U nas zapłacisz kartą
Wyprysk łojotokowy u noworodków - przyczyny, objawy i sposoby leczenia
Czym jest wyprysk łojotokowy?
Wyprysk łojotokowy inaczej nazywany łojotokowym zapaleniem skóry, jest schorzeniem dermatologicznym, związanym z zaburzeniem pracy hormonów, objawiającym się rumieniem i wykwitami, które pokrywają się żółtymi oraz brązowymi strupami. Stan zapalny najczęściej pojawia się na owłosionej skórze głowy i wszędzie tam, gdzie wydzielany jest łój ‒ na czole, okolicy między brwiami lub między fałdami nosowo-wargowymi. Wyprysk łojotokowy może pojawić się także na tułowiu, w okolicach mostka czy łopatek.
Przyczyn występowania łojotokowego zapalenia skóry należy doszukiwać się w zaburzeniach gospodarki hormonalnej, choć mechanizm powstawania zmian nie został całkowicie wyjaśniony. Zdecydowanie jedną z przyczyn pojawiania się wyprysków na twarzy i ciele jest nadmierne gromadzenie się łoju, co szczególnie można zauważyć u młodych osób w okresie pokwitania. W przypadku niemowląt ma to ścisły związek ze zmianami zachodzącymi w gospodarce hormonalnej matki. Zmiany te mają bardzo znaczący wpływ na pierwsze tygodnie życia dziecka, bowiem produkowane przez matkę androgeny oddziałują na pracę gruczołów łojowych niemowlaka. Należy pamiętać o tym, że łojotokowe zapalenie skóry ma charakter przewlekły i może bardzo często nawracać. Bardzo silny wpływ na jego występowanie, oprócz zaburzeń gospodarki hormonalnej, ma także prowadzony przez nas styl życia. Nieodpowiednia dieta, nieprzestrzeganie zasad higieny osobistej, a także stres mogą powodować jego nasilenie lub nawracanie.
W zależności od tego czy wyprysk łojotokowy dotyczy niemowlaka, czy osoby dorosłej, jego objawy, miejsce występowania na ciele i przebieg choroby będą się od siebie różnić. W przypadku łojotokowego zapalenia skóry u dziecka będziemy mieć do czynienia z objawami o umiarkowanym nasileniu, do których można zaliczyć łuszczące się lub tworzące strupy fragmenty naskórka. Jeśli stopień nasilenia się zwiększy, przybierają one żółto-brązową barwę, a swoim wyglądem mogą przypominać łuskę. Czasami wokół miejsc zmienionych zapalnie może pojawić się rumień. Zmiany te najczęściej zlokalizowane są na skórze głowy dziecka.
Jak już wspomnieliśmy, w przypadku osób w okresie pokwitania jak i dorosłych, występowanie wyprysku łojotokowego na twarzy związane jest z nadprodukcją sebum czyli innymi słowy ‒ nadmiernym wydzielaniem łoju. Zmiany charakterystyczne dla wyprysku łojotokowego przypominają tłuste żółto-szare łuski oraz strupy, które ściśle przylegają do podłoża. Bardzo często towarzyszy temu nasilony rumień oraz wysięk. Powstający stan zapalny może sprzyjać nadkażeniom bakteryjnym oraz drożdżakowym. Wyprysk łojotokowy u dorosłych występuje nie tylko na skórze głowy, ale jeszcze częściej na twarzy. Może przenieść się również na plecy czy klatkę piersiową i dekolt.
Niacynamid - podsumowanie
Powyższy artykuł przedstawia, jak szerokie zastosowanie posiada niacynamid. To substancja, która znajduje swoje zastosowanie w kosmetykach o działaniu przeciwzmarszczkowym, regenerującym, normalizującym czy nawilżającym. Poniżej znajdują się najważniejsze informacje podsumowujące to, jakiej skórze niacynamid jest niezbędny w pielęgnacji. Są to:
- skóra sucha i odwodniona,
- posiadająca przebarwienia wynikające z ekspozycji na słońce,
- wrażliwa, podatna na działanie szkodliwych czynników zewnętrznych (także atopowa)
- skóra posiadająca wyraźne objawy fotostarzenia
- skóra ze skłonnością do trądziku, z rozszerzonymi porami, zaskórnikami, zmianami łojotokowymi, bliznami i przebarwieniami potrądzikowymi
- skóra pozbawiona blasku i witalności, zmęczona, poszarzała
- z wyraźnymi oznakami starzenia jak zmarszczki
- narażona na działanie wolnych rodników
- skóra poddawana zabiegom medycyny estetycznej (nie uszkodzona)
Łupież łojotokowy
Łupież łojotokowy jest schorzeniem owłosionej skóry głowy, powstającym na podłożu łojotoku. Jeżeli skóra głowa jest bardzo przetłuszczona, mówimy o tzw. łupieżu tłustym. Zmiany skórne obejmują zwykle powierzchowne złuszczanie, choć w bardzo nasilonych przypadkach mogą powstawać strupy i nacieki zapalne. W leczeniu zwykle stosuje się szampony przeciwłupieżowe.
Wzmożona aktywność gruczołów łojowych u noworodków jest związana z pobudzaniem przez pochodzące z zewnątrz androgeny. Ich źródłem jest zarówno organizm matki, jak i produkcja łożyskowa. Wyprysk łojotokowy zlokalizowany na skórze głowy jest nazywany ciemieniuchą. Zmiany skórne nie są bolesne, zwykle również nie swędzą. Po kilkunastu tygodniach, gdy stężenia androgenów we krwi noworodka ulegną obniżeniu, wyprysk łojotokowy samoistnie zanika.
Łojotokowe zapalenie skóry: objawy i leczenie
Początkowym objawem łojotokowego zapalenia skóry jest zwłaszcza rumień (zaczerwienienie skóry) na obszarach objętych zapaleniem. Z czasem może pojawiać się rogowacenie oraz umiarkowane lub znaczne łuszczenie się skóry. Objawom towarzyszy zazwyczaj świąd i pieczenie.
W miejscach, w których dochodzi do złuszczeń, mogą powstawać strupy, a nawet drobne ranki.
Stan zapalny z reguły najpierw pojawia się na skórze owłosionej. Łojotokowe zapalenie skóry głowy charakteryzuje się często splątaniem i przerzedzeniem włosów. Dolegliwości, o ile nie są bardzo nasilone, mogą przypominać zwykły łupież.
Leczenie łojotokowego zapalenia skóry nie jest proste, głównie ze względu na przewlekłą postać dolegliwości i ciągłe nawracanie choroby.
W niektórych wypadkach dolegliwości mogą utrzymywać się nawet do kilku lat, okresowo słabnąć lub nasilać się. Diagnoza łojotokowego zapalenia skóry również nie należy do oczywistych, ponieważ objawy dolegliwości są na ogół łudząco podobne do innych chorób dermatologicznych, np. łuszczycy, grzybicy czy łupieżu różowego. W celu postawienia diagnozy dermatolog zleca specjalne testy.
Leczenie zależy przede wszystkim od stopnia rozległości stanu zapalnego oraz tego, jak bardzo nasilone są jego objawy. Terapia ma przede wszystkim łagodzić objawy, przede wszystkim poprzez zmniejszanie liczby drożdżaków pasożytujących na skórze.
Głównie stosuje się farmakologiczne leczenie miejscowe (maści, kremy itp.). W rzadszych przypadkach, u osób dorosłych, u których objawy są bardzo nasilone, zleca się także farmakologiczne leczenie ogólne (zazwyczaj w postaci doustnego antybiotyku).
Funkcje gruczołów łojowych
Najważniejszą funkcją gruczołów łojowych jest oczywiście produkcja łoju skórnego, zwanego również sebum. Wydzielina ta składa się z różnego rodzaju tłuszczów, takich jak trójglicerydy, fosfolipidy oraz pochodne cholesterolu. Dodatkowo, sebum zawiera pozostałości komórek, z których powstaje, a także substancje o działaniu przeciwdrobnoustrojowym. Cienka warstwa łoju na skórze zapewnia jej odpowiednie nawilżenie, zapobiegając nadmiernej utracie wody.
Warto wiedzieć, że podobną rolę spełnia specjalny rodzaj gruczołów łojowych, znajdujący się w powiekach - tzw. gruczoły Meiboma. Produkowany przez nie łój wytwarza cienką, tłustą powłokę na powierzchni filmu łzowego. Dzięki temu łzy nie mogą łatwo wyparować z powierzchni spojówek. W ten sposób oko jest chronione przed wysychaniem.
Oprócz ochrony przed nadmiernym parowaniem, sebum stanowi warstwę nieprzepuszczalną dla wody z zewnątrz. Ta właściwość zapewnia naszej skórze wodoodporność. Z chemicznego punktu widzenia, odczyn wydzieliny gruczołów łojowych jest lekko kwasowy. Jest to jeden z czynników ułatwiających ochronę przed mikroorganizmami. Sebum pełni również funkcje odżywcze, dostarczając skórze cenne antyoksydanty - jak na przykład rozpuszczalną w tłuszczach witaminę E.
Gruczoły łojowe mają zdolność wytwarzania oraz przekształcania tłuszczów i ich pochodnych. Produkowane przez nie lipidy mogą mieć działanie zarówno przeciw-, jak i prozapalne. Te właściwości sprawiają, że niektóre z chorób gruczołów łojowych powstają właśnie na podłożu lokalnego stanu zapalnego.
Gruczoły łojowe rozwijają się już w trakcie życia płodowego, zazwyczaj około 15-go tygodnia życia płodu. Już wtedy spełniają one istotną funkcję, produkując składniki mazi płodowej. Jest to specjalna wydzielina, pokrywająca skórę płodu i noworodka. Podczas porodu siłami natury, maź płodowa zapewnia odpowiedni poślizg, ułatwiając przejście przez kanał rodny. Maź płodowa prawdopodobnie pełni dodatkowo szereg innych ról: utrzymuje prawidłowe nawilżenie skóry i zapobiega jej wychłodzeniu, a także stanowi barierę przed zewnętrznymi czynnikami infekcyjnymi.