U nas zapłacisz kartą
Jak leczyć wyprysk alergiczny? Najlepsze sposoby smarowania skóry
Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) – przyczyny
- Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
- nikiel, np. biżuteria, wykończenia odzieży (zamki, guziki), okulary
- chrom (metale, cement, skóra garbowana)
- kobalt (metale, cement)
- formaldehyd (odzież, lakier do paznokci, tworzywa sztuczne)
- substancje zapachowe (perfumy, olejki eteryczne, kosmetyki)
- balsam peruwiański (perfumy)
- konserwanty (podłoże leków stosowanych miejscowo, kosmetyki)
- przyśpieszacze wulkanizacji i przeciwutleniacze gumy (rękawiczki lateksowe, bielizna, buty, lycra, oleje techniczne)
- leki (neomycyna, benzokaina)
- barwniki (farby do włosów i tkanin)
- kalafonia (kleje, papier, pokosty)
- lanolina (kremy)
- monomery akrylu (cement ortopedyczny).
Czynniki ryzyka rozwoju alergicznego kontaktowego zapalenie skóry nie są znane, ale wydaje się, że duże znaczenie ma predyspozycja genetyczna.
- Kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia
Powstaje w wyniku kontaktu skóry ze stężoną substancją drażniącą (np. silne kwasy albo zasady, wybielacze) albo w wyniku przewlekłego działania mniej stężonej substancji powodującej wysuszenie skóry i uszkodzenie naskórka.
Substancje drażniące:- mydła i detergenty
- alkohole i środki odkażające
- kwasy i ługi
- rozpuszczalniki organiczne, smary, oleje techniczne, benzyna, olej napędowy
- żywice i kleje
- farby, tusze i werniksy
- cement, beton, gips
- środki owadobójcze i grzybobójcze
- nawozy sztuczne
- włókna szklane.
- Fotoalergiczne lub fototoksyczne kontaktowe zapalenie skóry
Przyczyny fototoksycznego kontaktowego zapalenie skóry, to np. dziegieć, furokumaryny (np. psolareny stosowane leczniczo lub zawarte w owocach, zwłaszcza w limonkach i jarzynach), czerwień bengalska (stosowana w okulistyce), niesteroidowe leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, pochodne kwasu propionowego (np. ibuprofen).
Przyczyny fotoalergicznego kontaktowego zapalenia skóry, to np. kosmetyki z filtrem UV, substancje zapachowe, środki odkażające, leki przeciwgrzybicze.
Wyprysk kontaktowy niealergiczny
Wyprysk kontaktowy niealergiczny, zwany także kontaktowym zapaleniem skóry z podrażnienia, jest pierwszą reakcją zapalną, podczas której w wyniku bezpośredniego kontaktu z substancją drażniącą, zostaje zniszczona naturalna bariera ochronna skóry. W przeciwieństwie do alergicznego wyprysku kontaktowego, tego rodzaju zmiany na skórze powstają bez wcześniejszego uczulenia.
Substancje, które wywołują podrażnienie, można podzielić na:
- łagodne drażniące, takie jak mydło, woda, oleje, rozpuszczalniki, detergenty, skórki owoców cytrusowych, które wywołują reakcję po dłuższym czasie,
- silnie drażniące, np. silne kwasy lub zasady, wybielacze, kwas fluorowodorowy, kwas siarkowy, azotan srebra, związki fenolowe, które mogą powodować zmiany już po pierwszym kontakcie ze skórą i przypominać oparzenie termiczne.
Istnieje wiele czynników, które mogą wpłynąć na to, jak reakcja toksyczna będzie przebiegała w organizmie. Są to między innymi: rodzaj substancji drażniącej, ilość substancji dostającej się do skóry, miejsce ciała, które miało kontakt z substancją, temperatura ciała, czynniki mechaniczne i warunki klimatyczne (suche powietrze, zimny wiatr). Duże znaczenie będzie mieć również podatność organizmu na substancje drażniące, wrażliwość skóry, genetyka, podatność na promieniowanie UV i wiek.
Kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia występuje znacznie częściej niż to o podłożu alergicznym i może pojawić się u każdego. Diagnoza wyprysku niealergicznego jest stosunkowo prosta, ponieważ zmiany skórne pojawiają się tylko w miejscu kontaktu substancji z ciałem człowieka.
Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"
Leczenie egzemy
Podstawą w leczeniu egzemy jest rozpoznanie rodzaju zmian skórnych oraz przyczyny jej powstania. Jeśli uda się zidentyfikować czynnik wywołujący wyprysk, należy bezwzględnie go unikać. Do zwalczania zmian chorobowych stosuje się szeroką gamę leków o działaniu przeciwzapalnym, wspierających organizm w walce ze schorzeniami. W przypadku egzemy obejmującej skórę głowy zalecane są płyny i roztwory na skórę, natomiast zmiany na nieowłosionej skórze głowy są leczone za pomocą maści i kremów. Główną grupę preparatów farmakologicznych stanowią stosowane miejscowo kortykosteroidy. Ze względu na moc działania są one podzielone na:
- słabe np. hydrokortyzon,
- średnio silne np. betametazon,
- silne np. mometazon,
- bardzo silne np. klobetazol.
W przypadku stwierdzenia towarzyszącego nadkażenia bakteryjnego lekarz może zalecić stosowanie prepartów mających w swoim składzie zarówno antybiotyki, jak i sterydy. Wyprysk łojotokowy wymaga włączenia dodatkowej terapii przeciwgrzybiczej. W zależności od nasilenia zmian chorobowych zazwyczaj leczenie rozpoczyna się od silnego preparatu sterydowego, a następnie zastępuje się go słabszym lekiem. Za bezpieczny czas stosowania sterydów o średniej mocy uznaje się u dorosłych – 12 tygodni, a u dzieci, ze względu na dużo delikatniejszą skórę – 4 tygodnie. Szczególną ostrożność należy zachować, aplikując kortykosterydy na skórę twarzy. Wówczas zalecane jest stosowanie słabych sterydów przez maksymalnie 7 dni. W przeciwnym razie skutki uboczne, takie jak: ścieńczenie skóry, rozszerzenie naczynek lub rumień mogą być trwałe. Szczególnie niebezpieczne może okazać się stosowanie sterydów na okolice oczu. Grozi to rozwojem jaskry i zaćmy. Pod żadnym pozorem nie można stosować ich do robienia opatrunków. Należy zachować ostrożność, aplikując je w fałdy skórne np. pod pachami. Do innych działań niepożądanych zalicza się: rozstępy, posterydowe zapalenie skóry, trądzik posterydowy oraz zwiększenie skłonności do nadkażeń bakteryjnych. Dlatego te substancje powinny być zawsze używane zgodnie z zaleceniami lekarza. Alternatywą dla sterydów jest takrolimus – inhibitor kalcyneuryny o działaniu przeciwzapalnym, dostępny na rynku w postaci maści. Nie wykazuje powikłań miejscowych, jest bezpieczny i powszechnie stosowany.