U nas zapłacisz kartą
Przyczyny zimowego wyprysku - Poznaj, co wpływa na występowanie tej dolegliwości
Co to jest wyprysk zimowy?
Wyprysk zimowy inaczej nazywany jest wypryskiem z braku natłuszczania. To powierzchowny stan zapalny skórny, który dotyczy jednakowo często kobiet, co mężczyzn. Wyprysk zimowy może się rozwinąć w każdym wieku, lecz najczęściej rozpoznaje się go u osób starszych, co związane jest w dużej mierze ze zmianami skórnymi zachodzącymi wraz z procesem starzenia się organizmu. W rzeczywistości wyprysk z braku natłuszczenia może pojawić się o każdej porze roku, ale jest szczególnie powszechny w miesiącach zimowych.
Główną przyczyną powstawania wyprysku zimowego jest brak odpowiedniego natłuszczania skóry. Schorzeniu sprzyja jej nadmierne wysuszenie, które może wynikać z właściwości osobniczych (u jednej osoby skóra może przesuszać się szybciej i bardziej niż u innej), ale i być spowodowane panującymi warunkami atmosferycznymi (silnym wiatrem, niskimi temperaturami, mrozem). Jesteśmy narażeni na wzmożone wysuszenie skóry zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym w związku z ogrzewaniem pomieszczeń zamkniętych i towarzyszącą temu niską wilgotnością powietrza.
Nierzadko przyczyna powstania wyprysku zimowego jest złożona – złe nawyki higieniczne w postaci braku natłuszczania skóry po kąpieli, częsta kąpiel lub prysznic w gorącej wodzie z silnie wysuszającymi skórę detergentami w połączeniu ze spadkiem produkcji łoju. Fizjologiczne zmniejszenie aktywności gruczołów łojowych i potowych zachodzi wraz z wiekiem. Dlatego, jak już wspomniałam, osoby w podeszłym wieku są w grupie ryzyka nadmiernego przesuszenia i złuszczania naskórka.
Wyprysk zimowy najczęściej dotyczy osób, które dużo pracują rękami (codzienne czynności gospodarcze, częste mycie i dezynfekcja rąk). Z uwagi na niewielką liczbę gruczołów łojowych skóra na rękach jest dużo gorzej chroniona i wolniej się regeneruje. Specjaliści zwracają uwagę, że wzmożona suchość skóry może być skutkiem ubocznym innych schorzeń. Okazuje się, że na wyprysk zimowy bardziej narażone są osoby zmagające się ze schorzeniami nerek czy z niedoczynnością tarczycy. Wypryskowi zimowemu sprzyja niedobór cynku oraz stosowanie niektórych leków, w tym m.in. diuretyków (środków o działaniu moczopędnym), retinoidów.
Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy): przyczyny, objawy i leczenie
Kontaktowe zapalenie skóry (inaczej wyprysk kontaktowy) to miejscowa skórna reakcją nadwrażliwości w wyniku bezpośredniego kontaktu z określonymi substancjami chemicznymi lub drażniącymi. Wyprysk kontaktowy może mieć podłoże alergiczne, wynikać z podrażnienia, mieć związek z wykonywaną pracą (np. przewlekłym narażeniem dłoni na określoną substancję) lub ze światłem słonecznym. W leczeniu najważniejsze jest unikanie substancji powodujących wyprysk kontaktowy.
Wyprysk kontaktowy to choroba polegająca na tworzeniu się zmian skórnych pod wpływem kontaktu z alergenami kontaktowymi (są to często substancje chemiczne) u uczulonych na nie osób. Czasem potocznie mówi się na wyprysk kontaktowy „egzema”, co nie jest jednoznaczne z kontaktowym zapaleniem skóry, ponieważ słowo egzema oznacza wyprysk, czyli chorobę skóry o podłożu zapalnym niezwiązaną z zakażeniem, w której dochodzi do zapalenia jej wierzchnich warstw (naskórka i warstwy brodawkowatej skóry właściwej). Egzema nie jest więc nazwą konkretnej choroby, tylko określa rodzaj zmian skórnych, które występują w danej chorobie skóry.
- alergiczne – związane z odpowiedzią układu odpornościowego na alergeny,
- z podrażnienia – nie jest to prawdziwe uczulenie i takie zmiany mogą się pojawić u wszystkich osób, które mają kontakt, np. z silnymi substancjami używanymi w środkach czystości, farbami, lakierami, smarami, cementem,
- zawodowe – wywołane przez czynniki szkodliwe w miejscu pracy, w większości przypadków jest to kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) z podrażnienia,
- fotoalergiczne lub fototoksyczne – zapalenie skóry może być wywołane przez alergen lub substancję drażniącą powstającą dopiero po zadziałaniu światła słonecznego.
Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) – przyczyny
- Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
- nikiel, np. biżuteria, wykończenia odzieży (zamki, guziki), okulary
- chrom (metale, cement, skóra garbowana)
- kobalt (metale, cement)
- formaldehyd (odzież, lakier do paznokci, tworzywa sztuczne)
- substancje zapachowe (perfumy, olejki eteryczne, kosmetyki)
- balsam peruwiański (perfumy)
- konserwanty (podłoże leków stosowanych miejscowo, kosmetyki)
- przyśpieszacze wulkanizacji i przeciwutleniacze gumy (rękawiczki lateksowe, bielizna, buty, lycra, oleje techniczne)
- leki (neomycyna, benzokaina)
- barwniki (farby do włosów i tkanin)
- kalafonia (kleje, papier, pokosty)
- lanolina (kremy)
- monomery akrylu (cement ortopedyczny).
Czynniki ryzyka rozwoju alergicznego kontaktowego zapalenie skóry nie są znane, ale wydaje się, że duże znaczenie ma predyspozycja genetyczna.
- Kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia
Powstaje w wyniku kontaktu skóry ze stężoną substancją drażniącą (np. silne kwasy albo zasady, wybielacze) albo w wyniku przewlekłego działania mniej stężonej substancji powodującej wysuszenie skóry i uszkodzenie naskórka.
Substancje drażniące:- mydła i detergenty
- alkohole i środki odkażające
- kwasy i ługi
- rozpuszczalniki organiczne, smary, oleje techniczne, benzyna, olej napędowy
- żywice i kleje
- farby, tusze i werniksy
- cement, beton, gips
- środki owadobójcze i grzybobójcze
- nawozy sztuczne
- włókna szklane.
- Fotoalergiczne lub fototoksyczne kontaktowe zapalenie skóry
Przyczyny fototoksycznego kontaktowego zapalenie skóry, to np. dziegieć, furokumaryny (np. psolareny stosowane leczniczo lub zawarte w owocach, zwłaszcza w limonkach i jarzynach), czerwień bengalska (stosowana w okulistyce), niesteroidowe leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, pochodne kwasu propionowego (np. ibuprofen).
Przyczyny fotoalergicznego kontaktowego zapalenia skóry, to np. kosmetyki z filtrem UV, substancje zapachowe, środki odkażające, leki przeciwgrzybicze.
Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) - objawy
Charakterystycznym objawem wyprysku kontaktowego jest silny świąd skóry, na powierzchni której tworzy się zaczerwienienie, łuszczące się grudki oraz pęcherzyki. Ważne jest to, że zmiany tworzą się w miejscu kontaktu z np. tkaniną czy tworzywem zawierającym uczulające chorego czynniki (np. pod paskiem czy biżuterią u chorego uczulonego na nikiel, na rękach u sprzątaczki używającej środków czyszczących, na policzkach w miejscu, na który nałożono kosmetyk, który uczulił chorego pod wpływem opalania). Czasem zmiany występują jednak na całej powierzchni ciała. Chorzy na KZS z podrażnienia mogą odczuwać parzący ból lub pieczenie, zwłaszcza w razie kontaktu z substancją silnie drażniącą.
Skóra staje się pogrubiała, bardzo sucha, łuszczy się, wyraźnie zaznaczają się jej naturalne bruzdy (np. na nadgarstkach skóra może przypominać korę drzewa), skóra na dłoniach podeszwach niekiedy pęka powodując ból.
Co robić w razie wystąpienia objawów?
Natychmiast przerwij kontakt z substancją, którą podejrzewasz o wywołanie zmian – np. przemyj ręce po kontakcie z substancjami, które powodują objawy. W razie nasilonego świądu skóry możesz zażyć tabletkę leku przeciwhistaminowego (niektóre dostępne są bez recepty).
Wyprysk kontaktowy rozpoznaje się na podstawie charakterystycznego obrazu zmian skórnych oraz ustalenia związku pomiędzy ich pojawianiem się a np. pracą zawodową.
Wyprysk kontaktowy może przypominać wyprysk atopowy (atopowe zapalenie skóry) i inne mylone z nim choroby skóry. Najważniejszym badaniem w rozpoznaniu wyprysku kontaktowego są tzw. testy płatkowe. Polegają one na nałożeniu na skórę pleców małych krążków bibułek nasączonych różnymi substancjami wywołujących wyprysk kontaktowy (zawartymi w np. kosmetykach, gumie, metalach, lekach, tworzywach sztucznych). Pojawienie się pod ich wpływem zaczerwienienia, grudek czy pęcherzyków może oznaczać uczulenia na którą z tych substancji.
