U nas zapłacisz kartą
Jak rozpoznać i leczyć uczulenie na pokrzywę?
Pokrzywka - diagnostyka
W określeniu czynnika wywołującego pokrzywkę duża rolę odgrywa wywiad. Należy poinformować lekarza, czy pojawienie się pokrzywki poprzedziła infekcja (np. górnych dróg oddechowych czy układu moczowego), czy przebywaliśmy na zimnie lub na słońcu oraz jakie leki zostały przyjęte kilka dni przed pojawieniem się pokrzywki. Jeśli pokrzywka pojawia się w ciąży lub pod koniec cyklu miesiączkowego, należy zbadań poziom hormonów płciowych.
W postawieniu rozpoznania pomocne są wyniki oznaczeń stężeń immunoglobin IgE i natychmiastowych testów skórnych. Przy podejrzeniu nadwrażliwości na leki wykonuje się próby śródskórne.
Bardzo przydatną metodą potwierdzającą nietolerancję pokarmów jest dieta eliminacyjna. Przez 7-10 dni chory w dowolnych ilościach spożywa ryż, ziemniaki, wodę mineralną i słabą herbatę, a następnie w kolejnych dniach wprowadza pojedyncze, nowe pokarmy obserwując reakcje skórne.
Z kolei podejrzewając pokrzywkę z nietolerancji kwasu acetylosalicylowego należy zalecić dietę o składzie: woda mineralna, herbata, ser biały chudy, ryż, ziemniaki, mięso z wyjątkiem drobiu i ryb oraz masło (łyżka/dzień). W przypadku występowania nietolerancji w ciągu 7-10 dni nastąpi złagodzenie lub całkowite ustąpienie objawów.
Aby wykluczyć, że przyczyną pokrzywki są choroby tarczycy, należy oznaczyć stężenie przeciwciał przeciwtarczycowych oraz TSH.
Diagnoza pokrzywki
- w tzw. pokrzywce cholinergicznej często są drobne
- w wywołanej wysiłkiem – olbrzymie (ta forma pokrzywki może być przyczyną wstrząsu anafilaktycznego)
- w pokrzywce wywołanej uciskiem – występują w miejscu kontaktu skóry np. z paskiem ciężkiej torby lub na stopach po długim marszu
- pokrzywka wibracyjna pojawia się u chorych pracujących np. z młotem pneumatycznym
- pokrzywka świetlna – po opalaniu.
Ważne dla lekarza jest także umiejscowienie zmian pokrzywkowych na ciele oraz czas zanikania zmian. Wielu chorych nie wie, jak długo obecne są zmiany (można obrysować bąbel długopisem i obserwować, kiedy zmiana zanika).
- to, kiedy i w jakich okolicznościach po raz pierwszy pojawiły się bąble pokrzywkowe
- częstość epizodów pokrzywki i określenie, jak długo wykwity się utrzymują
- związek z podróżami, sposobem spędzania wakacji czy weekendów
- wielkość, kształt i lokalizację bąbli pokrzywkowych
- to, czy występuje też obrzęk naczynioruchowy
- aktualnie lub niedawno przyjmowane leki i inne substancje (zarówno zlecone przez lekarza, jak i dostępne bez recepty, preparaty ziołowe, witaminowe, wzbogacające dietę i in.)
- związek czasowy między wystąpieniem pokrzywki a kontaktem z pokarmami (spożycie, dotknięcie)
- związek objawów z potencjalnymi czynnikami fizycznymi (np. narażenie na niską lub wysoką temperaturę, światło słoneczne), z wysiłkiem fizycznym lub poceniem
- zakażenia wirusowe dróg oddechowych, wątroby, mononukleozę zakaźną
- kontakt ze zwierzętami
- narażenie zawodowe na alergeny lub substancje drażniące (np. lateks, inne wyroby gumowe i kosmetyki), zapytaj o rodzaj pracy
- niedawne ugryzienia lub użądlenia przez owady
- narażenie na kontakt z alergenami kontaktowymi lub wziewnymi
- wszczepienie protez lub implantów w trakcie zabiegów chirurgicznych
- objawy ze strony innych układów
- rodzinne występowanie pokrzywki i atopii
- związek z cyklem miesiączkowym
- stres psychiczny, choroby psychiczne
- stosowanie używek: tytoniu (stosowanie tytoniów aromatyzowanych), alkoholu, kannabinoli
- dotychczas wykonywane badania diagnostyczne
- reakcję na dotychczasowe leczenie.
Pokrzywka - przyczyny
- pokarmowa (ryby, mleko, jaja, orzechy, niektóre owoce, warzywa)
- leki (najczęściej penicylina i jej pochodne, kwas acetylosalicylowy,niesteroidowe leki przeciwzapalne, surowica przeciwtężcowa)
- na pyłki roślin
- naskórek i sierść zwierząt domowych
- składniki pożywienia (barwniki, konserwanty, przyprawy i inne)
- chemikalia
- jady owadów
- lateks (np. w wyniku noszenia rękawic lateksowych)
2) Choroby infekcyjne wywoływane przez bakterie, grzyby i pasożyty przewodu pokarmowego, a także zakażenia wirusowe (np. zapalenie wątroby, HIV).
3) Choroby tarczycy - u chorych na pokrzywkę przewlekłą częściej niż w ogólnej populacji obserwuje się obecność przeciwciał przeciwtarczycowych.
4) Choroby autoimmunologiczne - np. pokrzywka naczyniowa w przebiegu tocznia układowego.
5) Różne czynniki fizyczne, np. zimno, ucisk, gorąco, kontakt z wodą, promieniowanie słoneczne, wibracje, wysiłek prowokujący pocenie się (tzw. pokrzywka cholinergiczna). Do tej grupy zalicza się także dermografizm, czyli pokrzywkę wywoływaną poprzez potarcie bądź zadrapanie skóry.