaci łuszczycy) i miejscowej (na dłoniach i stopach).
Łuszczyca stawowa, czyli łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) – manifestuje się przewlekłym zapaleniem stawów z łuszczycą lub bez łuszczycy skóry. Może występować tylko w jednej lokalizacji lub zajmować wiele stawów. Najbardziej powszechną postacią jest łuszczycowe zapalenie stawów obejmujące dystalne stawy międzypaliczkowe, często występują też zmiany łuszczycowe w obrębie paznokci. Choroba ma na ogół łagodny przebieg, w rzadkich przypadkach ciężkiej postaci może prowadzić do zniszczenia stawów i niesprawności.
Łuszczyca paznokci może współistnieć ze zmianami skórnymi lub stanowić jedyny objaw choroby. Jej objawem jest naparstkowanie – w płytce paznokciowej powstają punktowe wgłębienia ułożone liniowo lub przypadkowo. W wyniku zajęcia łożyska widoczne jest żółtawe przebarwienie wyglądające jak kropla oleju po płytką paznokcia. W zaawansowanych postaciach dochodzi do oddzielenia płytek paznokciowych (onycholizy), paznokcie są zgrubiałe, matowe, białawożółte, kruche i poprzecinane poprzecznymi bruzdami. W ciężkich postaciach płytki oddzielają się całkowicie.
Objawy łuszczycy
Objawy łuszczycy są zależne od postaci schorzenia. Niektóre odmiany łuszczycy mogą ze sobą współistnieć dając zróżnicowany obraz kliniczny choroby. Na początku rozwoju łuszczycy zwykłej charakterystycznym objawem są czerwone lub czerwonobrunatne grudki pokryte srebrną łuską. Oprócz innych typowych symptomów łuszczycy, takich jak świąd czy kropelkowe krwawienie po zadrapaniu zmiany, czasem obecne są również objawy ogólne: gorączka, obrzęk skóry czy ból.
Pierwszym krokiem w rozpoznaniu łuszczycy jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu lekarskiego, dzięki któremu można uzyskać informacje o rodzinnym występowaniu łuszczycy. Aby zdiagnozować chorobę konieczne jest obejrzenie skóry i paznokci pacjenta, a w razie wątpliwości pobranie wycinka skóry do badania histopatologicznego.
Łuszczycę można pomylić z innymi schorzeniami, dlatego konieczna jest diagnostyka różnicowa z atopowym zapaleniem skóry (AZS), łojotokowym zapaleniem skóry, grzybicą skóry, paznokci i owłosionej skóry głowy, łupieżem Gilberta oraz toczniem rumieniowatym. Po zdiagnozowaniu choroby, pacjent powinien trafić pod opiekę nie tylko dermatologa, ale i reumatologa, kardiologa czy diabetologa, a w razie potrzeby także i psychiatry.
Leczenie miejscowe
- preparaty keratolityczne zawierające 5–10% kwasu salicylowego lub mocznika – powodują zmniejszenie ilości łusek, poprawiają przenikanie innych preparatów
- dziegcie (pochodne węgla kamiennego) – używane są głównie w postaci maści i past, mają właściwości antyproliferacyjne
- cygnolina – stosowana głównie w tzw. leczeniu minutowym, w stężeniach 0,5-2%, rozpoczynając od małych stężeń i zwiększając je w zależności od reakcji skóry, preparat jest nanoszony na skórę na kilka minut, a następnie zmywany
- glikokortykosteroidy – mają silne właściwości przeciwzapalne, antyproliferacyjne i immunomodulujące, ze względu na możliwość wystąpienia działań niepożądanych związanych z nieprawidłowym stosowaniem tych preparatów, należy je stosować wyłącznie pod kontrolą lekarza
- analogi witaminy D3 (kalcypotriol, takalcytol) – preparaty te dają dobre efekty terapeutyczne przy mniejszych działaniach niepożądanych w porównaniu z miejscowo stosowanymi kortykosteroidami.
- fototerapia – polega na ekspozycji na światło ultrafioletowe wytwarzane przez specjalne lampy (wykorzystuje się promieniowanie wąskopasmowe UVB 311nm), musi przebiegać pod nadzorem przeszkolonego personelu
- fotochemioterapia – inaczej terapia PUVA (Psoralen Ultra-Violet A), to naświetlanie promieniowaniem UVA po podaniu psolarenu, leku światłouwrażliwiającego
- metotreksat – jest to najczęściej stosowany w łuszczycy lek cytostatyczny, przed jego włączeniem należy wykonać podstawowe badania laboratoryjne, morfologię krwi z rozmazem, badanie czynności nerek oraz wątroby, RTG klatki piersiowej oraz przeprowadzić ogólne badanie lekarskie, lek może być przyjmowany wyłącznie pod kontrolą lekarza
- cyklosporyna A – to silnie działający lek immunosupresyjny skuteczny we wszystkich postaciach łuszczycy, jednak ze względu na nefrotoksyczność wskazany jest głównie w przypadkach łuszczycy szczególnie rozległej i opornej na inne metody leczenia, podawanie wiąże się z koniecznością monitorowania parametrów laboratoryjnych oraz ciśnienia tętniczego krwi
- retinoidy – normalizują proliferację i różnicowanie keratynocytów oraz ograniczają stan zapalny, wskazane są do stosowania w łuszczycy krostkowej, ponieważ mają działanie teratogenne, kobiety w wieku rozrodczym mogą je przyjmować tylko równocześnie, stosując antykoncepcję, którą muszą utrzymać jeszcze przez 2 lata po zakończeniu leczenia, najczęściej występujące objawy niepożądane to suchość ust, nosa, oczu, błon śluzowych oraz wypadanie włosów
- leki biologiczne – są to preparaty działające na określone cytokiny, które biorą udział w immunopatogenezie łuszczycy, podawane są w iniekcjach, podskórnie lub dożylnie, w ostatnich latach do leków starszej generacji – inhibitorów TNF-α dołączyły inhibitory interleukiny 17 oraz najnowsze, inhibitory interleukiny 23, leki biologiczne są podawane w ramach programów lekowych.
Leczenie łuszczycy
Podstawą leczenia jest zwalczanie łuszczycowych zmian zapalnych na skórze, doprowadzenie do remisji objawów i utrzymanie tego stanu jak najdłużej. W celu załagodzenia objawów i doprowadzenia do remisji choroby, u pacjentów u których zmiany obejmują do 25% powierzchni ciała, stosuje się leczenie zewnętrzne. W pierwszym etapie leczenia zaleca się preparaty złuszczające, mające na celu usunięcie łuski. Zawierają one wysokie stężenie mocznika bądź kwas salicylowy, np. kosmetyki marki Cerkoderm. Następnie warto sięgnąć po dermokosmetyki ograniczające proliferację naskórka, np. marka Paraderm. Niekiedy lekarze zlecają również kuracje kortykosterydami dostępnymi na receptę oraz pochodnymi witaminy D.
Jak leczyć łuszczycę, kiedy zmiany pokrywają ponad 25% powierzchni skóry, albo gdy pacjent jest w złej kondycji psychicznej, ponieważ leczenie miejscowe nie przynosi poprawy? Wtedy konieczne jest leczenie ogólne obejmujące leki immunosupresyjne (metotreksat, cyklosporyna A, retinoidy, leki biologiczne). Tego typu farmakoterapia jest jednak dużym obciążeniem dla organizmu. Pomocniczo wprowadza się niekiedy fototerapię oraz psychoterapię, jako że stres pogłębia objawy choroby.
