U nas zapłacisz kartą
Alergiczna Choroba Skóry - Krzyżówka Zrozumienia i Leczenia
Pokrzywka - skąd się bierze i jak wygląda?
Pokrzywką określamy zespół objawów skórnych, obejmujących świąd, ból, występowanie wysypki w postaci białych lub czerwonych płaskich bąbli, otoczonych zaczerwienioną skórą. Zmiany te są bardzo podobne do tych, które wywołuje kontakt z pokrzywą, skąd też wywodzi się nazwa objawu.
Pokrzywka alergiczna powstaje w wyniku uwolnienia histaminy z komórek tucznych pod wpływem alergenu, czyli czynnika wywołującego alergię. Histamina wraz z innymi czynnikami powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych (obrzęk, zaczerwienienie), uwrażliwienie nerwów czuciowych (świąd, ból) oraz aktywację komórek układu odpornościowego. Z tego powodu pokrzywkę leczy się głównie lekami przeciwhistaminowymi (przeciwalergicznymi).
Rodzaje pokrzywki
Pokrzywkę możemy podzielić ze względu na długość trwania i czynnik ją wywołujący (pochodzenie pokrzywki). Jeżeli objawy nie trwają dłużej niż 6 tygodni, mówimy o pokrzywce ostrej, jeżeli dłużej - o przewlekłej. Większość zmian zanika w ciągu 24 godzin, nie pozostawiając żadnych śladów na skórze. Oprócz pokrzywki na tle alergicznym, możemy wyróżnić także pokrzywkę:
- fizyczną - wywołaną czynnikiem fizycznym,
- demograficzną,
- cieplną,
- z ucisku,
- wibracyjną,
- słoneczną,
- cholinergiczną,
- wodną (bardzo rzadka! Chory uczulony jest nawet na własne łzy),
- kontaktową (pokrzywka powstaje w miejscu kontaktu z alergenem, np. niklem czy chromem),
- w przebiegu zakażeń wirusowych i pasożytniczych,
- w przebiegu chorób autoimmunologicznych,
- samoistną (idiopatyczną).
Leczenie pokrzywki
Leczenie obejmuje przede wszystkim odpowiednią farmakoterapię oraz eliminację czynników wywołujących objawy choroby lub zaostrzających jej przebieg. Jeżeli pokrzywka stanowi objaw innej choroby, leczenie jest ukierunkowane na chorobę podstawową.
Celem leczenia powinna być pełna kontrola objawów pokrzywki, łącznie z uwzględnieniem bezpieczeństwa leczenia i wpływu terapii na jakość życia pacjenta.
Jeżeli identyfikacja przyczyny i/lub czynników wywołujących objawy pokrzywki jest możliwa, stanowi ona punkt wyjścia podejmowanego postępowania. Jednak jedynym dowodem potwierdzającym przyczynowo-skutkowy charakter wpływu danego czynnika jest ustąpienie objawów (remisja) po jego eliminacji i nawrót objawów pokrzywki po ponownym wprowadzeniu danego czynnika (próba prowokacji).
- farmakoterapią z wyboru są leki przeciwhistaminowe II generacji, które łagodzą uczucie świądu,
- leki (np. niesteroidowe leki przeciwzapalne), jeżeli są podejrzewane o wywoływanie i zaostrzanie objawów pokrzywki powinny zostać niezwłocznie odstawione, a ich dalsze stosowanie należy skonsultować z lekarzem,
- unikanie czynników fizycznych, które wywołują objawy przewlekłej pokrzywki indukowanej (np. noszenia ciężkich toreb w przypadku pokrzywki związanej z uciskiem) są zalecane, ale często trudne do osiągnięcia,
- stres także może zaostrzać objawy pokrzywki, dlatego warto znać i ćwiczyć metody radzenia sobie z nim.
Pokrzywka leki
Leczenie pokrzywki ostrej i przewlekłej rozpoczyna się od leków przeciwhistaminowych drugiej generacji.
Początkowa dawka leku przeciwhistaminowego II generacji to 1 tabletka/dobę. Nie zaleca się stosowania różnych leków przeciwhistaminowych H1 w tym samym czasie. W razie niezadowalającej kontroli objawów, po około 2-4. tygodniach lub szybciej, lekarz może zlecić zwiększenie dawki. Większość pacjentów, którzy nie odpowiadają na standardową dawkę leku przeciwhistaminowego, odnosi korzyść ze zwiększenia dawki leku przeciwhistaminowego H1. Nie zaleca się zwiększania dawki powyżej 4-krotności dawki podstawowej w leczeniu pokrzywki przewlekłej.
Jak rozpoznać wysypkę alergiczną? Badanie
Istnieje wiele chorób o podłożu wirusowym i bakteryjnym, które objawiają się plamami na skórze. Dlatego ciężko samemu stwierdzić co konkretnie wywołało problem czerwonych plam, bąbli czy grudek. Jak zatem rozpoznać wysypkę alergiczną? Należy udać się do lekarza alergologa, który oceni wygląd wysypki i na podstawie przeprowadzonego wywiadu zleci odpowiednie badania. Mogą być to:
- alergiczne testy skórne – iniekcyjne wprowadzenie niewielkiej ilości alergenu i obserwacja odczynu
- alergiczne testy z krwi – badania laboratoryjne mające na celu określenie stężenia swoistych przeciwciał IgE
- testy prowokacyjne – celowa ekspozycja na dany alergen i obserwacja reakcji skórnej
Wykonanie testów alergicznych pozwoli stwierdzić jakie substancje powodują dolegliwości skórne.
Wysypka alergiczna u dorosłych
Wysypka alergiczna u dorosłych często różni się od tej występującej u dzieci czy niemowląt – zarówno pod kątem objawów, jak i przyczyn. U dorosłych wysypka alergiczna często spowodowana jest alergenami kontaktowymi (alergia kontaktowa) – zwykle noszoną biżuterią z niklu, bądź farbami do koloryzacji włosów czy rękawiczkami lateksowymi wymaganymi w pracy – natomiast u dzieci częstą przyczyną występowania zmian są pokarmy.
Po jakim czasie znika wysypka alergiczna u dorosłych? W dużej mierze zależy to od przerwania ekspozycji na alergen, podjęcia dopasowanej kuracji i ogólnego stanu zdrowia. Biorąc pod uwagę wszystkie czynniki – wysypka u dorosłych może trwać od kilku dni do nawet kilku tygodni.
Wysypka alergiczna u dziecka
Z kolei wysypka alergiczna u dziecka spowodowana jest najczęściej alergenami pokarmowymi – mlekiem krowim, pszenicą czy jajami kurzymi, ale i często alergenami wziewnymi – pyłkami roślin, roztoczami kurzu domowego – oraz kontaktowymi – nowym proszkiem do prania czy środkami pielęgnacyjnymi.
Alergiczne choroby skóry. Sprawdź objawy i choroby alergii pokarmowej i skórnej
Skóra stanowi ogromną powierzchnię kontaktu ze środowiskiem zewnętrznym. Jej zadaniem jest zabezpieczenie ustroju przed niekorzystnymi czynnikami, takimi jak np. zmiany temperatury, wilgotności i składu powietrza, zmiany ciśnienia itp. W wielu wypadkach powtarzające się zetknięcie skóry ze stopami metali (np. chromu, niklu), tworzywami sztucznymi czy środkami chemicznymi, powoduje wystąpienie uczulenia skóry, rozwój nadwrażliwości na coraz większą ilość substancji, a z czasem – powstanie rozległych zmian chorobowych.
Skóra jest jednym z narządów ludzkiego organizmu i jako taka uczestniczy prawie we wszystkich zjawiskach w nim zachodzących. Oznacza to, że przeciwciała, jakie mogą powstać w wyniku uczulenia na alergen docierający drogą oddechową lub pokarmową – obecne są w mniejszych lub większych ilościach także w skórze. Potwierdzeniem tego jest fakt, że przedostanie się niewielkiej ilości alergenu pokarmowego lub wziewnego przez naskórek do głębszych warstw skóry, wywołuje jej podrażnienie, zaczerwienienie, obrzęk i świąd. Zjawisko to jest wykorzystywane przy wykonywaniu tzw. testów skórnych. Potwierdzają one uczulenie organizmu na alergen, niezależnie czy pierwotnym miejscem kontaktu z nim jest skóra czy inne narządy (oczy, nos, płuca, przewód pokarmowy). U części chorych reakcja alergiczna przebiega w kilku narządach równocześnie. Zmiany skórne kojarzą się najczęściej z objawami ze strony przewodu pokarmowego lub układu oddechowego (z astmą).
Obrzęk typu Quinckego
Obrzęk typu Quinckego polega na gwałtownie narastającym obrzmieniu skóry i tkanki podskórnej. Skóra nie zmienia zabarwienia, nie swędzi. Opuchnięcie dotyczy najczęściej twarzy (powiek, warg), języka, gardła, czasem narządów wewnętrznych (bóle brzucha, bóle stawów). Najgroźniejszym dla życia umiejscowieniem obrzęku jest krtań, ponieważ oddychanie jest utrudnione, a czasem wręcz niemożliwe. Obrzęk Quinckego występuje najczęściej u młodych dorosłych. Może być skojarzony z pokrzywką lub astmą oskrzelową. Powodują go podobne alergeny jak w przypadku pokrzywki (najczęściej są to pokarmy, leki i ukąszenia owadów).
Leczenie obrzęku zależy od jego nasilenia i stopnia zagrożenia życia. Duszność (obrzęk krtani), rozległe obrzęki z towarzyszącym czasami zasłabnięciem (spadek ciśnienia tętniczego) – wymagają natychmiastowej pomocy lekarza i dożylnego podania glikokortykosteroidów (np. hydrokortyzonu) i adrenaliny. Są to leki najsilniej i najszybciej hamujące reakcję alergiczną. W pozostałych wypadkach obrzęku, stosowane są doustnie preparaty steroidowe, leki przeciwhistaminowe (domięśniowo lub doustnie), leki hamujące uwalnianie mediatorów alergicznych (ketotifen, nedokromil).
Leczenie obrzęku typu Quinckego i pokrzywki jest w zasadzie podobne, z tym, że w przypadku pokrzywki rzadziej stosuje się leki w zastrzykach, ponieważ nie jest ona stanem zagrożenia życia.
