U nas zapłacisz kartą
Tabletki hamujące nadmierne wydzielanie sebum
Jak często występuje łojotok?
Gruczoły łojowe zmieniają intensywność swojej pracy w ciągu życia. Zaczynają dojrzewać już w okresie noworodkowym, bazując jeszcze na hormonach matki. Niedojrzałe u malucha funkcje skóry mogą nie poradzić sobie z nagromadzeniem łoju i tworzącą się łuską, przez co powstaje ciemieniucha – łojotokowe zapalenie skóry o łagodnym i przemijającym przebiegu. Z czasem praca gruczołów się zmniejsza, by w wieku dorastania (około 9-18 lat) ponownie wzrosnąć. Wówczas nastolatkowie mają problemy nie tylko z łojotokiem skóry głowy, ale pojawia się on także na twarzy, skutkując trądzikiem. Następnie aktywność gruczołów łojowych ponownie maleje. W dorosłym życiu jest oznaką zaburzeń , najczęściej w obrębie pracy gospodarki hormonalnej, ale także niedoborów lub nieodpowiedniej pielęgnacji zewnętrznej [2].
Rzadko mamy do czynienia z sytuacją, kiedy skóra ma tendencję do przetłuszczania i nic nie da się w tym przypadku zrobić, bowiem najczęściej wiele zależy od nas samych i często własnymi wyborami lub zaniedbaniami przyczyniamy się do nadprodukcji sebum. Wśród przyczyn powstawania łojotoku możemy znaleźć zarówno te wynikające z błędów pielęgnacyjnych (jak np. nieprawidłowa technika mycia czy chociażby nieodpowiednio dobrany do rodzaju skóry głowy szampon), jak i te, które są regulowane przez wewnętrzne receptory , warunkowane nie tylko dietą, ale także ogólnym stylem życia czy gospodarką hormonalną.
Wewnętrzne receptory gruczołów łojowych
- Receptor dla DHT – gruczoły łojowe są również miejscem przetwarzania hormonów androgenowych, dzięki znajdującym się w skórze enzymom. Są one odpowiedzialne za przekształcanie cholesterolu w steroidy lub DHEA (dehydroepiandrosteron), który jest prekursorem nadnerczowym. Ma to przełożenie na proces powstawania łojotoku poprzez występujące w dużej ilości na skórze głowy receptory AR (jądrowe receptory androgenowe). To najczęstszy czynnik powodujący łojotok skóry głowy.
- Receptor dla histaminy – aktywowany w procesie ochronnym. Histamina to hormon naturalnie występujący w ludzkim organizmie, którego uwolnienie najczęściej występuje w kontakcie z alergenem, ale także w przypadku urazu, ucisku czy obrzęku.
- Receptor dla neuromodulatorów – znajdziemy tu substancję P i kortykotropinę, aktywowane głównie przez stres. Wydzielanie kortyzolu powoduje rozpad białek i zahamowanie syntezy kolagenu, co skutkuje znacznym osłabieniem funkcji ochronnych płaszcza hydrolipidowego skóry.
- Receptor dla PPAR-α, -β i -γ (receptory aktywowane przez proliferatory peroksysomów) – stymulowane przez wolne kwasy tłuszczowe oraz cholesterol.
- Receptory dla IGF-1 – stymulowane przez cukier.
- Receptor dla leptyn – pobudzany przez tłuszcze [1].
Rodzaje i objawy łojotoku
Łojotok dotyczy w głównej mierze tych miejsc, w których jest największe nagromadzenie gruczołów łojowych. Z uwagi na lokalizację wyróżnia się więc dwa podstawowe rodzaje łojotoku:
- łojotok skóry głowy,
- łojotok skóry twarzy.
Nie oznacza to jednak, że łojotok nie może występować nigdzie indziej. Często obejmuje też klatkę piersiową, okolice za uszami czy plecy. Rzadko kiedy jest tak, że łojotok ograniczony jest tylko do jednej partii ciała. Zwykle więc dana osoba zmaga się zarówno w łojotokiem twarzy, jak i łojotokiem głowy, choć mogą mieć one różne nasilenie.
Dodatkowy podział łojotoku uwzględnia również charakter wydzieliny pokrywającej skórę, jak i kondycję samej skóry. W takim przypadku łojotok dzieli się na:
- łojotok tłusty (nazywany też suchym) – skóra pokryta jest grubą warstewką łoju, ale sama w sobie jest przesuszona i odwodniona,
- łojotok oleisty – łojotokowi towarzyszy tłusta skóra,
- łojotok płynny – razem z łojotokiem występuje nadmierna potliwość, co w efekcie sprawia, że skórę pokrywa mieszanka łoju i potu.
Głównym objawem łojotoku jest oczywiście wyraźnie widoczna na skórze twarzy i/lub głowy warstewka łoju. Twarz krótko po umyciu zaczyna się nieestetycznie świecić, szczególnie w tzw. strefie T, czyli na czole, nosie i brodzie. Często łojotokowi twarzy towarzyszy trądzik. Łojotok głowy objawia się z kolei zbyt szybkim przetłuszczaniem się włosów, które niedługo po umyciu stają się nieświeże i przylegają do skóry. Razem z łojotokiem skóry głowy z kolei nierzadko współwystępuje łupież.
Nadmiar łoju na skórze jest doskonałą pożywką dla bakterii i grzybów, szczególnie dla drożdżaków Malassezia furfur. Stanowią one naturalny składnik mikrobiomu skóry, jeśli jednak namnoży się ich zbyt dużo, może dojść do rozwoju łojotokowego zapalenia skóry. Oprócz łojotoku występuje wówczas również stan zapalny i dokuczają takie objawy jak zaczerwienienie, swędzenie, pieczenie, łuszczenie się skóry.
Łojotok - przyczyny, objawy, leczenie
Łojotok to wzmożone wydzielanie łoju przez gruczoły łojowe na powierzchnię skóry, najwyraźniejsze w okolicach obfitujących w te gruczoły. Skóra jest tłusta, lśniąca, z rozszerzonymi ujściami gruczołów łojowych, wypełnionymi masami łojowo-rogowymi.
- stres
- nadmiar androgenów
- niedobór witaminy A (zwiększona skłonność do rogowacenia ujść mieszków włosowych)
- niedobór witaminy E (powoduje to utlenianie nienasyconych kwasów tłuszczowych)
- niedobór witaminy B2 (która reguluje procesy przemiany komórkowej i rogowacenia)
- niedobór witaminy PP (która wpływa na przemianę wodną w skórze, proces utlenienia, rozszerza naczynia krwionośne)
- niedobór witaminy C (która uszczelnia naczynia krwionośne, wzmaga odporność organizmu i reguluje czynność wydzielniczą).
Istotną rolę odgrywa również zakażenie drożdżakami, głównie Pityrosporum ovale.
Skuteczne metody leczenia
Leczenie łojotoku może być wyzwaniem, ponieważ skuteczność różnych metod może się różnić w zależności od przypadku. Jednak istnieje kilka skutecznych strategii, które mogą pomóc w łagodzeniu objawów i kontrolowaniu choroby.
Jedną z podstawowych form leczenia jest stosowanie specjalnych szamponów przeciwłojotokowych, które zawierają składniki łagodzące skórę i regulujące produkcję sebum. Regularne mycie skóry głowy przy użyciu takiego szamponu może pomóc zmniejszyć zaczerwienienie i łuszczenie się skóry.
Inne metody leczenia obejmują stosowanie leków przeciwgrzybiczych w przypadku infekcji grzybiczych, leki przeciwhistaminowe w celu złagodzenia swędzenia oraz leczenie miejscowe preparatami zawierającymi substancje łagodzące podrażnienia skóry.
Leczenie łojotoku skóry głowy
Podstawą w leczeniu łojotoku jest ustalenie jego przyczyny, co może wymagać wykonania określonych badań. Jeśli za łojotok odpowiadają zaburzenia hormonalne, konieczna będzie wizyta u endokrynologa i być może wdrożenie terapii hormonalnej. Oprócz tego niezbędna jest prawidłowa pielęgnacja włosów i skóry głowy, która powinna być wielokierunkowa i bazować na substancjach:
- regulujących pracę gruczołów łojowych,
- przeciwzapalnych i łagodzących podrażnienia,
- przeciwgrzybiczych,
- łagodnie złuszczających i regulujących proces keratynizacji naskórka,
- nawilżającym.
W przypadku łojotoku skóry głowy podstawę leczenia stanowi dobry szampon na łojotok. W jego składzie szukajcie np. kwasu salicylowego, siarczku selenu, siarki, dziegciu. Jeśli na skórze głowy obecny jest również łupież, konieczne będzie stosowanie szamponu przeciwłupieżowego, który zawiera składniki o działaniu przeciwgrzybiczym, takie jak ketokonazol, klotrimazol czy pirokton olaminy.
Pamiętajcie jednak, żeby podczas stosowania tego typu szamponów stosować się do zaleceń producenta co do częstotliwości mycia nim głowy. Jeśli potrzebujecie myć włosy codziennie, a konkretny szampon leczniczy może być stosowany 2-3 razy w tygodniu, w pozostałe dni sięgajcie np. po łagodny szampon ziołowy czy szampon bez SLS.
W przypadku łojotoku skóry głowy pomocne są również szampony oczyszczające, które pomagają usunąć wszelkie zanieczyszczenia i nagromadzony łój. Tego typu kosmetyków nie należy jednak stosować zbyt często – wystarczy raz w tygodniu. Waszym sprzymierzeńcem będą też peelingi trychologiczne, które złuszczą martwy naskórek i odblokują ujścia gruczołów łojowych.
Nie zapominajcie również o ziołach na łojotok. Regularnie stosowane normalizują pracę gruczołów łojowych, zmniejszając tym samym nadprodukcję łoju. Wystarczy sporządzić napar ziołowy, np. z szałwii, pokrzywy, i użyć go do ostatniego płukania po umyciu głowy. Niezawodna będzie też płukanka z octu jabłkowego, która zakwasi skórę, hamując w ten sposób namnażanie drożdżaków.