U nas zapłacisz kartą
Twarde, bolesne pryszcze pod skórą - przyczyny, leczenie i porady pielęgnacyjne
Pryszcze podskórne: czym są?
To różnej wielkości podskórne ropne zmiany znajdujące się w głębokiej warstwie skóry, niemożliwe do wyciśnięcia, ponieważ ich ujście zasłonięte jest przez skórę. Czasem są rozsiane po twarzy i drobne. Częściej jednak mają formę cyst lub nawet twardych guzków. Guzki znajdują się głębiej niż cysty i są twarde. Cysty są nieco bardziej miękkie i czasem widocznie nabrzmiałe ropą, ponieważ znajdują płycej niż ropne guzki. Zmiany mogą mieć lekko siny lub czerwonawy odcień, czasem jedynie czerwoną obwódkę. Zarówno cysty, jak i guzki charakteryzują się tym, że przy dotknięciu bolą, chociaż przy mniejszych pryszczach ból może nie być wyczuwalny, szczególnie u odpornych osób. Nie należy ich wyciskać, ponieważ zostawiają trwałe, ciemne blizny. Przyjmuje się, że najczęściej podskórne pryszcze tworzą się w strefie T (czoło, nos, broda), podobnie jak inne zaskórniki. Nie jest to prawda. W rzeczywistości mogą wystąpić w bardzo wielu miejscach na ciele, przede wszystkim na policzkach i na czole tuż przy włosach, na skroniach, na szyi, w okolicach uszu, na plecach oraz na dekolcie. Kiedy pryszcz podskórny się pojawi, warto dać mu czas. Niektóre same wchłaniają się już po kilku dniach, a te mniejsze okazują się być zwykłymi pryszczami, które wychodzą na wierzch, przez co stają się o niebo prostsze do usunięcia. Jeśli jednak podskórne cysty i guzki nie znikają lub pojawiają się regularnie, należy się temu przyjrzeć. Czytaj też: Trądzik: objawy i skuteczne leczenie Trądzik zaskórnikowy: jak go wyleczyć? Pryszcze na pośladkach: jak powstają i jak się ich pozbyć?
- używanie kosmetyków zapychających pory, zbyt tłustych kremów
- skłonności genetyczne
- choroby, np. cukrzyca oraz inne choroby metaboliczne
- długotrwały stres (szczególnie, kiedy pryszcze występują w okolicy szyi i uszu)
Rodzajem pryszczy podskórnych można też nazwać łagodne czyraki, czyli ropne zmiany skórne wynikające z zapalenia mieszków włosowych. Są bardziej bolesne i większe od zwyczajnych pryszczy. Bolą bez dotykania, kiedy już urosną. Częste występowanie czyraków może świadczyć o chorobach nerek i wątroby, cukrzycy, osłabionej odporności organizmu, zarażeniu wirusem HIV. Jeśli zdiagnozujesz u siebie czyraka, koniecznie udaj się do lekarza dermatologa.
Guzki Heberdena i Boucharda
Guzki Heberdena i Boucharda są charakterystyczne dla choroby zwyrodnieniowej stawów rąk. Pierwsze z nich lokalizują się na grzbietowej powierzchni stawów międzypaliczkowych dalszych, drugie zaś występują na grzbietowej powierzchni stawów międzypaliczkowych bliższych. Zmiany te składają się z tkanki kostnej i chrzęstnej. Na tkankach wokół tych guzków może rozwinąć się stan zapalny. Same w sobie guzki Heberdena i Boucharda nie są groźne, ale mogą upośledzać sprawne funkcjonowanie. Ich narastanie może dawać objawy neurologiczne w postaci niedowładów. W skrajnych przypadkach chorym z tymi zmianami proponowana jest operacja wszczepienia do zniszczonego stawu endoprotezy.
W przypadku pojawienia się twardego guzka pod skórą pacjent powinien się zgłosić do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, który na podstawie wstępnego rozpoznania skieruje do odpowiedniego specjalisty – zazwyczaj do dermatologa lub chirurga. Każdy przypadek tego typu zmiany wymaga konsultacji lekarskiej, aby wykluczyć chorobę o charakterze złośliwym i określić sposób postępowania leczniczego.
Diagnostyka opiera się na wywiadzie z pacjentem, badaniu klinicznym, podstawowych badaniach laboratoryjnych, takich jak badanie morfologiczne krwi , a w razie potrzeby na dodatkowych badaniach diagnostycznych, obrazowaniu medycznym – początkowo USG, a w razie niepewności diagnostycznej na tomografii komputerowej czy rezonansie magnetycznym. Lekarz zalecić może również biopsję guza i wysłanie pobranego materiału do analizy histopatologicznej w celu dokładnego określenia jej charakteru.
Większość twardych guzków pod skórą wymaga przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego, choć stosowane bywają również inne metody. Przykładowo tłuszczaki usuwa się z użyciem lasera czy za pomocą krioterapii, a torbiele galaretowate poprzez punkcję i odessanie zawartości za pomocą igły. Zmiany usuwa się, zwłaszcza gdy powodują ból, ograniczają ruchy czy z powodów kosmetycznych. Nie znikną one samoistnie. Niewielkie guzki, których lokalizacja nie jest newralgiczna, nie wymagają usunięcia, lecz powinny pozostać pod stałą kontrolą lekarską i w razie niepokojących objawów zostać usunięte.
Kaszaki
Kaszak nazywany bywa torbielą zastoinową lub tłuszczową. Rozwija się w obrębie gruczołów łojowych i mieszków włosowych. Te twarde guzki pojawiają się głównie na twarzy, głowie, tułowiu, w okolicy narządów płciowych. Kaszaki mogą być pojedyncze lub mnogie. Są koloru cielistego z lekko żółtym zabarwieniem. Mają gładką powierzchnię i są przesuwalne wobec podłoża. Rosną powoli. Osiągają średnicę od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Na powierzchni twardego guza widoczny jest ciemny punkt, który wskazuje na zaczopowanie. Zazwyczaj kaszaki występują u osób między 30. a 40. rokiem życia. Do ich powstawania dochodzi wówczas, gdy złuszczające się komórki naskórka zablokują kanalik wyprowadzający gruczołu łojowego. W konsekwencji sebum i zrogowaciały naskórek gromadzą się wewnątrz gruczołu i powodują powstanie torbieli. Zmianę wypełnia płynna lub półpłynna masa o nieprzyjemnym zapachu. Kaszak łatwo ulega nadkażeniu bakteryjnemu, co prowadzi do rozwoju stanu zapalnego otaczających go tkanek.
Wyróżnia się dwa główne rodzaje włókniaków – twarde i miękkie. Do pierwszych zalicza się: włókniaki stwardniałe (twardniejące), dermatofibromy, łagodne włókniste histiocytomy, histiocytomy. Guzki te są z reguły płaskowyniosłe i mają czerwone lub brązowe zabarwienie. Włókniaki pojawiają się pojedynczo. Zazwyczaj są niewielkie, o średnicy do 1 cm. Rozwijają się najczęściej u osób powyżej 40 lat. Nierzadką sytuacją jest powstanie włókniaka twardego w miejscu po ukąszeniu, urazie czy zapaleniu mieszka włosowego. Włókniaki twarde lokalizują się zazwyczaj na nogach i tułowiu. Zmiany o bardzo dużych rozmiarach – o średnicy przekraczającej nawet 20 cm – zdarzają się u osób z upośledzoną odpornością.
Drugim rodzajem są włókniaki miękkie, do których zalicza się m.in.: włókniaki starcze, polipy włóknistonabłonkowe, acrochordony. Zwykle są to guzki mnogie, w kolorze skóry lub w różnych odcieniach brązu. Włókniaki miękkie mogą osiągnąć od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Najczęściej obserwowane są u osób z nadmierną masą ciała, zmagających się z zaburzeniami endokrynologicznymi czy u diabetyków. Umiejscawiają się zazwyczaj na szyi, pod pachami, w pachwinach czy w okolicy sutków.
Pryszcze podskórne: leczenie
Po pierwsze, pryszczy podskórnych nie można wyciskać! Zmiany te są osadzone na tyle głęboko, że pryszcz może rozlać się pod skórą. Wyjątkowo łatwo też o rozdrapanie pryszcza do krwi podczas naciskania go z każdej strony. Najprostszym sposobem na pryszcze podskórne jest maść ichtiolowa, czyli niedroga maść apteczna dostępna bez recepty, która wyciąga ropę z głęboko osadzonego pryszcza na zewnątrz. Należy ją stosować ostrożnie, ponieważ bardzo brudzi. Maść nakłada się na cystę i wokół niej i zmywa po około trzydziestu minutach. Dermatolodzy przepisują ją w połączeniu z antybiotykiem, jeśli pojawi się taka potrzeba.
Innym sprawdzonym sposobem na trądzik grudkowo-cystowy jest domowa kuracja retinoidami lub seria zabiegów kwasami w salonie kosmetycznym. Niektórym osobom pomaga również zmiana diety, ograniczenie słodkich napojów, słodyczy oraz tłustych potraw i mięsa. Niestety, na pryszcze powstałe ze stresu ciężko zaradzić inaczej jak zwiększoną dawką relaksu.
Niektóre pryszcze w newralgicznych miejscach łatwo pomylić z innymi zmianami skórnymi. Mogą to być:
- tłuszczaki, czyli łagodne nowotwory w postaci twardych guzków, które w przeciwieństwie do pryszczy nie mają zabarwienia i występują przede wszystkim na plecach oraz na barkach,
- włókniaki, czyli niegroźne twarde guzki lub zwisające zmiany skórne przypominające brodawki,
- kaszaki, czyli torbiele zastoinowe to zaczopowane ujścia gruczołów łojowych, które zwykle są mniejsze niż pryszcze podskórne, mają żółte zabarwienie i niewielką ciemną kropkę we wnętrzu.
