Wyprysk kontaktowy – klasyfikacja według ICD-10

Czym jest wyprysk kontaktowy?

Wyprysk kontaktowy, czyli inaczej kontaktowe zapalenie skóry, to stan zapalny, który jest wynikiem bezpośredniego kontaktu skóry z drażniącym lub uczulającym czynnikiem. Mogą to być na przykład kosmetyki, detergenty, rośliny, metale, lateks, środki chemiczne, leki lub produkty spożywcze. Objawia się na skórze jako zaczerwienienie, obrzęk, swędzenie, łuszczenie, nadżerkilub pęcherze.

W klasyfikacji ICD-10 kontaktowe zapalenie skóry jest kodowane jako alergiczne kontaktowe zapalenie skóry (L23) lub kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia (L24). Z kolei w klasyfikacji ICD-11 tę dolegliwość można znaleźć pod numerem EK00.

Biorąc pod uwagę podłoże tego zjawiska możemy wśród nich wyróżnić:

• alergiczny wyprysk kontaktowy - spowodowany reakcją układu odpornościowego na alergeny,
• kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia - tego rodzaju zmiany pojawiają się u osób mających kontakt, np. z agresywnymi substancjami jak detergenty, silne kosmetyki, barwniki, lakiery, smary itp.,
• zawodowe - spowodowane przez szkodliwe czynniki w miejscu pracy wywołujące zwykle kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia, a także alergiczny wyprysk kontaktowy,
• fotoalergiczny lub fototoksyczny wyprysk kontaktowy - zapalenie skóry indukowane przez światło słoneczne po ekspozycji na daną substancję.

Wiele osób zastanawia się, czym różni się wyprysk kontaktowy od atopowego zapalenie skóry. Wyprysk kontaktowy może przypominać AZS bądź mu towarzyszyć. Różnice w tym przypadku dotyczą głównie przyczyny wystąpienia schorzenia oraz lokalizacji objawów na skórze. Jak podkreśla dr med. Elżbieta Grubska-Suchanek -specjalista dermatologii, wenerologii i alergologii:

Bywa, że wyprysk kontaktowy jest następstwem tego schorzenia. Ze względu na uszkodzenie bariery naskórkowej u pacjentów z atopowym zapaleniem skóry (AZS) częściej niż w populacji ogólnej może pojawić się uczulenie kontaktowe na różne alergeny środowiskowe.

Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) – przyczyny

1. Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
   • nikiel, np. biżuteria, wykończenia odzieży (zamki, guziki), okulary
   • chrom (metale, cement, skóra garbowana)
   • kobalt (metale, cement)
   • formaldehyd (odzież, lakier do paznokci, tworzywa sztuczne)
   • substancje zapachowe (perfumy, olejki eteryczne, kosmetyki)
   • balsam peruwiański (perfumy)
   • konserwanty (podłoże leków stosowanych miejscowo, kosmetyki)
   • przyśpieszacze wulkanizacji i przeciwutleniacze gumy (rękawiczki lateksowe, bielizna, buty, lycra, oleje techniczne)
   • leki (neomycyna, benzokaina)
   • barwniki (farby do włosów i tkanin)
   • kalafonia (kleje, papier, pokosty)
   • lanolina (kremy)
   • monomery akrylu (cement ortopedyczny).
     Czynniki ryzyka rozwoju alergicznego kontaktowego zapalenie skóry nie są znane, ale wydaje się, że duże znaczenie ma predyspozycja genetyczna.
2. Kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia
   Powstaje w wyniku kontaktu skóry ze stężoną substancją drażniącą (np. silne kwasy albo zasady, wybielacze) albo w wyniku przewlekłego działania mniej stężonej substancji powodującej wysuszenie skóry i uszkodzenie naskórka.
   Substancje drażniące:
   • mydła i detergenty
   • alkohole i środki odkażające
   • kwasy i ługi
   • rozpuszczalniki organiczne, smary, oleje techniczne, benzyna, olej napędowy
   • żywice i kleje
   • farby, tusze i werniksy
   • cement, beton, gips
   • środki owadobójcze i grzybobójcze
   • nawozy sztuczne
   • włókna szklane.
3. Fotoalergiczne lub fototoksyczne kontaktowe zapalenie skóry
   Przyczyny fototoksycznego kontaktowego zapalenie skóry, to np. dziegieć, furokumaryny (np. psolareny stosowane leczniczo lub zawarte w owocach, zwłaszcza w limonkach i jarzynach), czerwień bengalska (stosowana w okulistyce), niesteroidowe leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, pochodne kwasu propionowego (np. ibuprofen).
   Przyczyny fotoalergicznego kontaktowego zapalenia skóry, to np. kosmetyki z filtrem UV, substancje zapachowe, środki odkażające, leki przeciwgrzybicze.

Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy): przyczyny, objawy i leczenie

Kontaktowe zapalenie skóry (inaczej wyprysk kontaktowy) to miejscowa skórna reakcją nadwrażliwości w wyniku bezpośredniego kontaktu z określonymi substancjami chemicznymi lub drażniącymi. Wyprysk kontaktowy może mieć podłoże alergiczne, wynikać z podrażnienia, mieć związek z wykonywaną pracą (np. przewlekłym narażeniem dłoni na określoną substancję) lub ze światłem słonecznym. W leczeniu najważniejsze jest unikanie substancji powodujących wyprysk kontaktowy.

Wyprysk kontaktowy to choroba polegająca na tworzeniu się zmian skórnych pod wpływem kontaktu z alergenami kontaktowymi (są to często substancje chemiczne) u uczulonych na nie osób. Czasem potocznie mówi się na wyprysk kontaktowy „egzema”, co nie jest jednoznaczne z kontaktowym zapaleniem skóry, ponieważ słowo egzema oznacza wyprysk, czyli chorobę skóry o podłożu zapalnym niezwiązaną z zakażeniem, w której dochodzi do zapalenia jej wierzchnich warstw (naskórka i warstwy brodawkowatej skóry właściwej). Egzema nie jest więc nazwą konkretnej choroby, tylko określa rodzaj zmian skórnych, które występują w danej chorobie skóry.

1. alergiczne – związane z odpowiedzią układu odpornościowego na alergeny,
2. z podrażnienia – nie jest to prawdziwe uczulenie i takie zmiany mogą się pojawić u wszystkich osób, które mają kontakt, np. z silnymi substancjami używanymi w środkach czystości, farbami, lakierami, smarami, cementem,
3. zawodowe – wywołane przez czynniki szkodliwe w miejscu pracy, w większości przypadków jest to kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) z podrażnienia,
4. fotoalergiczne lub fototoksyczne – zapalenie skóry może być wywołane przez alergen lub substancję drażniącą powstającą dopiero po zadziałaniu światła słonecznego.

Co zrobić, by zmniejszyć ryzyko zachorowania na wyprysk pieniążkowaty?

Nie istnieją metody zapobiegania tej chorobie.

Zobacz także

Wyprysk potnicowy Charakterystycznym objawem wyprysku potnicowego jest świąd i symetrycznie, głęboko osadzone pęcherzyki zajmujące skórę dłoni i podeszew stóp. Typowym umiejscowieniem zmian skórnych są boczne powierzchnie drugiego i piątego palca ręki. Na stopach wyprysk potnicowy obejmuje częściej łuk stopy niż palce.

Wybrane treści dla Ciebie

Wyprysk potnicowy Charakterystycznym objawem wyprysku potnicowego jest świąd i symetrycznie, głęboko osadzone pęcherzyki zajmujące skórę dłoni i podeszew stóp. Typowym umiejscowieniem zmian skórnych są boczne powierzchnie drugiego i piątego palca ręki. Na stopach wyprysk potnicowy obejmuje częściej łuk stopy niż palce.

Ochrona przed słońcem w pytaniach i odpowiedziach Co to jest promieniowanie ultrafioletowe? Jaki chronić skórę przed słońcem? Co to jest SPF?

Przyłuszczyca plackowata Bez wątpienia przyłuszczyca jest najbardziej niejasną chorobą w dermatologii. Jedyną pewną cechą tej choroby jest brak związku z łuszczycą. Niektórzy lekarze uważają przyłuszczycę plackowatą za jedną jednostkę chorobową, która jest prekursorem ziarniniaka grzybiastego (jednej z form chłoniaka skóry).

Fotoalergie (fotouczulenia) – objawy, przyczyny, diagnoza i leczenie Fotoalergie, znane również jako fotouczulenia, to reakcje skórne wywołane ekspozycją na promieniowanie słoneczne, w szczególności promieniowanie ultrafioletowe (UVA). Objawy mogą wystąpić natychmiast lub z opóźnieniem po kontakcie ze słońcem. Najczęściej są spowodowane lekami lub kosmetykami. W artykule omówimy objawy, diagnozowanie oraz skuteczne metody leczenia fotoalergii.

Wyprysk kontaktowy niealergiczny

Wyprysk kontaktowy niealergiczny, zwany także kontaktowym zapaleniem skóry z podrażnienia, jest pierwszą reakcją zapalną, podczas której w wyniku bezpośredniego kontaktu z substancją drażniącą, zostaje zniszczona naturalna bariera ochronna skóry. W przeciwieństwie do alergicznego wyprysku kontaktowego, tego rodzaju zmiany na skórze powstają bez wcześniejszego uczulenia.

Substancje, które wywołują podrażnienie, można podzielić na:

• łagodne drażniące, takie jak mydło, woda, oleje, rozpuszczalniki, detergenty, skórki owoców cytrusowych, które wywołują reakcję po dłuższym czasie,
• silnie drażniące, np. silne kwasy lub zasady, wybielacze, kwas fluorowodorowy, kwas siarkowy, azotan srebra, związki fenolowe, które mogą powodować zmiany już po pierwszym kontakcie ze skórą i przypominać oparzenie termiczne.

Istnieje wiele czynników, które mogą wpłynąć na to, jak reakcja toksyczna będzie przebiegała w organizmie. Są to między innymi: rodzaj substancji drażniącej, ilość substancji dostającej się do skóry, miejsce ciała, które miało kontakt z substancją, temperatura ciała, czynniki mechaniczne i warunki klimatyczne (suche powietrze, zimny wiatr). Duże znaczenie będzie mieć również podatność organizmu na substancje drażniące, wrażliwość skóry, genetyka, podatność na promieniowanie UV i wiek.

Kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia występuje znacznie częściej niż to o podłożu alergicznym i może pojawić się u każdego. Diagnoza wyprysku niealergicznego jest stosunkowo prosta, ponieważ zmiany skórne pojawiają się tylko w miejscu kontaktu substancji z ciałem człowieka.

Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"

---

wyprysk kontaktowy