U nas zapłacisz kartą
Zmiany na skórze - Jak interpretować zdjęcia i zrozumieć ich znaczenie
Przewlekły świąd
Swędzenie skóry – zarówno o charakterze uogólnionym, jak i zlokalizowane w konkretnym miejscu na skórze (niekoniecznie w bezpośrednim sąsiedztwie guza) lub w konkretnej lokalizacji na ciele może zwiastować nowotwór. Swędzenie nie zawsze jest dokuczliwe, zawsze natomiast przewlekłe. Uogólniony świąd, który trwa dłużej, niż sześć tygodni, może być pierwszą oznaką raka trzustki, raka wątroby, chłoniaków nieziarniczych, białaczek, a także nowotworów układu nerwowego. Z kolei swędzenie moszny może zwiastować raka prostaty.
Intensywnie czerwone ogniska obrzęków na twarzy, tułowiu, rękach i nogach, które pojawiają się nagle i na których obrzeżach znajdują się pęcherzyki lub krostki, mogą świadczyć o nowotworach układu krwiotwórczego, np. białaczce szpikowej lub chłoniaku. Zmianom tym często towarzyszą również nadżerki i owrzodzenia na błonach śluzowych. Pęcherzyki albo krostki przekształcające się w owrzodzenie i umiejscowione wokół blizn pooperacyjnych mogą być oznaką szpiczaka. Z kolei bolesne pęcherzyki i nadżerki umiejscowione na błonach śluzowych – dziąsłach, wargach, policzkach, języku, spojówkach, narządach płciowych lub w okolicach odbytu mogą świadczyć o chłoniaku nieziarniczym lub mięsakach. Natomiast bolesne owrzodzenia i zmiany skórne, jakie pojawiają się nawet po drobnych urazach skóry, mogą świadczyć o chłoniaku, białaczce lub szpiczaku.
Wykwity pierwotne
Plama
Fot. 1. Plamy (bielactwo nabyte), w centrum widoczna nadżerka pokryta strupem
Fot. 2. Plamy rumieniowe
Plama to zmiana zabarwienia skóry na ograniczonej powierzchni, leżąca w poziomie skóry, tj. niewyczuwalna przy dotyku. Plamy mogą mieć różną wielkość, kolor i lokalizację. Mogą też towarzyszyć im różne objawy – świąd, pieczenie, łuszczenie się skóry, nadmierne ucieplenie skóry w okolicy plamy. Jeśli plamy występują na całym ciele, mówimy o wysypce (lub osutce) i opisujemy jej cechy charakterystyczne, np. wysypka drobnoplamista (kiedy plamy są niewielkie). Plamy mogą się zlewać się w większe ogniska, a także ulegać ewolucji – zmiana skórna, która początkowo była np. grudką lub pęcherzem może się zmienić w plamę.
1. Plamy z zaburzeń ukrwienia
- plamy rumieniowe: małe, najczęściej liczne wykwity, mogące się zlewać i tworzyć zmiany o charakterze wielokolistym, obrączkowatym. Obserwuje się je często w przebiegu chorób zakaźnych (orda, różyczka, płonica) i w wysypkach (osutkach) polekowych
- rumienie są wykwitami większymi od plam rumieniowych. Mogą mieć charakter przelotny, czyli chwilowy, ustępujący bez leczenia – związane są ze zwiększonym przepływem krwi przez naczynia skórne (np. rumień emocjonalny, rumień wywołany przez związki naczyniorozszerzające) lub trwały – najczęściej w wyniku przekrwienia związanego ze stanem zapalnym, np.: odczyn fototoksyczny i fotoalergiczny, róża
- erytrodermia jest uogólnionym stanem zapalnym skóry. Skóra jest zaczerwieniona jednolicie na większej powierzchni, obrzęknięta z nadmiernym złuszczaniem naskórka. Częstymi objawami towarzyszącymi są świąd, niekiedy powiększenie węzłów chłonnych, podwyższona temperatura, dreszcze, złe samopoczucie.
Dziwne włoski na skórze
O toczącym się w organizmie procesie nowotworowym może również świadczyć gwałtowny porost jasnych, cienkich i dość długich (3-4 cm) włosków w miejscach, w których być ich nie powinno: na twarzy, małżowinach usznych, następnie na skórze ciała (bez okolic dłoni, podeszew stóp, okolic narządów płciowych). Ten objaw może zwiastować raka płuc, raka jelita, trzustki, raka pęcherza moczowego, a także ostrą białaczkę.
Skórnym objawem nowotworu może być również rumień, któremu towarzyszy obrzęk. Zmiany rumieniowo-obrzękowe w okolicach twarzy (zwłaszcza wokół oczu) i w obrębie kończyn może świadczyć o raku sutka, płuc albo nosogardzieli. Z kolei złuszczający się rumień z niewielkim wysiękiem na brodawce sutkowej i w jej okolicy może sugerować raka odbytu, prostaty, pęcherza moczowego lub szyjki macicy. Okrągłe lub owalne zmiany rumieniowe układające się w ogniska przypominające przekrój pnia mogą zwiastować raka przełyku, płuca, piersi lub jelita. Natomiast fioletowy rumień w okolicy powiek z towarzyszącym mu obrzękiem oczodołów może towarzyszyć rakowi jajnika lub piersi u kobiet oraz rakowi płuca lub przewodu pokarmowego u mężczyzn.
Wykwity wtórne
Nadżerka jest powierzchownym ubytkiem naskórka, który ustępuje bez pozostawienia blizny. Nadżerki tworzą się w miejscu wykwitów pierwotnych: pęcherzyków, pęcherzy, krost, sączących grudek.
Przeczos
Fot. 9. Przeczos
Przeczos linijny ubytek naskórka będący następstwem drapania. Odmiennie niż nadżerki, przeczosy występują w skórze niezmienionej na skutek mechanicznych urazów.
Pęknięcie, szczelina
Pęknięcie, szczelina jest płytkim linijnym ubytkiem skóry dotyczącym głównie naskórka. Występuje w okolicach, gdzie skóra narażona jest na napinanie i rozciąganie (okolica otworów naturalnych, brodawek sutkowych, dużych stawów). Czynnikami predysponującymi do pęknięć są: suchość skóry i jej wzmożone rogowacenie (rogowiec dłoni i stóp), obrzęk i stan zapalny (wyprzenia drożdżakowe, grzybica stóp międzypalcowa).
Rozpadlina
Rozpadlina różni się od pęknięcia głębszym usadowieniem, sięgającym do skóry właściwej. Zmiany te łatwiej ulegają wtórnemu zakażeniu, goją się z pozostawieniem blizny.
Łuska
Fot. 10. Łuska
Fot. 11. Strup
Fot. 12. Owrzodzenie
Łuska jest wykwitem powstającym w wyniku niepełnego oddzielania się powierzchownych, zrogowaciałych warstw naskórka.
Ze względu na wielkość łusek wyróżniamy: złuszczanie otrębiaste (łupież skóry owłosionej głowy, przyłuszczyca plackowata drobnoogniskowa, odra) i złuszczanie płatowe (erytrodermie, płonica, choroba Kawasakiego).
Strup
Strup – wykwit powstający na skutek zasychania na powierzchni skóry płynu surowiczego, ropnego lub surowiczo-krwawego z resztkami rozpadłych komórek, krwinek i bakterii. Następstwem strupów pokrywających nadżerki są przejściowe przebarwienia, natomiast pokrywających owrzodzenia – blizny.
