Wyprysk potnicowy - przyczyny, objawy i sposoby leczenia
Przyczyny wyprysku potnicowego
Do najczęstszych przyczyn wystąpienia potnicy (wyprysku potnicowego) zaliczyć można:
- kontakt z metalami – szczególnie takimi, jak: chrom, nikiel, kobalt, które mogą wywołać wyprysk. Często są one obecne w zakładach pracy. Elżbieta Szczepaniak i Janusz Prokop w publikacji “Wyprysk kontaktowy” wykazują także, że wystąpienie potnicy może wynikać z kontaktu z pierwszymi porcjami wody z kranu.
- uogólniony odczyn alergiczny – źródeł potnicy można upatrywać w uogólnionym odczynie alergicznym. Wyprysk potnicowy może być efektem ekspozycji na alergen, który wywoływał już wcześniej alergię,
- odczyn idowy – w wyniku odległej reakcji alergicznej na grzyby znajdujące się w organizmie może wystąpić potnica,
- palenie papierosów – u nałogowych palaczy przebieg choroby jest zaostrzony,
- przyczyny idiopatyczne – czynnik wywołujący chorobę może być nieznany.
Wyprysk potnicowy na stopach
Według danych opublikowanych przez Radosława Śpiewaka i Katarzynę Kordus, najrzadziej spotykaną odmianą tej choroby jest potnica podeszwy stóp. Dotyczy tylko co 10. pacjenta borykającego się z wypryskiem potnicowym.
Warto zauważyć, że nieco bardziej popularnym zjawiskiem jest jednoczesne występowanie potnicy na stopie lub stopach oraz na dłoniach. Takie objawy zauważa się u co 5. osoby, u której rozpoznano potnicę.
Wyprysk potnicowy tego typu to przede wszystkim wysypka na stopach, która może utrudniać poruszanie się. Dodatkowo pojawiające się krosty mogą wywoływać ból, a w momencie pęknięcia stać się miejscem podatnym na zakażenia.
Z racji tego, że większość czasu zazwyczaj spędzamy w butach, stopy nie mają kontaktu z powietrzem i są poddawane obtarciom. Z tego powodu wyprysk potnicowy stopy może być znacznie trudniejszy w leczeniu niż ta sama dolegliwość w obrębie innej części ciała.
Wyprysk potnicowy stóp może wiązać się z zakażeniami grzybiczymi, bakteryjnymi czy wirusowymi. Tę chorobę dermatologiczną można leczyć poprzez leki antygrzybiczne czy maści zmniejszające świąd.
Musisz się jednak liczyć z tym, że potnica stóp ma charakter nawracający i jest oporna na leczenie.
Wyprysk potnicowy dłoni
Nierzadko w wyniku bezpośredniego kontaktu z alergenem pojawia się wyprysk potnicowy na dłoniach.
Taka potnica dłoni może być wywołana również działaniem grzybów. Wówczas dermatolog zaleci wyleczenie grzybicy rąk, co pomoże w walce z wypryskiem potnicowym.
Potnica na rękach może objawiać się na różne sposoby. Wyprysk potnicowy wywołuje:
- pęcherzyki na dłoniach i palcach,
- swędzenie skóry rąk – potnica na palcach to nie tylko defekt kosmetyczny w postaci pojawiających się krostek, ale też nieprzyjemne doznania związane ze świądem.
Omawiane schorzenie występujące na dłoni może mieć nieustaloną przyczynę, ale zazwyczaj to efekt styczności z niklem czy innym metalem. Wbrew pozorom bardzo często mamy kontakt z takimi substancjami. Mogą je zawierać chociażby konserwy czy garnki.
Wyprysk potnicowy ma też wpływ na paznokcie. Jego częste nawroty mogą powodować zniekształcenie płytki.
Objawy wyprysku potnicowego
Po czym poznać, że bąble świadczą o potnicy? Zgodnie z danymi przedstawionymi przez specjalistów z Zakładu Dermatologii Doświadczalnej i Kosmetologii - autorów publikacji “Podział i definicje chorób z kręgu wyprysku”, wyprysk potnicowy jest swędzącą wysypką kontaktową pojawiającą się:
- w około 70 proc. przypadków na dłoniach,
- w około 20 proc. przypadków na dłoniach i stopach,
- w około 10 proc. przypadków na podeszwach.
Wbrew powszechnemu przekonaniu wyprysk potnicowy to jednak nie tylko swędzące krostki z płynem na dłoniach, ale też zmiany na innych częściach ciała.
Co więcej, określenie potnica może sugerować, że krostki to efekt nieprawidłowej pracy gruczołów potowych. Tymczasem bąble w wyprysku potnicowym mają zupełnie inne podłoże – zwykle alergiczne i grzybicze.
Jak wygląda potnica? Charakterystyczne objawy tej dermatozy ujawniają się zazwyczaj na bocznej powierzchni drugiego i piątego palca ręki.

Wyprysk potnicowy – przyczyny
Wyprysk potnicowy (ang. dyshidrotic eczema, pompholyx) należy do najczęściej występujących chorób skóry (dermatoz). Potnica to charakterystyczne zapalenie skóry zlokalizowane na dłoniach oraz stopach, będące reakcją alergiczną organizmu na kontakt z którąś z uczulających substancji. Alergeny mogą być pochodzenia wewnętrznego (endogennego), jak i zewnętrznego (egzogennego). Najczęstszymi alergenami są metale ciężkie (m.in. nikiel, kobalt, chrom) oraz bakterie. Wyprysk potnicowy może się też ujawnić pod wpływem stosowanych leków. Choć nazwa tej dermatozy kojarzy się z potem, to powstające w przebiegu choroby pęcherzyki nie są związane z gruczołami potowymi.
Wyprysk potnicowy ma formę niedużych (maksymalna średnia to ok. 2–3 mm), bezbarwnych pęcherzy wypełnionych surowiczym płynem. Pęcherze powstają w skupiskach. Wyprysk potnicowy czasem, chociaż nie zawsze, powoduje ból. Charakterystyczne dla wyprysku potnicowego jest uporczywe swędzenie. Zmiany skórne pojawiają się głównie na dłoniach (w ok. 70% przypadków), na dłoniach i podeszwach stóp (20% przypadków) albo tylko na podeszwach (10%). Wyprysk potnicowy może mieć związek z zakażeniem grzybiczym (np. obecność pęcherzy na dłoniach może oznaczać grzybicę stóp). Choroba bardzo często występuje u osób z atopowym zapaleniem skóry.
