U nas zapłacisz kartą
Wysypka na dłoniach i stopach - Przyczyny, Objawy i Skuteczne Metody Leczenia
Wyprysk potnicowy – przyczyny
Wyprysk potnicowy (ang. dyshidrotic eczema, pompholyx) należy do najczęściej występujących chorób skóry (dermatoz). Potnica to charakterystyczne zapalenie skóry zlokalizowane na dłoniach oraz stopach, będące reakcją alergiczną organizmu na kontakt z którąś z uczulających substancji. Alergeny mogą być pochodzenia wewnętrznego (endogennego), jak i zewnętrznego (egzogennego). Najczęstszymi alergenami są metale ciężkie (m.in. nikiel, kobalt, chrom) oraz bakterie. Wyprysk potnicowy może się też ujawnić pod wpływem stosowanych leków. Choć nazwa tej dermatozy kojarzy się z potem, to powstające w przebiegu choroby pęcherzyki nie są związane z gruczołami potowymi.
Wyprysk potnicowy ma formę niedużych (maksymalna średnia to ok. 2–3 mm), bezbarwnych pęcherzy wypełnionych surowiczym płynem. Pęcherze powstają w skupiskach. Wyprysk potnicowy czasem, chociaż nie zawsze, powoduje ból. Charakterystyczne dla wyprysku potnicowego jest uporczywe swędzenie. Zmiany skórne pojawiają się głównie na dłoniach (w ok. 70% przypadków), na dłoniach i podeszwach stóp (20% przypadków) albo tylko na podeszwach (10%). Wyprysk potnicowy może mieć związek z zakażeniem grzybiczym (np. obecność pęcherzy na dłoniach może oznaczać grzybicę stóp). Choroba bardzo często występuje u osób z atopowym zapaleniem skóry.
Etiologia i mechanizm zakażenia [ edytuj | edytuj kod ]
Czynnikiem etiologicznym wywołujących tę chorobę zakaźną są wirusy z rodzaju enterowirusów, najczęściej z grupy Coxsackie A5, A9, A10, A16, B1, i B3 oraz enterowirus 71 (EV 71) [1] [17] . Człowiek jest rezerwuarem oraz źródłem zakażenia.
Drogi szerzenia się zakażenia [ edytuj | edytuj kod ]
Wśród opisywanych dróg transmisji wirusa należy wymienić drogę kropelkową i drogę fekalno-oralną oraz transmisję wertykalą (enterowirusy mają zdolność przenikania przez łożysko). Zakaźność jest bardzo duża, szczególnie wysoka wśród dzieci. Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej najczęściej diagnozowana jest w okresie letnio-jesiennym.
Wirusy odpowiedzialne za HFMD znajdują się w ślinie, wydzielinie z nosa i gardła, plwocinie czy płynie z pękających pęcherzyków pojawiających się na skórze. Enterowirusy są obecne także w stolcu osoby zakażonej nawet do 11 tygodni od wyzdrowienia [1] , dlatego źródłem infekcji może być również skażona fekaliami woda bądź pożywienie, w lecie – baseny i kąpieliska [18] .
Patomechanizm rozwoju zakażenia [ edytuj | edytuj kod ]
Początkowa implantacja wirusa następuje w błonie śluzowej jamy ustnej i przewodu pokarmowego (głównie jelita krętego). Następnie w ciągu 24–72 godzin wirus rozprzestrzenia się drogą układu limfatycznego do węzłów chłonnych. Dopiero z węzłów chłonnych następuje przedostanie się wirusa do krwi – wzrost wiremii. Potem z uwagi na swój tropizm dochodzi do przejścia wirusa do jamy ustnej i skóry. Po około 7 dniach następuje pojawienie się odpowiedzi humoralnej – zwiększenia poziomu przeciwciał neutralizujących i dochodzi do eliminacji wirusa.
Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej
Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD, z ang. hand, foot and mouth disease [a] , czasami błędnie [potrzebny przypis] zwana chorobą bostońską [1] ) – choroba zakaźna, infekcja wywoływana przez grupę wirusów [2] . Najczęściej rozpoczyna ją pojawienie się gorączki i ogólnie złe samopoczucie [2] . Dzień lub dwa później na śluzówce jamy ustnej pacjenta (herpangina), na spodzie stóp, we wnętrzu dłoni a czasem także na pośladkach i w pachwinach pojawia się wysypka grudkowo-plamista w postaci płaskich, zaczerwienionych plamek lub guzków, które mogą przerodzić się w pęcherze [3] [4] [5] . Objawy choroby zazwyczaj pojawiają się w trzy do sześciu dni od kontaktu z wirusem [6] . Wysypka zwykle mija sama po około tygodniu [7] . W niektórych przypadkach po kilku tygodniach może nastąpić utrata paznokcia lub paznokci u stóp lub rąk, jednak te następnie odrastają [8] .
Wirusy powodujące HFMD rozprzestrzeniają się przez bliski kontakt osobisty z osobą zakażoną: drogą kropelkową poprzez kaszel czy kichanie albo też przez kontakt z kałem lub innymi wydzielinami ciała. Wektorem zakażenia mogą być także zanieczyszczone przedmioty, takie jak klamki czy szczoteczki do zębów [9] . Najczęstszą przyczyną choroby jest szczep A16 wirusa coxsackie, drugą w kolejności jest Enterowirus 71 [10] . Poza nimi HFMD powodują także inne szczepy wirusa coxsackie i inne enterowirusy [10] [11] . Niektóre osoby, zwłaszcza dorośli, mogą być nosicielami wirusa i wektorami dalszych zakażeń, mimo że u nich samych nie rozwijają się symptomy choroby [2] . Choroby nie przenoszą inne zwierzęta poza ludźmi, nie są również na nią narażone [9] .
Diagnozę najczęściej stawia się na podstawie objawów, choć możliwe jest także badanie na obecność wirusa materiału pobranego z wymazu gardła lub ze stolca [12] . Podstawowym sposobem zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby jest mycie rąk, dezynfekcja przedmiotów używanych przez zakażonych (np. klamek) i izolacja chorych w domach [9] . Przeciw chorobie nie ma dedykowanych leków przeciwwirusowych ani szczepionek, choć prace nad tymi ostatnimi trwają [13] .