U nas zapłacisz kartą
Uczulenie na chemię - Przyczyny, Objawy i Sposoby Leczenia
Środki chemiczne – źródło alergenów
Substancji chemicznych używamy na co dzień. Są składnikiem nie tylko proszków, płynów, farb czy kosmetyków, ale także wielu produktów spożywczych. Takie środki mogą działać drażniąco i uczulająco, wywołując różne reakcje alergiczne. Często nie zdajemy sobie sprawy jak niebezpieczny może być kontakt naszego organizmu z bardzo silnym środkiem chemicznym. Objawy alergii pojawiają się nie tylko na skórze, ale zauważalne są w układzie oddechowym czy też pokarmowym. Dlatego też przestrzega się, aby tego typu chemia była zawsze zabezpieczona przed dziećmi.
Niektóre środki chemiczne mają silne działanie. Do grupy groźnych związków zalicza się żywice, terpentynę, wyroby gumowe oraz akrylowe. Kontakt z nimi może wywołać wyprysk skórny, świąd, pokrzywkę, obrzęk naczynioruchowy, nieżyt nosa oraz zapalenie spojówek. To samo dotyczy chemii zawartej w kosmetykach. Wszelkie konserwanty mogą spowodować problemy z układem pokarmowym. Już same opary chemicznych substancji mogą nas podrażnić. Reakcje alergiczne są zależne od stężenia środków i naszego organizmu.
Sposoby postępowania przy alergii na środki chemiczne
Chemia jest częścią naszego życia. Zachowanie ostrożności pozwala na uniknięcie nieprzyjemnych objawów. Czasami zdarza się, że przez przypadek wylaliśmy na siebie żrącą ciecz bądź uczulił nas nowy płyn do naczyń lub zachlapaliśmy skórę farbą podczas malowania. W takich sytuacjach musimy szybko i odpowiednio zareagować. Ważne jest źródło alergii. Dzięki takiej wiedzy, dobierzemy odpowiednie środki. Przy objawach skórnych, najlepiej zażyć wapno i udać się po fachową pomoc medyczną lub farmaceutyczną. Przypadki takich reakcji bardzo często mają miejsce w zakładach pracy, gdzie używa się silnych środków czyszczących i odkażających. Ich wdychanie czy kontakt ze skórą może spowodować pokrzywkę, problemy z krtanią i konieczność otrzymania zastrzyku, więc nie warto czekać aż same znikną. Uczulające kremy, płyny czy proszki należy odstawić, jeśli zaobserwowaliśmy niepokojące sygnały. Wymieńmy mydło na inne, jeśli nowy kosmetyk wywołał u nas wysypkę. W aptekach dostępne są specjalne maści na alergiczne stany zapalne skóry, które złagodzą swędzenie, pieczenie oraz zniwelują jej zaczerwienienie. Przy domowych pracach najlepiej zakładać rękawiczki, unikniemy w ten sposób bezpośredniego kontaktu ze środkami chemicznymi. Takie substancje są szczególnie groźne dla układu pokarmowego i oddechowego. Ich przypadkowe wypicie może skutkować poważnymi obrażeniami i wizytą w szpitalu. W sytuacjach takich reakcji, należy natychmiast wezwać pomoc. Alergicy powinni wybierać w miarę możliwości substancje hipoalergiczne, które zawierają jak najmniej szkodliwych alergenów i są zdecydowanie bezpieczniejsze w stosowaniu niż te tradycyjne.
Składniki chemiczne znajdują się praktycznie we wszystkich produktach, więc unikanie ich jest bardzo trudne. Alergia na środki chemiczne może nieść za sobą poważne skutki zdrowotne, dlatego zachowajmy szczególną ostrożność, stosując różne substancje.
Leczenie alergii - jak rozpoznać i leczyć reakcje alergiczne?
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) alergia jest trzecią najczęstszą chorobą przewlekłą na świecie, a w Europie najczęstszą. Według Światowej Organizacji Alergii (WAO) co najmniej jedno ze schorzeń alergicznych dotyczy 30–40 proc. całej światowej populacji. To coraz powszechniejszy problem zdrowotny w społeczeństwach krajów wysoko rozwiniętych. Według danych NFZ (2021 r.) w Polsce około 40 proc. Polaków ma objawy alergii, w tym około 25 proc. osób alergiczny nieżyt nosa, a u około 10 proc. osób rozwijają się objawy astmy oskrzelowej, która najczęściej ma podłoże alergiczne.
Leczenie alergii polega przede wszystkim na izolacji od czynników uczulającychTermin „alergia” został użyty po raz pierwszy na początku XX wieku przez wiedeńskiego pediatrę Clemensa Petera von Pirqueta i oznacza dosłownie „odmienną reakcję” (greckie allos – inny i ergos – reakcja). Zgodnie z definicją, alergia, popularnie nazywana uczuleniem, to nieprawidłowa odpowiedź immunologiczna organizmu na zetknięcie się z obcą substancją, tak zwanym alergenem (antygenem).
„Uczulenie na chlor” – zapobieganie
Podrażnienia wywoływane przez chlorowaną wodę nie muszą zawsze oznaczać rezygnacji z pływania w basenach. Warto poszukać w swojej okolicy pływalni z wodą ozonowaną . Ze względu na krótki czas działania ozonu (20-30 min) często w takich miejscach używa się go łącznie z chlorowaniem, jednak stężenie chloru w wodzie jest niższe. Przed skorzystaniem z basenu i od razu po wyjściu z niego należy wziąć prysznic oraz użyć emolientowego balsamu . Drażniące działanie związków chloru na śluzówki nosa można zmniejszyć poprzez zastosowanie klipsa na nos . Warto zaopatrzyć się również w szczelne okulary pływackie [3-4].
Potoczne określenie „uczulenie na chlor” nie jest alergią, dlatego nie jest możliwe zastosowanie odczulania jak w przypadku alergenów. Jednak do leczenia stosuje się podobne preparaty jak w przypadku alergii, czyli doustne leki przeciwhistaminowe oraz maści i kremy z hydrokortyzonem , które są dostępne bez recepty. Aplikowanie ich powinno się jednak ograniczyć do krótkiego czasu, a stosowanie na skórę twarzy, pach i pachwin należy skonsultować z lekarzem. W przypadku nasilonych objawów niezbędna jest wizyta u specjalisty [4].
Warto być świadomym sposobu dezynfekcji wody, częstości jej wymiany oraz tego czy spełnia ona normy jakości. Pomoże to w wyborze odpowiedniego basenu w przypadku nadwrażliwości na związki chloru. Pamiętajmy, że korzystając z basenu sami mamy bezpośredni wpływ na czystość wody.
„Uczulenie na chlor” – czy istnieje?
Chlorowanie wody basenowej jest najbardziej powszechnym sposobem dezynfekcji, zapewniającym odpowiednią czystość mikrobiologiczną. Najczęściej polega na wprowadzeniu do wody podchlorynu wapnia lub sodu, rzadziej stosowany jest gazowy chlor. Sam chlor nie jest jednak alergenem, gdyż nie wywołuje odpowiedzi immunologicznej. Dlatego pojęcie „uczulenie na chlor” jest błędne, choć używane w języku potocznym. Wywoływanie kontaktowego zapalenia jest zaś spowodowane reakcją nadwrażliwości.
Poprzez kontakt chloru ze związkami organicznymi obecnymi w wodzie pochodzącymi z naskórka, potu, moczu, resztek kosmetyków i zanieczyszczeń dochodzi do powstania drażniących substancji jak mono-, di- i trichloroamin, kwasów halogenooctowych oraz trihalometanów nazywanych ubocznymi produktami dezynfekcji wody (DPB – Disinfection By-Products). Chloroaminy odpowiadają za charakterystyczny zapach wody basenowej , a w wyższych stężeniach powodują podrażnienie dróg oddechowych i błon śluzowych . Najwyższe stężenie tych lotnych substancji znajduje się tuż nad powierzchnią wody.
Głównym prekursorem ubocznych produktów dezynfekcji jest mocznik będący składową potu. Na ludzkiej skórze może znajdować się 100-160 mg mocznika, a kąpiel z użyciem mydła zmniejsza jego poziom o 90%. Dlatego szczególnie istotne jest dokładne umycie ciała przed pływaniem w basenie . Coraz więcej badań sugeruje, że produkty reakcji chloru mogą przyczyniać się pośrednio do rozwoju alergii przez podrażnienia dróg oddechowych. Częste pływanie w chlorowanych basenach lub narażenie na środki czyszczące zawierające chlor może zwiększać ryzyko rozwoju astmy i innych alergii układu oddechowego , zarówno u młodzieży, jak i dorosłych. Dotyczy to głównie zawodowych pływaków, ratowników czy osób zajmujących się profesjonalnym sprzątaniem [1, 3].