Skrzyżowanie alergicznej choroby skóry - wyprysk krzyżówka
Alergia skórna – co to jest?
Alergia skórna stanowi zespół charakterystycznych objawów pojawiających się na skórze w następstwie kontaktu z alergenem. Za mechanizm ten odpowiada nadwrażliwość układu immunologicznego, który wykazuje tendencję do nadreaktywnej odpowiedzi na określone bodźce zewnętrzne – w normalnych warunkach niepowodujące reakcji alergicznych u zdrowych ludzi. Schorzenia rozwijające się na tle alergicznym można podzielić na kilka grup.
Atopowe zapalenie skóry (AZS)
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to jedna z najczęstszych chorób alergicznych skóry. Jest to przewlekła dolegliwość dermatologiczna o charakterze zapalnym, która charakteryzuje się przebiegiem cyklicznym – okresy ustępowania objawów przeplatają się z fazami zaostrzeń. Podstawowe znaczenie w przypadku atopowego zapalenia skóry mają czynniki genetyczne, które odgrywają kluczową rolę. Zazwyczaj pierwsze symptomy atopowego zapalenia skóry ujawniają się w ciągu pierwszego roku życia dziecka, choć nie jest wykluczone ich pojawienie się również w późniejszym okresie.
Skóra pacjentów zmagających się z AZS wykazuje osłabienie naturalnych funkcji ochronnych i skłonność do nadmiernego wysychania. W konsekwencji nawet niewielkie oddziaływanie alergenów czy innych substancji drażniących może prowokować reakcje alergiczne. Co istotne, nawet w okresach, gdy nie obserwuje się zewnętrznych symptomów choroby, w głębszych warstwach skóry może trwać proces zapalny, który zwiększa ryzyko nagłego wystąpienia reakcji alergicznych.
Warto podkreślić, że atopowe zapalenie skóry jest schorzeniem dotykającym osoby z predyspozycjami do atopii, co oznacza, że często współwystępuje z innymi alergicznymi stanami, takimi jak alergie pokarmowe, wziewne, alergiczny nieżyt nosa czy astma.
Alergiczny wyprysk kontaktowy (ACD)
Alergiczny wyprysk kontaktowy, inaczej określany jako alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, to schorzenie, które dotyka osoby wrażliwe na określone alergeny. Do objawów dochodzi, gdy skóra tych osób nawiązuje kontakt z substancjami zwanymi haptenami. Są to małe cząsteczki, które mogą przenikać przez skórę, a następnie łączą się z białkami w organizmie, tworząc kompleksy immunologiczne. Właśnie te kompleksy są przyczyną reakcji alergicznej, ponieważ system odpornościowy osoby uczulonej traktuje je jako zagrożenie, co prowadzi do zapalnej odpowiedzi organizmu i pojawienia się zmian skórnych.
Przyczyny alergii skórnych
Występowanie objawów alergii skórnej może być rezultatem kontaktu z alergenem różnej postaci. Wśród najbardziej rozpowszechnionych alergenów znajdują się:
- alergeny wziewne, takie jak pyłki roślin, sierść zwierząt, roztocza kurzu domowego czy zarodniki pleśni,
- alergeny pokarmowe, w tym białka mleka krowiego, jaja, orzechy, owoce morza, gluten, soja, truskawki, seler,
- wybrane grupy leków, w tym penicylina, neomycyna czy aspiryna,
- dodatki stosowane w przemyśle spożywczym, np. glutaminian sodu czy barwniki,
- jad owadów, np. pszczół i os,
- składniki zawarte w kosmetykach, w tym barwniki, substancje zapachowe oraz konserwanty,
- metale, takie jak nikiel, chrom, pallad czy kobalt,
- środki czystości, w tym SLS i SLES,
- olejki eteryczne,
- lateks.
Obrzęk typu Quinckego
Obrzęk typu Quinckego polega na gwałtownie narastającym obrzmieniu skóry i tkanki podskórnej. Skóra nie zmienia zabarwienia, nie swędzi. Opuchnięcie dotyczy najczęściej twarzy (powiek, warg), języka, gardła, czasem narządów wewnętrznych (bóle brzucha, bóle stawów). Najgroźniejszym dla życia umiejscowieniem obrzęku jest krtań, ponieważ oddychanie jest utrudnione, a czasem wręcz niemożliwe. Obrzęk Quinckego występuje najczęściej u młodych dorosłych. Może być skojarzony z pokrzywką lub astmą oskrzelową. Powodują go podobne alergeny jak w przypadku pokrzywki (najczęściej są to pokarmy, leki i ukąszenia owadów).
Leczenie obrzęku zależy od jego nasilenia i stopnia zagrożenia życia. Duszność (obrzęk krtani), rozległe obrzęki z towarzyszącym czasami zasłabnięciem (spadek ciśnienia tętniczego) – wymagają natychmiastowej pomocy lekarza i dożylnego podania glikokortykosteroidów (np. hydrokortyzonu) i adrenaliny. Są to leki najsilniej i najszybciej hamujące reakcję alergiczną. W pozostałych wypadkach obrzęku, stosowane są doustnie preparaty steroidowe, leki przeciwhistaminowe (domięśniowo lub doustnie), leki hamujące uwalnianie mediatorów alergicznych (ketotifen, nedokromil).
Leczenie obrzęku typu Quinckego i pokrzywki jest w zasadzie podobne, z tym, że w przypadku pokrzywki rzadziej stosuje się leki w zastrzykach, ponieważ nie jest ona stanem zagrożenia życia.