U nas zapłacisz kartą
Zgrubienie na nosie - Przyczyny, Objawy i Skuteczne Metody Leczenia
Polipy nosa
dr n. med. Mariola Zagor, otorynolaryngolog
Klinika Otorynolaryngologii, Wydział Lekarsko-Dentystycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
lek. med. Paulina Czarnecka
Kliniczny Oddział Otolaryngologiczny, 4 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SP ZOZ we Wrocławiu
lek. med. Marlena Janoska-Jaździk
Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny w Warszawie
Polipy nosa to miękkie i bezbolesne rozrosty tkanek o charakterze nienowotworowym w kształcie kropel wody lub uszypułowanych winogron. Wywodzą się z błony śluzowej wyściełającej przewody nosowe oraz zatoki przynosowe. Częstym miejscem występowania jest kompleks ujściowo-przewodowy, czyli miejsce, gdzie zatoki przynosowe uchodzą do jam nosa.
Polipy nosa występują u około 4% populacji, ale istnieją grupy osób, u których ryzyko jest większe. Należy wśród nich wymienić chorych na astmę, szczególnie aspirynową (reakcja alergiczna na aspirynę lub inne leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych), alergiczne grzybicze zapalenie zatok, mukowiscydozę, zespół Churga i Strauss (zapalenie naczyń), a także osób, u kórych w wywiadzie rodzinnym występowały polipy nosa.
Polipy nosa rozwijają się najczęściej u młodych dorosłych lub osób w średnim wieku. Powstawanie polipów bardzo często ma związek z przewlekłym (trwającym dłużej niż 12 tyg.) stanem zapalnym błony śluzowej nosa i zatok.
Przyczyna formowania się polipów nie jest do końca znana, wiadomo natomiast, że u osób z polipami nosa występuje zmieniona odpowiedź układu immunologicznego na zakażenie w porównaniu z osobami zdrowymi. Zapalenie zatok z polipami nosa jest odrębną chorobą i w odróżnieniu od zapalenia zatok bez polipów, wzrasta w nim ilość granulocytów kwasochłonnych, makrofagów i plazmocytów.
W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie polipów nosa?
Lekarz ustala rozpoznanie polipów nosa na podstawie badania laryngologicznego i badań dodatkowych. Polipy znacznych rozmiarów mogą być widoczne w rynoskopii przedniej. Są to gładkie białawoszare lub białawożółtawe masy, podatne na ucisk i ruchome. Najczęściej umiejscowione są w przewodzie nosowym środkowym lub w okolicy nozdrzy tylnych. Można także wykonać fiberoskopię, tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny, które umożliwiają precyzyjną lokalizację polipów i są kluczowe podczas wyboru metody leczenia. Przy podejrzeniu alergicznej etiologii polipów nosa należy również przeprowadzić diagnostykę w tym kierunku.
W leczeniu polipów nosa można początkowo stosować glikokortykosteroidy donosowe, które działają przeciwzapalnie. Takie rozwiązanie stosuje się, jeśli pacjent ma drożny nos.
Kolejną linią terapii, stosowaną w przypadku zatkanego nosa lub współistnienia astmy oskrzelowej, są leki z tej samej grupy podawane doustnie przez niedługi czas, a następnie przejście na preparaty dostarczane miejscowo. Leczenie glikokortykosteroidami często przynosi efekt w postaci zmniejszenia lub zniknięcia polipów, jednakże po odstawieniu leków objawy nawracają, dlatego ważne jest również leczenie choroby podstawowej powodującej wystąpienie polipów (przewlekły stan zapalny, alergia, mukowiscydoza i inne).
Jeśli powyższe leczenie nie przyniesie efektu, zaleca się postępowanie zabiegowe. Usunięcie pojedynczego polipa (polipektomia) jest obecnie rzadko wykonywana. W przypadku dużej liczby polipów lub ich znacznych rozmiarów wskazane jest usunięcie operacyjne, w dzisiejszych czasach najczęściej metodą endoskopową (funkcjonalna chirurgia endoskopowa zatok – w skrócie FESS). Podczas takiej operacji oprócz usunięcia polipów można również powiększyć naturalne ujścia zatok lub skorygować inne nieprawidłowości w ich obrębie.
Pomimo łagodnego charakteru polipy nosa mogą powodować liczne powikłania, jak na przykład obturacyjny bezdech senny, wyzwalanie kolejnych ataków astmy czy nawracające zapalenia zatok. Należy tu również wymienić rzadkie, lecz groźne powikłania, takie jak szerzenie się stanów zapalnych przez ciągłość – do oczodołu czy opon mózgowych, a także zakrzepicę żył zaopatrujących zatoki.
Strupki w nosie u dzieci
U dziecka strupy w nosie powstają często na skutek mechanicznego podrażnienia śluzówki. Dzieci mają tendencję do wydłubywania z nosa zaschniętej wydzieliny, przy czym często nieświadomie uszkadzają śluzówkę lub wprowadzają do wnętrza jamy nosowej zanieczyszczenia i drobnoustroje. Problem może więc narastać – im więcej strupków, tym bardziej wzmożona tendencja dziecka do ich wydłubywania i kolejne podrażnienia.
Ponadto dzieci bardziej narażone są na nieżyty czy występowanie alergii wziewnych, a ich śluzówka jest delikatniejsza niż u osób dorosłych i podatna na szybsze przesuszenie. Aby temu zapobiec, można (głównie w sezonie grzewczym) zadbać o właściwe nawilżenie pomieszczeń, w których przebywa dziecko, stosując np. różnego rodzaju nawilżacze lub rozkładając na grzejnikach mokre ręczniki.
Kiedy problem nie ustępuje samoistnie przez dłuższy czas, powinno się skonsultować go z pediatrą. Może okazać się, że w nosie lub zatokach rozwinął się stan zapalny wymagający odpowiedniej terapii.
Bibliografia
- Preparaty nawilżające błonę śluzową nosa i gardła, https://www.pzss.org.pl/assets/files/biblioteka-trenera/2015/04_2015_szandruk-skrzypiec-szelag-szelag-preparaty-nawilzajace-blone-sluzowa-nosa-i-gardla.pdf, data dostępu: 21.07.2021
- Zastosowanie izotonicznego roztworu NaCl u chorych z ostrym zapaleniem błony śluzowej nosa i zatok przynosowych, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0030665711706278
- Jak zwiększyć skuteczność działania donosowych glikokortykosteroidów?, https://www.journalsmededu.pl/index.php/alergoprofil/article/view/171/143, data dostępu: 21.07.2021
- Wachnicka-Bąk, A., Lipińska-Opałka, A., Będzichowska, A., Kalicki, B., & Jung, A. (2014). Zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych–jedno z najczęstszych zakażeń górnych dróg oddechowych. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 10(1), 25-31.
- Woszczek, G., et al.
Strupki i suchość w nosie
Strupki i suchość w nosie bardzo często są objawami wzajemnie sobie towarzyszącymi. Prawidłowo śluzówka powinna być odpowiednio nawilżona i być niebolesna. Jednak osoby przebywające w suchym środowisku narażone są na przesuszenie śluzówki nosa, co prowadzi z kolei do jej podrażnienia, powstawania małych ranek i zwiększonej produkcji wydzieliny ropnej.
Jakie środowiska powodują przesuszenie śluzówki? Przede wszystkim są to:
- pomieszczenia klimatyzowane,
- pomieszczenia ogrzewane,
- upał lub mróz,
- powietrze zanieczyszczone dymem papierosowym, kurzem, oparami chemicznymi.
Dłuższe przebywanie w takich środowiskach powoduje, że śluzówka traci swoje nawilżenie, powstają w niej mikrouszkodzenia, pęknięcia, ranki, a w konsekwencji – bolące strupki w nosie, niekiedy połączone z krwią. Leczenie ich oraz suchości śluzówki opiera się na przywróceniu odpowiedniego nawilżenia, które skutecznie niweluje podrażnienia.
Rak nosa – objawy. Jak rozpoznać nowotwór nosa?
Objawy raka nosa są mało specyficzne, dlatego początkowo mogą być mylone z innymi schorzeniami lub infekcjami. Wśród objawów, które mogą sugerować nowotwór nosa i zatok, wymienia się:
- nasilające się trudności w oddychaniu przez nos, zwłaszcza po jednej stronie,
- niedrożność w jednym przewodzie nosowym,
- wyciek płynnej treści ropnej z nosa, niekiedy z krwią,
- nawracające krwawienia z jednego przewodu nosowego,
- zgrubienie bądź wybrzuszenie widoczne w okolicy policzka lub nosa,
- ruszanie się zdrowych zębów górnych, zwykle po jednej stronie,
- zgrubienie podniebienia twardego,
- na późniejszym etapie choroby – wytrzeszcz gałki ocznej, łzawienie, silne bóle zdrowych zębów.
