Skąd się biorą i jak leczyć swędzące bąble na stopach?
Bąble na ciele w przebiegu ospy wietrznej
Ospa wietrzna wywoływana jest przez wirus VZV. Jest to jedna z najczęściej występujących chorób zakaźnych w Polsce, zwłaszcza u małych dzieci, w wieku przedszkolnym. Rocznie notuje się około 75 tysięcy zachorowań, zwłaszcza późną wiosną i wczesnym latem (jeszcze kilkanaście lat temu liczba ta przekraczała 150 tysięcy).
Choroba jest bardzo zakaźna. Przenosi się drogą kropelkową przez błony śluzowe jamy ustnej, jednak jej objawy dotykają znacznie większych połaci ciała.
Bolesne bąble na ciele w przebiegu ospy są tylko jednymi z kilku objawów skórnych, występujących kolejno po sobie. Choroba ujawnia się po około 14-dniowym okresie inkubacji, początkowo pod postacią plam na ciele. Te zamieniają się w grudki, a następnie w ich miejsce pojawiają się pęcherze.
Zanim choroba przeminie, na ciele pacjenta wykwintną jeszcze krosty, na koniec zaś pojawią się twarde strupy.
Niezwykle charakterystyczne jest rozlokowanie zmian – stanowią one małe punkciki rozrzucone na dużej powierzchni ciała, niczym gwiazdy na niebie. Ospa u dzieci jest względnie niegroźna, aczkolwiek może pozostawić po sobie ślad w postaci nieestetycznych blizn na twarzy.
Swędzące stopy: przyczyny
Swędzące stopy mogą mieć wiele przyczyn, w tym:
Choroby ogólnoustrojowe
Swędzenie stóp spowodowane stanem chorobowym może być związane ze wzrostem produkcji neuroprzekaźnika serotoniny. Z tego powodu lekarz może przepisać selektywny inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) w celu leczenia świądu.
Schorzenia powodujące swędzenie stóp to m.in.:
- choroby wątroby
- cholestaza, która jest zmniejszonym przepływem żółci do przodu przez drogi żółciowe
- rak
- neuropatia obwodowa, stan powszechnie związany z cukrzycą
- czerwienica prawdziwa
- choroba nerek
- choroba tarczycy
- świąd ciążowy (może współwystępować z cholestazą lub nie, szczególnie w ostatnich miesiącach ciąży)
- ziarnica złośliwa
- alergia na elementy sierści zwierząt
- choroby skóry
Choroby skóry
Choroby skóry, które powodują swędzenie stóp, to m.in.:
- alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, które może być spowodowane np. używaniem nowego detergentu do prania
- stopa atlety lub grzybica stóp
- atopowe zapalenie skóry
- młodzieńcza dermatoza podeszwowa
- łuszczyca
- blizny
- ugryzienia przez robaki
- sucha skóra
- wszawica lub świerzb
Narażenie na czynniki drażniące
Substancja drażniąca może być dowolną substancją, która wywołuje reakcję wewnątrz ciała lub na jego powierzchni. Mogą to być nawet leki lub maści stosowane miejscowo w leczeniu innych schorzeń.
Leki, o których wiadomo, że powodują swędzenie stóp i reszty ciała, obejmują opioidy lub narkotyki, takie jak siarczan morfiny, inhibitory ACE i statyny.
Diagnoza pokrzywki
- w tzw. pokrzywce cholinergicznej często są drobne
- w wywołanej wysiłkiem – olbrzymie (ta forma pokrzywki może być przyczyną wstrząsu anafilaktycznego)
- w pokrzywce wywołanej uciskiem – występują w miejscu kontaktu skóry np. z paskiem ciężkiej torby lub na stopach po długim marszu
- pokrzywka wibracyjna pojawia się u chorych pracujących np. z młotem pneumatycznym
- pokrzywka świetlna – po opalaniu.
Ważne dla lekarza jest także umiejscowienie zmian pokrzywkowych na ciele oraz czas zanikania zmian. Wielu chorych nie wie, jak długo obecne są zmiany (można obrysować bąbel długopisem i obserwować, kiedy zmiana zanika).
- to, kiedy i w jakich okolicznościach po raz pierwszy pojawiły się bąble pokrzywkowe
- częstość epizodów pokrzywki i określenie, jak długo wykwity się utrzymują
- związek z podróżami, sposobem spędzania wakacji czy weekendów
- wielkość, kształt i lokalizację bąbli pokrzywkowych
- to, czy występuje też obrzęk naczynioruchowy
- aktualnie lub niedawno przyjmowane leki i inne substancje (zarówno zlecone przez lekarza, jak i dostępne bez recepty, preparaty ziołowe, witaminowe, wzbogacające dietę i in.)
- związek czasowy między wystąpieniem pokrzywki a kontaktem z pokarmami (spożycie, dotknięcie)
- związek objawów z potencjalnymi czynnikami fizycznymi (np. narażenie na niską lub wysoką temperaturę, światło słoneczne), z wysiłkiem fizycznym lub poceniem
- zakażenia wirusowe dróg oddechowych, wątroby, mononukleozę zakaźną
- kontakt ze zwierzętami
- narażenie zawodowe na alergeny lub substancje drażniące (np. lateks, inne wyroby gumowe i kosmetyki), zapytaj o rodzaj pracy
- niedawne ugryzienia lub użądlenia przez owady
- narażenie na kontakt z alergenami kontaktowymi lub wziewnymi
- wszczepienie protez lub implantów w trakcie zabiegów chirurgicznych
- objawy ze strony innych układów
- rodzinne występowanie pokrzywki i atopii
- związek z cyklem miesiączkowym
- stres psychiczny, choroby psychiczne
- stosowanie używek: tytoniu (stosowanie tytoniów aromatyzowanych), alkoholu, kannabinoli
- dotychczas wykonywane badania diagnostyczne
- reakcję na dotychczasowe leczenie.