U nas zapłacisz kartą
Uczulenie na ciepło - Objawy, Przyczyny i Sposoby Leczenia
Pokrzywka fizykalna - przyczyny
Pokrzywka fizykalna to jedna z rzadziej występujących postaci alergii. Aby reakcja alergiczna się rozwinęła muszą na skórę zadziałać czynniki fizyczne. Rodzaj tych czynników jest podstawą podziału pokrzywki fizykalnej na różne postaci.
- Pokrzywka fizykalna wywołana kontaktem z zimnem
Pokrzywka z zimna może pojawiać się na fragmencie ciała lub też objąć całą powierzchnię skóry. Ten ostatni rodzaj pokrzywki rozwija się, gdy mamy do czynienia z szybkimi zmianami wartości temperatury działającymi na skórę. Tak może być, gdy np. wpadniemy do zimnej wody. Na ciele pojawiają się wtedy silnie
- Pokrzywka fizykalna wywołana ciepłem
Pokrzywka cieplna - gdy ciało jest wystawione ponad kilka minut na działanie temperatury co najmniej 40 stopni Celsjusza. Podrażnienie ciepłem może pochodzić z takich źródeł jak przegrzanie ciała ubraniem oraz spocenie się, czy gorąca kąpiel.
- Pokrzywka fizykalna wywołana promieniami słonecznymi
Pokrzywka świetlna - wystawienie skóry na silne promieniowanie słoneczne powoduje odczyny alergiczne na całej powierzchni ciała bez względu na to czy jest ona zakryta ubraniem czy tez odsłonięta. Ten rodzaj uczulenia charakteryzuje się stanami przewlekłymi i najczęściej dotyka kobiet.
Pokrzywka pojawia się na ciele w miejscu podrażnienia wskutek potarcia, ucisku (pokrzywka mechaniczna), ponadto do fizykalnych przyczyn można zaliczyć jeszcze pokrzywkę wibracyjną i pokrzywkę na wodę.
Diagnoza pokrzywki
- w tzw. pokrzywce cholinergicznej często są drobne
- w wywołanej wysiłkiem – olbrzymie (ta forma pokrzywki może być przyczyną wstrząsu anafilaktycznego)
- w pokrzywce wywołanej uciskiem – występują w miejscu kontaktu skóry np. z paskiem ciężkiej torby lub na stopach po długim marszu
- pokrzywka wibracyjna pojawia się u chorych pracujących np. z młotem pneumatycznym
- pokrzywka świetlna – po opalaniu.
Ważne dla lekarza jest także umiejscowienie zmian pokrzywkowych na ciele oraz czas zanikania zmian. Wielu chorych nie wie, jak długo obecne są zmiany (można obrysować bąbel długopisem i obserwować, kiedy zmiana zanika).
- to, kiedy i w jakich okolicznościach po raz pierwszy pojawiły się bąble pokrzywkowe
- częstość epizodów pokrzywki i określenie, jak długo wykwity się utrzymują
- związek z podróżami, sposobem spędzania wakacji czy weekendów
- wielkość, kształt i lokalizację bąbli pokrzywkowych
- to, czy występuje też obrzęk naczynioruchowy
- aktualnie lub niedawno przyjmowane leki i inne substancje (zarówno zlecone przez lekarza, jak i dostępne bez recepty, preparaty ziołowe, witaminowe, wzbogacające dietę i in.)
- związek czasowy między wystąpieniem pokrzywki a kontaktem z pokarmami (spożycie, dotknięcie)
- związek objawów z potencjalnymi czynnikami fizycznymi (np. narażenie na niską lub wysoką temperaturę, światło słoneczne), z wysiłkiem fizycznym lub poceniem
- zakażenia wirusowe dróg oddechowych, wątroby, mononukleozę zakaźną
- kontakt ze zwierzętami
- narażenie zawodowe na alergeny lub substancje drażniące (np. lateks, inne wyroby gumowe i kosmetyki), zapytaj o rodzaj pracy
- niedawne ugryzienia lub użądlenia przez owady
- narażenie na kontakt z alergenami kontaktowymi lub wziewnymi
- wszczepienie protez lub implantów w trakcie zabiegów chirurgicznych
- objawy ze strony innych układów
- rodzinne występowanie pokrzywki i atopii
- związek z cyklem miesiączkowym
- stres psychiczny, choroby psychiczne
- stosowanie używek: tytoniu (stosowanie tytoniów aromatyzowanych), alkoholu, kannabinoli
- dotychczas wykonywane badania diagnostyczne
- reakcję na dotychczasowe leczenie.
Uczulenie? Alergia? Co to znaczy?
Z codziennego doświadczenia wiemy, że osoba uczulona reaguje w sposób patologiczny na substancje, które nie są szkodliwe i nie powodują żadnych objawów u osób nieuczulonych. Często są to składniki pokarmów (np. orzeszki ziemne lub owoce morza) lub substancje znajdujące się w powietrzu (pyłki roślin, składniki kurzu). Alergię powodują też substancje stykające się ze skórą (np. składniki kosmetyków lub metale zawarte w biżuterii).
Reakcja alergiczna może mieć różną postać, w zależności od tego, którego narządu dotyczy i jaką drogą alergen dostaje się do organizmu. Alergeny znajdujące się w powietrzu (wziewne) powodują najczęściej objawy ze strony dróg oddechowych - nosa i oskrzeli. Alergeny zawarte w pokarmie (pokarmowe) mogą wywoływać objawy nie tylko ze strony przewodu pokarmowego, ale również skóry i rzadziej oskrzeli. Alergeny działajace bezpośrednio po kontakcie ze skórą (kontaktowe) powodują najczęściej wysypkę, zwykle o charakterze czerwonych plam lub bąbli (tzw. pokrzywka). Do często spotykanych alergenów zalicza się także niektóre leki (alergeny lekowe) i jady owadów.
Dla chorych na astmę największe znaczenie mają reakcje alergiczne dotyczace dróg oddechowych, szczególnie oskrzeli. Alergeny wziewne, które dostaną się do oskrzeli, powodują skurcz mięśni gładkich w ścianie oskrzela, obrzęk błony śluzowej i zwiększenie produkcji wydzieliny. Prowadzi to do zwężenia światła oskrzeli, które wskutek tego stawiają większy opór dla przepływającego powietrza. W celu zachowania wystarczającej wentylacji płuc konieczny jest zwiększony wysiłek oddechowy. Jest on jedną z przyczyn uczucia duszności, pojawiającego się podczas napadu astmy. Objawy napadu astmy spowodowanego kontaktem z alergenem są takie same, jak w przypadku napadu astmy wywołanego innymi czynnikami, i obejmują kaszel, duszność, świszczący oddech i uczucie ściskania w klatce piersiowej.
Alergeny obecne w powietrzu powodują często również objawy ze strony nosa. Nos ogrzewa i wstępnie oczyszcza powietrze docierające do płuc. Alergen (np. pyłki traw, czy drzew) stykający się z błoną śluzową wyścielającą nos powoduje jej obrzęk i nasilone wydzielanie śluzu. Wówczas pojawia się uczucie zatkania nosa i wyciekanie z niego wodnistej wydzieliny, któremu może towarzyszyć uczucie swędzenia i kichanie. Opisane objawy charakteryzują alergiczny nieżyt nosa, potocznie nazywany katarem siennym.
Pokrzywka fizykalna - objawy
Gdy przyczyną pokrzywki jest podrażnienie skóry w wyniku jej drapania pojawia się bardzo przykre i trudne do zniesienia swędzenie. To "zmusza" pacjenta do jeszcze silniejszego drapania skóry, a konsekwencją takiego postępowania jest pojawienie się bąbli.
Jeżeli pokrzywka pojawia się po bezpośrednim kontakcie z zimnym powietrzem lub przedmiotem na skórze pacjenta widać wyraźne czerwone plamy. Najgroźniejszą sytuacją przy alergii na zimno jest wstrząs anafilaktyczny, który jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia.
Przy uczuleniu na ucisk na skórze chorego pojawiają się wypryski, bąble i opuchlizna, które są przyczyną bólu. Dodatkowym objawem może być podwyższona temperatura, ból w stawach.
Jeśli pokrzywka fizykalna ma związek z bezpośrednim działaniem ciepła na skórę na ciele pacjenta występują bąble i czerwone plamy. Gdy źródłem ciepła było promieniowanie słoneczne pojawi się również dokuczliwe swędzenie.
Pokrzywka fizykalna - diagnoza
Gdy lekarz podejrzewa, że pacjent cierpi na pokrzywkę fizykalna musi ustalić, jakie jest podłoże dolegliwości. Podstawą będzie szczegółowy wywiad. Lekarz będzie pytał o schorzenia alergiczne występujące w rodzinie chorego, o inne choroby, o warunki pracy, sposób spędzania wolnego czasu itp. Pytanie te mogą się wydawać nieistotne i mało związane z występowaniem alergii, ale w rzeczywistości są podstawą do rozpoznania postaci schorzenia.
Kolejnym etapem diagnozowania rodzaju pokrzywki fizykalnej jest przeprowadzenie testu prowokacyjnego. Przy podejrzeniu pokrzywki fizykalnej wywołanej potarciami, lekarz pociera skórę pacjenta i po upływie godziny ocenia, czy pojawiły się bąble.
Podobnie postępuje się przy podejrzeniu innych rodzajów pokrzywki fizykalnej. Lekarz może przyłożyć do skóry zimny przedmiot, kostkę lody, uciskać skórę lub nagrzać ją. Wszystkie te działania nazywa się testami prowokacyjnymi.
Bardzo ważnym badaniem jest morfologia krwi. Przy podejrzeniu alergii zawsze się ją wykonuje, ponieważ u alergików poziom krwinek kwasochłonnych w rozmazie jest znacznie podwyższony.
