U nas zapłacisz kartą
Zmiany alergiczne na skórze - Przyczyny, Objawy i Skuteczne Metody Leczenia
Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry – skąd się bierze?
Alergiczne zapalenie skóry często funkcjonuje także pod inną nazwą, jaką jest wyprysk alergiczny. Jest to najczęstsza spotykana forma wyprysku i wpływ na jego powstawanie mogą mieć substancje o działaniu drażniącym lub uczulającym. Stąd w przypadku wyprysku kontaktowego możemy mówić o wyprysku alergicznym lub z podrażnienia.
Alergia kontaktowa ma miejsce w momencie zetknięcia się skóry z konkretnym alergenem. Objawy alergii skórnej w tym przypadku stają się zauważalne po kilku godzinach – pojawia się wtedy stan zapalny . Silna alergia skórna może obejmować miejsce bezpośredniego kontaktu z alergenem, jednak może rozprzestrzeniać się także na inne obszary skóry.
Jakie możemy wyróżnić alergeny kontaktowe? Do najczęstszych zalicza się substancje będące składnikami kosmetyków bądź leków. Oprócz tego za takie zmiany alergiczne na skórze mogą być odpowiedzialne alergeny występujące w roślinach, odzieży czy też biżuterii.
W przypadku wyprysku z podrażnienia (niealergicznego) uczulenia na skórze są wywołane bezpośrednim działaniem substancji drażniącej w bardzo silnym stężeniu. Mogą to być detergenty, środki piorące, mydła, konserwanty czy roztwory kwasowe i zasadowe. Jeśli skóra jest ciągle narażona na kontakt z taką substancją, dochodzi do uszkodzenia jej bariery ochronnej i rozwoju stanu zapalnego.
Alergia skórna – leczenie. Jak przebiega?
Najwłaściwszym postępowaniem, które powinno poprzedzać leczenie objawowe alergii skórnej, jest szczegółowa diagnostyka. Poznanie problematycznych alergenów umożliwi ich późniejsze unikanie, dając nadzieję na wyeliminowanie przykrych dolegliwości. Poza badaniem przedmiotowym i wywiadem lekarz może skierować na badania:
- testy płatkowe naskórkowe wykrywające alergeny kontaktowe, pokarmowe i wziewne,
- próby prowokacyjne,
- oznaczanie swoistych przeciwciał IgE oraz ogólnej puli IgE.
W niektórych przypadkach możliwe jest poddanie się immunoterapii swoistej nazywanej powszechnie odczulaniem . Jest to bardzo czasochłonne leczenie trwające kilka lat, ale daje nadzieję na nabycie tolerancji immunologicznej na uczulający czynnik, co zapobiega wystąpieniu objawów alergii.
Leczenie objawowe polega na stosowaniu leków miejscowych w postaci maści, płynów i kremów oraz przeciwalergicznych leków doustnych. W leczeniu miejscowym najważniejszą rolę odgrywają kortykosteroidy . W ostrej fazie schorzenia stosuje się początkowo silniejsze leki, a w dalszej kolejności słabsze. Użycie konkretnej postaci leku zależne jest od rodzaju zmian. Na zmiany sączące stosuje się lekkie kremy, mleczka i aerozole. W leczeniu rogowaciejących, przesuszonych obszarów skóry zaleca się tłuste maści. Na owłosioną skórę głowy przeznaczone są leki w formie płynów. W terapii schorzeń alergicznych zaleca się wybór jak najniższej działającej dawki kortykosteroidów przez jak najkrótszy okres czasu. Długotrwałe leczenie tą grupą leków może prowadzić do uszkodzenia bariery naskórkowej, przebarwień, ścieńczenia skóry i rozstępów. Alternatywą dla sterydów jest nowsza grupa leków – inhibitory kalcyneuryny . To leki o działaniu immunosupresyjnym, do których należą takrolimus i pimekrolimus . Ponieważ nie wykazują one poważnych działań niepożądanych przy długotrwałym stosowaniu, mogą być nakładane na obszary szczególnie wrażliwe (twarz, okolice intymne), znalazły także zastosowanie w przewlekłym leczeniu atopowego zapalenia skóry. Czasem w przebiegu alergii skórnej dochodzi do wtórnego nadkażenia bakteryjnego lub grzybiczego, co powoduje konieczność wdrożenia antybiotykoterapii.
Objawy alergii skórnej
Objawami alergii skórnej są przede wszystkim wypryski. Mają one postać zaczerwienionych grudek, które pojawiają się na skórze i dość szybko otwierają się oraz sączą. Poza grudkami może pojawić się silne swędzenie bądź pieczenie. Alergia skórna daje również objawy szorstkości i łuszczenia się skóry, a następnie stwardnienia i bolesnych pęknięć. Wysypki należą do jednych z podstawowych objawów, które wskazują na chorobę alergiczną. Pojawiają się jako reakcja organizmu na alergeny skórne, które działają drogą bezpośredniego kontaktu. Wysypki alergiczne mogą być jednak czasem wywoływane przez pokarmy i leki. Najczęściej występującą wysypką jest pokrzywka (urticaria). Mimo powszechności jej występowania trudno ustalić, co ją wywołuje. Jeśli występuje miejscowo, to prawdopodobnie została wywołana przez bezpośredni kontakt alergenu z danym obszarem skóry. Jeśli rozprzestrzenia się na całe ciało, to znaczy, że czynnik wyzwalający lub alergen przedostał się w jakiś sposób do krwiobiegu.
Wysypki alergiczne wywoływane są przez wiele czynników. Jednym z częstszych są rośliny. Trujący bluszcz, sumak i dąb to rośliny, których oleista żywica wyzwala reakcję, a u osób z silną alergią zadziwiająco niewielka ilość tej substancji może wywołać nieprzyjemną wysypkę. Czasem wystarczy dotknięcie odzieży lub zwierząt narażonych na ekspozycję. Drapanie się lub naruszanie pęcherzy nie powoduje rozprzestrzeniania się wysypki, ponieważ pęcherze nie zawierają żadnej drażniącej żywicy. Jednak nie powinno się tego robić, bo drapiąc zmiany skórne, wywołujemy ich podrażnienie. Najczęstszą jednak przyczyną uczuleń są kosmetyki i związki chemiczne. Reakcję mogą wyzwolić środki do makijażu, szminka, perfumy, farby do włosów, mydła, szampony. Czasami wystarczy kontakt z człowiekiem stosującym perfumy, żeby nastąpiła reakcja alergiczna. Ze związków chemicznych najbardziej uczulający jest formaldehyd. To substancja, która może się uwalniać w postaci bezwonnego gazu z takich przedmiotów, jak płyty okleinowe, izolacje, meble, dywaniki, odzież, a nawet ze spalin samochodowych. Inne częste przyczyny alergii to metale lub leki.
Wykwity pierwotne
Plama
Fot. 1. Plamy (bielactwo nabyte), w centrum widoczna nadżerka pokryta strupem
Fot. 2. Plamy rumieniowe
Plama to zmiana zabarwienia skóry na ograniczonej powierzchni, leżąca w poziomie skóry, tj. niewyczuwalna przy dotyku. Plamy mogą mieć różną wielkość, kolor i lokalizację. Mogą też towarzyszyć im różne objawy – świąd, pieczenie, łuszczenie się skóry, nadmierne ucieplenie skóry w okolicy plamy. Jeśli plamy występują na całym ciele, mówimy o wysypce (lub osutce) i opisujemy jej cechy charakterystyczne, np. wysypka drobnoplamista (kiedy plamy są niewielkie). Plamy mogą się zlewać się w większe ogniska, a także ulegać ewolucji – zmiana skórna, która początkowo była np. grudką lub pęcherzem może się zmienić w plamę.
1. Plamy z zaburzeń ukrwienia
- plamy rumieniowe: małe, najczęściej liczne wykwity, mogące się zlewać i tworzyć zmiany o charakterze wielokolistym, obrączkowatym. Obserwuje się je często w przebiegu chorób zakaźnych (orda, różyczka, płonica) i w wysypkach (osutkach) polekowych
- rumienie są wykwitami większymi od plam rumieniowych. Mogą mieć charakter przelotny, czyli chwilowy, ustępujący bez leczenia – związane są ze zwiększonym przepływem krwi przez naczynia skórne (np. rumień emocjonalny, rumień wywołany przez związki naczyniorozszerzające) lub trwały – najczęściej w wyniku przekrwienia związanego ze stanem zapalnym, np.: odczyn fototoksyczny i fotoalergiczny, róża
- erytrodermia jest uogólnionym stanem zapalnym skóry. Skóra jest zaczerwieniona jednolicie na większej powierzchni, obrzęknięta z nadmiernym złuszczaniem naskórka. Częstymi objawami towarzyszącymi są świąd, niekiedy powiększenie węzłów chłonnych, podwyższona temperatura, dreszcze, złe samopoczucie.
