U nas zapłacisz kartą
Uczulenie kontaktowe na dłoniach - Przyczyny, Objawy i Skuteczne Metody Leczenia
Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy): przyczyny, objawy i leczenie
Kontaktowe zapalenie skóry (inaczej wyprysk kontaktowy) to miejscowa skórna reakcją nadwrażliwości w wyniku bezpośredniego kontaktu z określonymi substancjami chemicznymi lub drażniącymi. Wyprysk kontaktowy może mieć podłoże alergiczne, wynikać z podrażnienia, mieć związek z wykonywaną pracą (np. przewlekłym narażeniem dłoni na określoną substancję) lub ze światłem słonecznym. W leczeniu najważniejsze jest unikanie substancji powodujących wyprysk kontaktowy.
Wyprysk kontaktowy to choroba polegająca na tworzeniu się zmian skórnych pod wpływem kontaktu z alergenami kontaktowymi (są to często substancje chemiczne) u uczulonych na nie osób. Czasem potocznie mówi się na wyprysk kontaktowy „egzema”, co nie jest jednoznaczne z kontaktowym zapaleniem skóry, ponieważ słowo egzema oznacza wyprysk, czyli chorobę skóry o podłożu zapalnym niezwiązaną z zakażeniem, w której dochodzi do zapalenia jej wierzchnich warstw (naskórka i warstwy brodawkowatej skóry właściwej). Egzema nie jest więc nazwą konkretnej choroby, tylko określa rodzaj zmian skórnych, które występują w danej chorobie skóry.
- alergiczne – związane z odpowiedzią układu odpornościowego na alergeny,
- z podrażnienia – nie jest to prawdziwe uczulenie i takie zmiany mogą się pojawić u wszystkich osób, które mają kontakt, np. z silnymi substancjami używanymi w środkach czystości, farbami, lakierami, smarami, cementem,
- zawodowe – wywołane przez czynniki szkodliwe w miejscu pracy, w większości przypadków jest to kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) z podrażnienia,
- fotoalergiczne lub fototoksyczne – zapalenie skóry może być wywołane przez alergen lub substancję drażniącą powstającą dopiero po zadziałaniu światła słonecznego.
Co na uczulenie skórne? Leczenie alergii skórnej
Leczenie alergii skórnej przeprowadzane jest przez dermatologa i opiera się przede wszystkim na skutecznym rozpoznaniu przyczyn dolegliwości. W procesie diagnozowania alergii skórnej wykorzystuje się różnorodne metody, w tym testy skórne punktowe, testy płatkowe oraz ocenę poziomu immunoglobulin E (IgE). Testy płatkowe są niezwykle pomocne, szczególnie w rozpoznawaniu kontaktowego zapalenia skóry.
W terapii alergii stosuje się leki przeciwhistaminowe, które dzielą się na dwie główne kategorie: leki przeciwhistaminowe I i II generacji. Leki pierwszej generacji, takie jak klemastyna czy hydroksyzyna, choć skuteczne w blokowaniu receptorów H1 histaminy, wykazują działanie nieselektywne, oddziałując również na inne receptory. Może to prowadzić do niepożądanych efektów ubocznych, w tym senności czy suchości w ustach. Z tego powodu, zaleca się obecnie stosowanie nowszych preparatów jak leki przeciwhistaminowe II generacji, które koncentrują się na blokowaniu receptorów H1, minimalizując przy tym ryzyko działań niepożądanych. Do tej grupy należą między innymi cetyryzyna, loratydyna czy feksofenadyna. Wybierając lek antyhistaminowy, należy uwzględnić indywidualne cechy pacjenta oraz potencjalne różnice w przenikaniu substancji czynnych do ośrodkowego układu nerwowego.
W objawowym leczeniu alergii skórnej często stosuje się preparaty miejscowe w formie maści lub żeli, które mogą zawierać składniki łagodzące świąd. W sytuacjach, gdy leczenie objawowe nie przynosi ulgi, dermatolog może zalecić krótkotrwałe stosowanie maści z glikokortykosteroidami. Nowoczesną alternatywą dla miejscowych glikokortykosteroidów są inhibitory kalcyneuryny, takie jak pimekrolimus czy takrolimus, które nie uszkadzają bariery naskórkowej i mogą być stosowane na delikatne partie skóry, na przykład na twarz czy dłonie. Są one obecnie często wybierane w leczeniu atopowego zapalenia skóry.
Objawy alergii skórnej
Najczęściej występujące objawy alergii skórnej to wysypka, która może przybierać zróżnicowaną formę w zależności od konkretnego typu schorzenia alergicznego dotykającego skórę. W przypadku alergicznego kontaktowego zapalenia skóry obserwujemy pojawienie się czerwonych grudek, które mogą wydzielać płyn. Te zmiany skórne pojawiają się w miejscu, gdzie doszło do kontaktu z alergenem i często towarzyszy im silny świąd. Zjawisko to jest powszechne wśród osób dorosłych.
Innym przykładem jest pokrzywka alergiczna, która charakteryzuje się występowaniem bąbli pokrzywkowych otoczonych zaczerwienieniem, przypominających reakcję na oparzenie pokrzywą. Bąble te mogą powodować swędzenie i uczucie pieczenia skóry, jednak zwykle znikają bez pozostawiania śladów. Często wyzwalane są przez alergeny pokarmowe lub te pochodzące od zwierząt.
Odczyn fotoalergiczny to kolejny rodzaj reakcji alergicznej, który objawia się rumieniem, grudkami lub pęcherzykami. Jest on wywołany przez reakcję na substancje takie jak kosmetyki, niektóre leki stosowane miejscowo lub doustnie, w połączeniu z ekspozycją na światło słoneczne. Objawy skórne mogą pojawić się zarówno natychmiast, jak i z opóźnieniem – od 24 do 48 godzin po ekspozycji.
Atopowe zapalenie skóry to stan, który często prowadzi do alergii skórnej, manifestującej się zmianami na twarzy, w zgięciach łokciowych i kolanowych, a także na dłoniach. Warto jednak zaznaczyć, że nie każda zmiana skórna, tak jak krostki, świąd czy zapalne grudki, musi być wynikiem alergii. Mogą one również sygnalizować inne schorzenia, w tym infekcje wirusowe czy bakteryjne, a także stany zapalne.
Podsumowując, wśród objawów związanych z występowaniem stanów chorobowych skóry wymienić należy przede wszystkim:
- intensywny świąd,
- pieczenie skóry,
- pojawienie się niebolesnych bąbli,
- czerwone plamy,
- krostki i grudki o barwie od białej do czerwonej,
- zaczerwienienie skóry,
- suchość i szorstkość naskórka,
- łuszczenie się skóry.
Co nas uczula?
Wystąpienie alergii kontaktowej w dużym stopniu zależy od rozpowszechnienia danego czynnika w środowisku, miejsca zatrudnienia, sposobów wykonywania pracy, a nawet aktualnych trendów w modzie, np. kolczykowania ciała i noszenia określonej biżuterii.
Niekiedy uczulenie można zauważyć wśród osób pracujących w specyficznych warunkach. Mamy wówczas do czynienia z alergią pochodzenia zawodowego. Do grup podwyższonego ryzyka rozwoju tego typu alergii należą, między innymi: fryzjerzy, personel sprzątający, pracownicy ochrony zdrowia, kucharze, budowlańcy, osoby zajmujące się obróbką metali.
Okazuje się, że katalog substancji, które mogą wywołać alergię kontaktową jest bardzo duży. Znajduje się w nim około 4000 substancji chemicznych. Natomiast do najczęściej uczulających należą: metale, środki konserwujące i substancje zapachowe[3].
