U nas zapłacisz kartą
Wysypka na dłoniach i stopach - Przyczyny, Objawy i Skuteczne Metody Leczenia
Epidemiologia [ edytuj | edytuj kod ]
Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej najczęściej dotyka dzieci do 10. roku życia [1] [6] . Jednak choroba ta może występować również u ludzi dorosłych, szczególnie z obniżoną odpornością lub cierpiących na choroby przewlekłe (m.in. cukrzyca, choroby nerek).
Klasycznie przebieg choroby dłoni, stóp i jamy ustnej możemy podzielić na cztery okresy:
- Faza latentna – okres wylęgania trwający od 3 do 5 dni
- Faza prodromalna – około 2–3 dni
- Faza właściwa (wysypkowa/osutkowa) – około 7–10 dni
- Faza zdrowienia – do 4 tygodni (według niektórych autorów [których?] nawet do 11 tygodni)
Faza latentna [ edytuj | edytuj kod ]
W tym czasie pacjent nie ma żadnych objawów klinicznych infekcji. W trwającym około 3–5 dni okresie dochodzi do wylęgania się choroby, co w patomechanizmie zakażenia odpowiada przeniknięciu wirusa do układu chłonnego i jego infiltracji do węzłów chłonnych.
Faza prodromalna [ edytuj | edytuj kod ]
Ten trwający około 2–3 dni [17] etap choroby charakteryzuje się występowaniem objawów jak w ostrej chorobie retrowirusowej czy grypie:
- podwyższona temperatura ciała do około 38–39 °C, czasem nawet do 40 °C,
- dreszcze,
- bóle kostno-stawowe, bóle głowy,
- złe samopoczucie, brak apetytu.
Czasem już wtedy zauważalne są czerwone punkciki na błonach śluzowych jamy ustnej oraz dłoniach i stopach. To okres przeniknięcia wirusa z węzłów chłonnych do krwi i nagłego wzrostu wiremii.
Faza właściwa [ edytuj | edytuj kod ]
Typowo po 2–3 dniach objawów ogólnych [17] rozwija się zasadniczy okres choroby, czyli pojawia się osutka grudkowa lub grudkowo-pęcherzykowa na powierzchni dłoniowej rąk, podeszwowej stóp i herpangina. Zmiany skórne są niewielkie – o średnicy do 5 mm, barwy łososiowej, mogą być tkliwe i powodować dyskomfort, jednak raczej nie towarzyszy im świąd. Wysypka może też pojawiać się w innych miejscach, najczęściej w szparze międzypośladkowej [1] [17] [18] – co jest opisywane jako postać atypowa HFMD.
Czym jest wysypka i jak powstaje?
Wysypka na dłoniach jest rodzajem dermatozy o podłożu alergicznym lub zakaźnym. Zmiany skórne przybierają postać plam, krostek, grudek lub pęcherzyków przypominających oparzenie. Dermatoza może wywołać też miejscowe zaczerwienienie, świąd lub pieczenie. Uczucie silnego swędzenia sprzyja drapaniu, a to często prowadzi do uszkodzenia naskórka. W niektórych przypadkach może więc dojść do powstania miejscowego stanu zapalnego. W zależności od przyczyny wysypki miejscowo zmieniona skóra niekiedy jest też przesuszona.
Nagłe pojawienie się czerwonej lub różowej wysypki na dłoniach może wskazywać na reakcję alergiczną. Wysypka na dłoniach o podłożu alergicznym może mieć różną postać. Zmiany skórne w zależności od alergenu uczulającego utrzymują się od kilku minut do kilkunastu godzin. Pojawiają się natychmiast po kontakcie z czynnikiem alergizującym i samoistnie znikają. Zmiany skórne o podłożu alergicznym reagują na leki przeciwhistaminowe, które przyspieszają ich wyciszenie i znikanie. Dermatoza alergiczna nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, jednak w przypadku jej częstego nawracania powinna być konsultowana u lekarza alergologa.
Wyróżnia się kilka następujących przyczyn wysypki o podłożu alergicznym.
Alergia pokarmowa
Wyprysk pojawia się po zjedzeniu pokarmu zawierającego składnik uczulający. Najczęściej są to: mleko, owoce morza, orzechy, pomidory, jabłka, produkty zbożowe. Wysypka o podłożu pokarmowym przypomina atopowe zapalenie skóry i ma charakter wędrujący. Zmiany mają postać czerwonych, lekko wypukłych plam, którym towarzyszy silny świąd. Miejscowo może pojawić się również przesuszenie skóry.
Alergia na słońce
Znana również pod nazwą fotodermatoza. Zmiany skórne pojawiają się na skutek działania promieni słonecznych. Wyprysk obejmuje odsłonięte części ciała, czyli dłonie, ręce, dekolt, szyję, nogi, twarz. Alergia objawia się czerwonymi plamami i drobnymi krostkami, którym często towarzyszy pieczenie.
Wyprysk potnicowy – przyczyny
Wyprysk potnicowy (ang. dyshidrotic eczema, pompholyx) należy do najczęściej występujących chorób skóry (dermatoz). Potnica to charakterystyczne zapalenie skóry zlokalizowane na dłoniach oraz stopach, będące reakcją alergiczną organizmu na kontakt z którąś z uczulających substancji. Alergeny mogą być pochodzenia wewnętrznego (endogennego), jak i zewnętrznego (egzogennego). Najczęstszymi alergenami są metale ciężkie (m.in. nikiel, kobalt, chrom) oraz bakterie. Wyprysk potnicowy może się też ujawnić pod wpływem stosowanych leków. Choć nazwa tej dermatozy kojarzy się z potem, to powstające w przebiegu choroby pęcherzyki nie są związane z gruczołami potowymi.
Wyprysk potnicowy ma formę niedużych (maksymalna średnia to ok. 2–3 mm), bezbarwnych pęcherzy wypełnionych surowiczym płynem. Pęcherze powstają w skupiskach. Wyprysk potnicowy czasem, chociaż nie zawsze, powoduje ból. Charakterystyczne dla wyprysku potnicowego jest uporczywe swędzenie. Zmiany skórne pojawiają się głównie na dłoniach (w ok. 70% przypadków), na dłoniach i podeszwach stóp (20% przypadków) albo tylko na podeszwach (10%). Wyprysk potnicowy może mieć związek z zakażeniem grzybiczym (np. obecność pęcherzy na dłoniach może oznaczać grzybicę stóp). Choroba bardzo często występuje u osób z atopowym zapaleniem skóry.
Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej
Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD, z ang. hand, foot and mouth disease [a] , czasami błędnie [potrzebny przypis] zwana chorobą bostońską [1] ) – choroba zakaźna, infekcja wywoływana przez grupę wirusów [2] . Najczęściej rozpoczyna ją pojawienie się gorączki i ogólnie złe samopoczucie [2] . Dzień lub dwa później na śluzówce jamy ustnej pacjenta (herpangina), na spodzie stóp, we wnętrzu dłoni a czasem także na pośladkach i w pachwinach pojawia się wysypka grudkowo-plamista w postaci płaskich, zaczerwienionych plamek lub guzków, które mogą przerodzić się w pęcherze [3] [4] [5] . Objawy choroby zazwyczaj pojawiają się w trzy do sześciu dni od kontaktu z wirusem [6] . Wysypka zwykle mija sama po około tygodniu [7] . W niektórych przypadkach po kilku tygodniach może nastąpić utrata paznokcia lub paznokci u stóp lub rąk, jednak te następnie odrastają [8] .
Wirusy powodujące HFMD rozprzestrzeniają się przez bliski kontakt osobisty z osobą zakażoną: drogą kropelkową poprzez kaszel czy kichanie albo też przez kontakt z kałem lub innymi wydzielinami ciała. Wektorem zakażenia mogą być także zanieczyszczone przedmioty, takie jak klamki czy szczoteczki do zębów [9] . Najczęstszą przyczyną choroby jest szczep A16 wirusa coxsackie, drugą w kolejności jest Enterowirus 71 [10] . Poza nimi HFMD powodują także inne szczepy wirusa coxsackie i inne enterowirusy [10] [11] . Niektóre osoby, zwłaszcza dorośli, mogą być nosicielami wirusa i wektorami dalszych zakażeń, mimo że u nich samych nie rozwijają się symptomy choroby [2] . Choroby nie przenoszą inne zwierzęta poza ludźmi, nie są również na nią narażone [9] .
Diagnozę najczęściej stawia się na podstawie objawów, choć możliwe jest także badanie na obecność wirusa materiału pobranego z wymazu gardła lub ze stolca [12] . Podstawowym sposobem zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby jest mycie rąk, dezynfekcja przedmiotów używanych przez zakażonych (np. klamek) i izolacja chorych w domach [9] . Przeciw chorobie nie ma dedykowanych leków przeciwwirusowych ani szczepionek, choć prace nad tymi ostatnimi trwają [13] .
