U nas zapłacisz kartą
Tabletki hamujące nadmierne wydzielanie sebum
Łojotok – co to jest?
Łój jest naszym sprzymierzeńcem, a nie wrogiem. Jest fizjologiczną wydzieliną skóry, warunkującą utrzymanie odpowiedniej gospodarki wodno-lipidowej, chroniącą przed patogenami i innymi niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi. Łój sprawia, że włosy są elastyczne, błyszczące, miękkie i nawilżone . Dodatkowo uczestniczy w procesach, dzięki którym włosy mogą prawidłowo wzrastać oraz umożliwia utrzymanie odpowiedniego pH skóry. Najważniejszą funkcją gruczołów łojowych jest wydzielanie sebum. W składzie łoju znajdziemy głównie: glicerydy, woski, skwalen, węglowodory, wolne kwasy tłuszczowe, estry cholesterolu, cholesterol i sterole.
Często spotykamy się z określeniem przetłuszczających się włosów, co nie jest do końca poprawnym wyrażeniem. Włos w części wystającej poza skórę nazywamy łodygą i jest to struktura całkowicie martwa, niezdolna do funkcji wydzielniczych. To skóra, a właściwie umiejscowione w niej gruczoły łojowe są odpowiedzialne za produkcję łoju. Każdy włos ma towarzyszący mu gruczoł łojowy. Ich największa ilość znajduje się między innymi na skórze głowy. Określeniem łojotoku nazywamy stan, w którym mamy do czynienia z nadmierną pracą gruczołów łojowych. Skutkuje to wypłynięciem ponadprzeciętnych ilości łoju na powierzchnię skóry, a także włosów. Wpływa to mocno na estetykę fryzury, sprawiając, że wygląda tłusto i nieświeżo. Taka skóra wymaga odpowiedniej pielęgnacji, gdyż poza dyskomfortem estetycznym jak przyklapnięte włosy czy nieprzyjemny zapach, prowadzi najczęściej do dużo poważniejszych jednostek chorobowych .
Wyróżniamy trzy rodzaje łojotoku skóry głowy:
- łojotok tłusty, inaczej zwany suchym – występuje w postaci nadprodukcji gruczołów łojowych przy jednocześnie przesuszonej skórze,
- łojotok oleisty – objawia się nadprodukcją łoju oraz tłustą skórą głowy,
- łojotok płynny – to nadprodukcja łoju współwystępująca z hiperhydrozą, czyli nadmierną pracą gruczołów potowych.
Warto wiedzieć o łojotoku
Łojotok, nazywany również łuszczycą łojotokową, jest przewlekłą chorobą skóry, która charakteryzuje się nadmiernym złuszczaniem się skóry głowy, twarzy, lub innych obszarów ciała. Choć dokładne przyczyny łojotoku nie są do końca poznane, istnieje wiele czynników, które mogą przyczynić się do jego wystąpienia.
Głównym czynnikiem prowadzącym do rozwoju łojotoku jest nadmierna produkcja sebum przez gruczoły łojowe skóry. Ta nadmierna produkcja może być spowodowana przez różne czynniki:
• Zmiany hormonalne: Fluktuacje hormonalne, takie jak te występujące w okresie dojrzewania, ciąży, czy menopauzy, mogą prowadzić do nadmiernej produkcji sebum.
• Stres: Stres może wpływać na pracę gruczołów łojowych, co może prowadzić do zwiększonej produkcji sebum.
• Nieprawidłowa higiena skóry: Niewłaściwe mycie skóry głowy lub twarzy może prowadzić do zablokowania gruczołów łojowych i nadmiernego gromadzenia się sebum.
• Infekcje grzybicze: Infekcje grzybicze skóry mogą prowadzić do podrażnienia i zwiększonej produkcji sebum.
Należy również zauważyć, że niektóre niedobory żywieniowe mogą przyczynić się do wystąpienia łojotoku. Niedobór witaminy D, witamin z grupy B, cynku czy kwasu tłuszczowego Omega-3 może zaburzać równowagę skóry i sprzyjać nadprodukcji sebum, co z kolei może prowadzić do rozwoju choroby.
Objawy łojotoku mogą być różnorodne, ale najczęściej obejmują zaczerwienienie skóry, łuszczenie się, swędzenie oraz czasem ból. Te objawy mogą prowadzić do znacznego dyskomfortu i obniżenia samooceny u osób dotkniętych tą chorobą.
Jak często występuje łojotok?
Gruczoły łojowe zmieniają intensywność swojej pracy w ciągu życia. Zaczynają dojrzewać już w okresie noworodkowym, bazując jeszcze na hormonach matki. Niedojrzałe u malucha funkcje skóry mogą nie poradzić sobie z nagromadzeniem łoju i tworzącą się łuską, przez co powstaje ciemieniucha – łojotokowe zapalenie skóry o łagodnym i przemijającym przebiegu. Z czasem praca gruczołów się zmniejsza, by w wieku dorastania (około 9-18 lat) ponownie wzrosnąć. Wówczas nastolatkowie mają problemy nie tylko z łojotokiem skóry głowy, ale pojawia się on także na twarzy, skutkując trądzikiem. Następnie aktywność gruczołów łojowych ponownie maleje. W dorosłym życiu jest oznaką zaburzeń , najczęściej w obrębie pracy gospodarki hormonalnej, ale także niedoborów lub nieodpowiedniej pielęgnacji zewnętrznej [2].
Rzadko mamy do czynienia z sytuacją, kiedy skóra ma tendencję do przetłuszczania i nic nie da się w tym przypadku zrobić, bowiem najczęściej wiele zależy od nas samych i często własnymi wyborami lub zaniedbaniami przyczyniamy się do nadprodukcji sebum. Wśród przyczyn powstawania łojotoku możemy znaleźć zarówno te wynikające z błędów pielęgnacyjnych (jak np. nieprawidłowa technika mycia czy chociażby nieodpowiednio dobrany do rodzaju skóry głowy szampon), jak i te, które są regulowane przez wewnętrzne receptory , warunkowane nie tylko dietą, ale także ogólnym stylem życia czy gospodarką hormonalną.
Wewnętrzne receptory gruczołów łojowych
- Receptor dla DHT – gruczoły łojowe są również miejscem przetwarzania hormonów androgenowych, dzięki znajdującym się w skórze enzymom. Są one odpowiedzialne za przekształcanie cholesterolu w steroidy lub DHEA (dehydroepiandrosteron), który jest prekursorem nadnerczowym. Ma to przełożenie na proces powstawania łojotoku poprzez występujące w dużej ilości na skórze głowy receptory AR (jądrowe receptory androgenowe). To najczęstszy czynnik powodujący łojotok skóry głowy.
- Receptor dla histaminy – aktywowany w procesie ochronnym. Histamina to hormon naturalnie występujący w ludzkim organizmie, którego uwolnienie najczęściej występuje w kontakcie z alergenem, ale także w przypadku urazu, ucisku czy obrzęku.
- Receptor dla neuromodulatorów – znajdziemy tu substancję P i kortykotropinę, aktywowane głównie przez stres. Wydzielanie kortyzolu powoduje rozpad białek i zahamowanie syntezy kolagenu, co skutkuje znacznym osłabieniem funkcji ochronnych płaszcza hydrolipidowego skóry.
- Receptor dla PPAR-α, -β i -γ (receptory aktywowane przez proliferatory peroksysomów) – stymulowane przez wolne kwasy tłuszczowe oraz cholesterol.
- Receptory dla IGF-1 – stymulowane przez cukier.
- Receptor dla leptyn – pobudzany przez tłuszcze [1].
Rodzaje i objawy łojotoku
Łojotok dotyczy w głównej mierze tych miejsc, w których jest największe nagromadzenie gruczołów łojowych. Z uwagi na lokalizację wyróżnia się więc dwa podstawowe rodzaje łojotoku:
- łojotok skóry głowy,
- łojotok skóry twarzy.
Nie oznacza to jednak, że łojotok nie może występować nigdzie indziej. Często obejmuje też klatkę piersiową, okolice za uszami czy plecy. Rzadko kiedy jest tak, że łojotok ograniczony jest tylko do jednej partii ciała. Zwykle więc dana osoba zmaga się zarówno w łojotokiem twarzy, jak i łojotokiem głowy, choć mogą mieć one różne nasilenie.
Dodatkowy podział łojotoku uwzględnia również charakter wydzieliny pokrywającej skórę, jak i kondycję samej skóry. W takim przypadku łojotok dzieli się na:
- łojotok tłusty (nazywany też suchym) – skóra pokryta jest grubą warstewką łoju, ale sama w sobie jest przesuszona i odwodniona,
- łojotok oleisty – łojotokowi towarzyszy tłusta skóra,
- łojotok płynny – razem z łojotokiem występuje nadmierna potliwość, co w efekcie sprawia, że skórę pokrywa mieszanka łoju i potu.
Głównym objawem łojotoku jest oczywiście wyraźnie widoczna na skórze twarzy i/lub głowy warstewka łoju. Twarz krótko po umyciu zaczyna się nieestetycznie świecić, szczególnie w tzw. strefie T, czyli na czole, nosie i brodzie. Często łojotokowi twarzy towarzyszy trądzik. Łojotok głowy objawia się z kolei zbyt szybkim przetłuszczaniem się włosów, które niedługo po umyciu stają się nieświeże i przylegają do skóry. Razem z łojotokiem skóry głowy z kolei nierzadko współwystępuje łupież.
Nadmiar łoju na skórze jest doskonałą pożywką dla bakterii i grzybów, szczególnie dla drożdżaków Malassezia furfur. Stanowią one naturalny składnik mikrobiomu skóry, jeśli jednak namnoży się ich zbyt dużo, może dojść do rozwoju łojotokowego zapalenia skóry. Oprócz łojotoku występuje wówczas również stan zapalny i dokuczają takie objawy jak zaczerwienienie, swędzenie, pieczenie, łuszczenie się skóry.
