U nas zapłacisz kartą
Związek między tarczycą a pryszczami - Czy hormony wpływają na stan skóry?
Co to jest tarczyca?
Tarczyca jest nieparzystym gruczołem wydzielania wewnętrznego, w którego budowie wyróżniamy dwa połączone ze sobą płaty. Gruczoł tarczycowy umiejscowiony jest w przednio-dolnej części szyi i pełni wiele ważnych funkcji. Gruczoł tarczowy wydziela niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu hormony tarczycowe m.in. trijodotyroninę i tyroksynę (T3 i T4). Tarczyca pobudzana jest do pracy przez hormon tyreotropowy, który wydzielany jest w przysadce mózgowej.
Na czynność tarczycy wpływa sprzężenie zwrotne ujemne: podwzgórze – przysadka – tarczyca. Układ ten działa na zasadzie samoregulacji, jednak zdarza się, że zawodzi, co sprzyja rozwojowi chorób tarczycy. Szacuje się, że około połowa chorych nie wie, że cierpi na choroby tarczycy. W początkowym stadium rozwoju wywołują one objawy, które nie są łączone z tarczycą np. problemy z kontrolowaniem masy ciała.
Rokowanie i powikłania niedoczynności tarczycy
Wczesne rozpoznanie i prawidłowe leczenie sprawia, że niedoczynność tarczycy nie prowadzi do pogorszenia jakości życia. Jedynie nierozpoznana choroba lub przerwane leczenie negatywnie odbijają się na życiu chorego i mogą prowadzić do powikłań. Poza tym u dzieci niedobór hormonów tarczycy zaburza rozwój umysłowy, a u osób starszych – zmiany otępienne.
Najcięższym powikłaniem nieleczonej lub źle leczonej niedoczynności tarczycy jest śpiączka hipometaboliczna. Może ona prowadzić do śmierci, szczególnie u osób chorujących również na choroby układu oddechowego czy krążenia. Występuje rzadko, a wywołana może być przez zakażenie (zazwyczaj przez zapalenie płuc), uraz albo przyjęcie niektórych leków (np. amiodaron, czy lit).
- znaczne obniżenie temperatury ciała (do 30ᵒC, a nawet 24ᵒC),
- spowolnienie bicia serca,
- zmniejszenie liczby oddechów,
- obniżenie stężenia cukru we krwi,
- ogólne osłabienie,
- otępienie i osłabienie napięcia mięśniowego.
Stan ten leczy się w szpitalu, na oddziale intensywnej terapii, m.in. poprzez podawanie hormonów tarczycy.
Najlepszym sposobem na uniknięcie powikłań jest regularne przyjmowanie odpowiedniej dawki hormonów tarczycy oraz, ewentualnie, innych leków przepisanych przez lekarza.
Niedoczynność tarczycy – objawy występujące u pacjentów
Występująca u pacjentów niedoczynność tarczycy objawy może dawać bardziej i mniej charakterystyczne. W wielu przypadkach przybierają one jednak stosunkowo łagodną postać, przez co mogą być niezauważalne lub słabo widoczne, a to w znacznym stopniu utrudnia odpowiednio wczesne wykrycie zaburzeń. W zależności od przyczyny oraz ogólnego stanu zdrowia organizmu objawy niedoczynności tarczycy mogą się znacznie różnić u pacjentów. Do najczęstszych objawów mogących świadczyć o niedoczynności tarczycy zalicza się:
- przewlekłe uczucie zmęczenia,
- nagły wzrost masy ciała,
- pojawiające się uczucie zimna, które jest niezależne od temperatury,
- zaburzenia lękowe,
- depresję,
- zaparcia i wzdęcia,
- nadmierną senność w ciągu dnia,
- zachrypnięty głos.
Do innych objawów mogących świadczyć o niedoczynności tarczycy zalicza się spowolnienie perystaltyki jelit, problemy z zapamiętywaniem i trudności z koncentracją. Inne możliwe objawy to spowolnienie akcji serca, suchość i bladość skóry oraz pogorszenie kondycji włosów. Do tego mogą dochodzić bóle mięśni i stawów oraz obrzęki twarzy i dłoni. Mogą występować również problemy z libido i płodnością. U kobiet mogą pojawiać się dodatkowo zaburzenia miesiączkowania. W badaniach laboratoryjnych może pojawić się też podwyższone stężenie cholesterolu oraz niedokrwistość.
Najczęstsze choroby tarczycy
W organizmie człowieka układ hormonalny pełni istotne funkcje dla zdrowia, a nawet dla życia. Przede wszystkim reguluje prawidłowe działanie organizmu, utrzymując w równowadze jego środowisko wewnętrzne, a także zachodzące w nim procesy przemiany materii i energii. Układ hormonalny dodatkowo kontroluje też wzrost i rozwój, a nawet płodność i szereg innych ważnych obszarów funkcjonowania ciała człowieka. Najczęściej spotykane choroby endokrynologiczne związane z nieprawidłowym wydzielaniem hormonów tarczycy to:
- Niedoczynność tarczycy – choroba związana jest z niedostateczną produkcją hormonów przez tarczycę w stosunku do potrzeb organizmu. Szerzej dysfunkcja ta zostanie opisana w dalszej części artykułu.
- Nadczynność tarczycy – jej charakterystyczną cechą jest nadmierna produkcja hormonów tarczycowych. Dysfunkcja ta określana jest również jako hipertyreoza. Znacznie częściej występuje u kobiet i może się pojawiać w przebiegu wielu schorzeń.
- Rak tarczycy – może wystąpić w każdym wieku, jednak najczęściej pojawia się u osób powyżej 40. roku życia. Jest to złośliwy nowotwór, który najczęściej rozwija się z komórek pęcherzykowych tarczycy. Wyróżnia się dwie formy raka z komórek pęcherzykowych – brodawkowatą oraz pęcherzykową.
- Zapalenie tarczycy Hashimoto – wiążą się z nim zaburzenia układu odpornościowego. Jest to stan, w którym układ odpornościowy człowieka atakuje tarczycę. Dolegliwość jest spotykana najczęściej u kobiet w średnim wieku, jednak w praktyce może dotykać kobiety w każdym wieku, a także mężczyzn i dzieci.
- Choroba Gravesa-Basedowa – to choroba autoimmunologiczna, która znacznie częściej dotyczy kobiet. W jej przypadku autoantygenem jest receptor TSH (TSHR). Objawy choroby przypominają objawy związane z nadczynnością tarczycy. Schorzenie wymaga stałej opieki endokrynologa.
- Poporodowe zapalenie tarczycy – to dolegliwość, którą stwierdza się, jeśli w ciągu 12 miesięcy po urodzeniu dziecka doszło do rozwoju autoimmunologicznej choroby tarczycy. Występujące w przebiegu poporodowego zapalenia tarczycy stany niedoczynności lub nadczynności mogą objawiać się na wiele sposobów.
