Badania diagnostyczne w przypadku łysienia androgenowego

Łysienie androgenowe – leczenie

Leki doustne

Łysienie androgenowe można leczyć farmakologicznie poprzez stosowanie leków o działaniu ogólnoustrojowym. O wyborze odpowiedniego leku zawsze powinien decydować lekarz, który dobierze odpowiednią substancję i określi sposób dawkowania.

Obecnie w leczeniu łysienia androgenowego najczęściej stosuje się finasteryd. Substancja ta hamuje powstawanie pochodnej testosteronu – DHT. Ma to miejsce dzięki blokowaniu enzymu 5-α-reduktazy, który powoduje przemianę testosteronu w dihydrotestosteron. Należy pamiętać, że lek ten działa, gdy jest przyjmowany regularnie, a pierwsze zauważalne efekty obserwowane są po około 6 miesiącach leczenia. Niestety wykazuje on wiele działań niepożądanych. Finasteryd nie posiada rejestracji w stosowaniu u kobiet, ponieważ wykazuje działanie teratogenne.

Innym lekiem zmniejszającym stężenie DHT w surowicy jest dutasteryd . Badania wskazują, że substancja ta działa silniej od finasterydu, dlatego niektórzy lekarze rekomendują dutasteryd jako lek pierwszego rzutu w leczeniu łysienia androgenowego. Powoduje on wiele skutków ubocznych, dlatego jego stosowanie należy skonsultować z lekarzem. Ponadto silnie uszkadza płód, dlatego jest całkowicie przeciwwskazany dla kobiet w ciąży i planujących dziecko.

Niektórzy lekarze zalecają kobietom stosowanie spironolaktonu . Badania dowodzą, że wykazuje on również silne powinowactwo do receptorów androgenowych, zmniejszając wytwarzanie testosteronu. Efektem tego procesu jest zahamowanie wypadania włosów, lecz substancja ta nie wykazuje żadnego wpływu na wzrost włosów.

Doustne środki antykoncepcyjne stosowane u kobiet zawierające w swoim składzie pochodne progesteronu i estrogeny zmniejszają produkcje androgenów, regulując ich poziom w surowicy krwi.

Leki o działaniu miejscowym

W leczeniu miejscowym najczęściej stosowane są preparaty zawierające w swoim składzie minoksidyl . Związek ten występuje w licznych lekach w stężeniu 2% i 5%. Stosowany jest w postaci wcierek i szamponów pobudzających wzrost włosów poprzez zwiększenie przepływu krwi przez łożysko naczyniowe skóry. Pierwsze rezultaty leczenia pod warunkiem systematycznej aplikacji można zaobserwować po około 2 miesiącach od rozpoczęcia leczenia. Podobne właściwości wykazuje aminexil , który jest obecny w licznych wcierkach, szamponach i odżywkach. Dodatkowo wzmacnia i uelastycznia włosy.

Co zrobić, by zmniejszyć ryzyko zachorowania na łysienie androgenowe typu męskiego?

Ze względu na patomechanizm tej choroby trudno podjąć działania, które miałyby na celu zmniejszenie ryzyka rozwoju łysienia androgenowego typu męskiego.

Piśmiennictwo
  1. Brzezińska-Wcisło L.: Choroby włosów i skóry owłosionej. Termedia 2015
  2. Szepietowski J., Reich A.: Leczenie chorób skóry i chorób przenoszonych drogą płciową.
  3. https://podyplomie.pl/dermatologia/35162,lysienie-androgenowe-etiopatogeneza-diagnostyka-i-aktualne-metody-leczenia

Zobacz także

Łysienie androgenowe typu żeńskiego Kobiecy typ łysienia charakteryzuje się rozlanym łysieniem w okolicy centralnej głowy owłosionej, o największym nasileniu w części czołowej z zachowaniem linii czoła.

Łysienie bliznowaciejące Łysienie bliznowaciejące to rodzaj łysienia prowadzący do trwałej i nieodwracalnej utraty włosów. Klasyfikacja opiera się na obrazie klinicznym i wyniku badania histopatologicznego.

Łysienie plackowate Choroba najczęściej dotyczy osób młodych, poniżej 25 roku życia, zdarzają się również przypadki późniejszego pojawienia się zmian. Przyczyny łysienia plackowatego są niejasne. Najczęściej rozważa się tło autoimmunologiczne zależne od limfocytów T.

Wybrane treści dla Ciebie

Choroby włosów Wypadanie włosów może być objawem różnych chorób. Oprócz utraty nadmiernej liczby włosów, włosy mogą stać się suche, cienkie, pozbawione blasku i matowe. Utrata włosów może być efektem przebytej choroby, stresu, niedokrwistości z niedoboru żelaza, nieodpowiedniej diety, przyjmowania niektórych leków (np. cytostatyków, leków immunosupresyjnych, witaminy A, β-blokerów). Do nadmiernego wypadania włosów przyczynia się także nieprawidłowa pielęgnacja – m.in. niewłaściwe czesanie i szczotkowanie włosów, prostowanie włosów, trwała ondulacja. Prawidłowo dziennie dochodzi do utraty 60–100 włosów.

Łysienie androgenowe typu męskiego: przyczyny, objawy i leczenie

Utrata włosów u mężczyzn rozpoczyna się zwykle w okolicy czołowo-skroniowej, a następnie ciemieniowej. Następnie przerzedzenie włosów rozprzestrzenia się w kierunku szczytu głowy, pozostawiając koronę włosów na potylicy i częściowo w okolicach skroniowych.

Łysienie androgenowe (androgenetic alopecia – AGA) to zależna od androgenów, czyli hormonów odpowiadających m.in. za kształtowanie się męskich narządów płciowych u płodu oraz tzw. wtórnych cech płciowych (budowa ciała, owłosienie, głos) postępująca utrata włosów typu niebliznowaciejącego. Jest to najczęstsza przyczyna utraty włosów, dotyczy obu płci, różni się jednak obrazem klinicznym u kobiet i mężczyzn.

Mechanizm powstawania łysienia androgenowego związany jest z przemianą testosteronu (pod wpływem enzymu 5?-reduktazy) w dihydrotestosteron (DHT), który oddziałując na receptory androgenowe mieszka włosowego prowadzi do jego stopniowej inwolucji (zaniku). Mieszki włosowe ulegają stopniowej miniaturyzacji, produkowany włos staje się coraz cieńszy i krótszy.

Obok zaburzeń hormonalnych, na rozwój AGA wpływ mają czynniki genetyczne, co potwierdziło wiele badań naukowych. Ryzyko rozwoju łysienia zwiększa się w przypadku dodatniego wywiadu rodzinnego, zwłaszcza jeżeli chorobę stwierdzono u ojca lub dziadka ze strony matki.

  • 5α-reduktazy,
  • receptorów estrogenowych,
  • chromosomu Y,
  • czynników wzrostowych,
  • receptorów androgenowych.

Łysienie androgenowe typu męskiego dotyczy około 80% mężczyzn, pojawia się po okresie dojrzewania i prowadzi do postępującej utraty włosów o charakterystycznym obrazie klinicznym.

Łysienie androgenowe u mężczyzn

Pierwsze objawy łysienia androgenowego pojawiają się u mężczyzn zwykle po okresie dojrzewania i prowadzą do utraty włosów o charakterystycznym obrazie. W obrazie histopatologicznym dochodzi do zmian w cyklu włosowym a także miniaturyzacji mieszka włosowego. Zaczyna się produkcja włosów delikatniejszych oraz krótszych. Na poziomie komórkowym miniaturyzacja mieszka włosowego postępuje w skutek redukcji objętości brodawki włosa w wyniku czego zmniejsza się liczba jej komórek.

Ryzyko wystąpienie tego typu łysienia u mężczyzny zwiększa się przy pozytywnym wywiadzie rodzinnym konkretnie kiedy stwierdzono podobne objawy u ojca lub u dziadka ze strony matki.

Do dokumentowania łysienia typu męskiego służy skala Norwood

Łysienie androgenowe – jak je zdiagnozować?

Przed przystąpieniem do leczenia konieczna jest dokładna diagnoza, aby poznać przyczynę tego procesu. Pozwoli to uniknąć błędów w doborze odpowiedniego leku, a także zwiększy efektywność leczenia.

Zarówno u mężczyzn, jak i kobiet lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad w celu dokładnego rozpoznania specyfiki i przyczyn łysienia . Wykonane badanie przedmiotowe obejmuje ocenę lokalizacji i wzoru łysienia.

Badania laboratoryjne są wykonywane w celu diagnostyki różnicowej i są szczególnie istotne w przypadku kobiet, gdyż obraz kliniczny nie jest tak charakterystyczny, jak u mężczyzn. Diagnostyka obejmuje następujące badania:

  • morfologia z rozmazem,
  • poziom ferrytyny i żelaza,
  • OB, CRP, białko całkowite,
  • glukoza na czczo,
  • TSH, FT4, przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej i tyreoglobulinie,
  • progesteron, prolaktyna, estradiol, testosteron.

Badaniem diagnostycznym, które zaleca się wszystkim chorym, jest trichoskopia . Zostają nią objęte trzy okolice – czołowo-ciemieniowa, skroniowa i potyliczna. Specjalista ocenia:

  • grubość włosów (znaczenie ma mniejsza grubość w okolicy czołowej w porównaniu z potyliczną i powyżej 10% cienkich włosów w okolicy czołowej),
  • odsetek włosów meszkowych,
  • przebarwienia okołomieszkowe,
  • liczba jednostek włosa z pojedynczą łodygą,
  • liczba żółtych kropek będących pustymi ujściami mieszków włosowych [2,3].

Leczenie łysienia androgenowego w przeważającej części opiera się na terapii zewnętrznej, czyli stosowanie różnego rodzaju ampułek, lotionów, koncentratów, które mają zminimalizować wypadanie włosów, stymulować podziały komórkowe w mieszku włosowym więc zwiększać odrost nowych włosów i najważniejsze zapobiegać miniaturyzacji mieszków włosowych.

Czytaj dalej...

Poprzez wpływ androgenów u osób z predyspozycją genetyczną następuje miniaturyzacja mieszka włosowego, gdyż metabolit testosteronu dihydrotestosteron, powstający na skutek działania enzymu 5α-reduktazy, wpływa na receptory znajdujące się w mieszkach, skracając fazę wzrostu włosa 2,3.

Czytaj dalej...

Niejednokrotnie łysienie jest wynikiem zaburzeń hormonalnych takich jak zespół wielotorbielowatych jajników, zespół Cushinga nadczynność kory nadnerczy pierwotna lub wtórna , zespół nadnerczowo-płciowy, guzy jajnika lub nadnerczy 8.

Czytaj dalej...

Ocenia się w niej całkowitą liczbę oraz grubość łodyg włosów, ilość jednostek włosowo-łojowych zawierających jeden, dwa lub trzy mieszki, obecność włosów meszkowych, przebarwień okołomieszkowych, czopów rogowych i pustych ujść mieszków.

Czytaj dalej...