U nas zapłacisz kartą
Choroba - Łagodzenie Swędzenia Skóry - Przyczyny, Objawy i Skuteczne Metody Leczenia
Jakie są najczęstsze przyczyny świądu?
Świąd może dotyczyć wybranych fragmentów skóry lub całego ciała. W przypadku świądu zlokalizowanego przyczynami najczęściej są choroby skóry, takie jak: infekcje bakteryjne, wirusowe (opryszczka), grzybicze (łupież, grzybica), pasożytnicze (świerzb, wszawica), atopowe zapalenie skóry, pokrzywka, wyprysk, łuszczyca, nadmierna suchość skóry, oparzenia słoneczne, ukąszenia owadów i innych zwierząt, alergie pokarmowe, na leki, kosmetyki, środki chemiczne, nowotwory skóry.
Świąd całego ciała u około 10–50% osób go doświadczających jest konsekwencją chorób ogólnoustrojowych.
- choroby alergiczne skóry
- przewlekła niewydolność nerek
- choroby wątroby i dróg żółciowych
- pierwotne zapalenie dróg żółciowych
- pierwotne lub wtórne stwardniające zapalenie dróg żółciowych
- cholestaza zewnątrzwątrobowa
- cholestaza u kobiet w ciąży
- zapalenia wątroby
- choroby układu krwiotwórczego
- czerwienica prawdziwa
- chłoniak Hodgkina
- ziarniniak grzybiasty
- inne nowotwory limfoproliferacyjne i mieloproliferacyjne
- mastocytoza
- niedobór żelaza
- zaburzenia endokrynne i metaboliczne: choroby tarczycy, przytarczyc, cukrzyca, zespół rakowiaka, hiperkalcemia
- nowotwory złośliwe
- neuropatie
- choroby ośrodkowego układu nerwowego – guzy i ropnie mózgu, zmiany poudarowe, tętniaki, stwardnienie rozsiane
- choroby układu nerwowego przebiegające z uszkodzeniem nerwów – półpasiec, cukrzyca, amyloidoza, polekowe, w bliźnie pooperacyjnej
- ucisk lub uwięźnięcie nerwu: notalgia paresthetica, świąd ramienno-promieniowy
- zakażenie HIV
- leki (np. opioidy, przeciwciała monoklonalne anty-EGFR, inhibitory kinaz tyrozynowych), doustne środki antykoncepcyjne
- świąd psychogenny (na tle nerwowym).
Jak często występuje pokrzywka?
Ostrej pokrzywki doświadcza w ciągu życia 10–20% osób. Zdecydowaną większość stanowi ostra pokrzywka trwająca od kilku godzin do 6 tygodni. Pokrzywka może wystąpić w każdym wieku. Ostra pokrzywka częściej występuje u dzieci i młodych dorosłych, a przewlekła – u kobiet w wieku 20–40 lat.
Fot. 1. Pokrzywka - bąbel pokrzywkowy
Fot. 2. Pokrzywka cholinergiczna
Objawem pokrzywki jest pojawienie się na skórze bąbli pokrzywkowych, które są swędzące (niekiedy bolesne lub piekące), porcelanowobiałe lub różowe, dobrze ograniczone, otoczone przez zaczerwienioną skórę (rumień). Bąble są wyniosłe ponad powierzchnię skóry, szybko powstają i zwykle szybko ustępują (
Pokrzywce najczęściej towarzyszy świąd, a czasem nawet zmiany mogą być bolesne lub powodować tzw. parestezje – nieprzyjemne wrażenia, takie jak mrowienie, drętwienie, pieczenie.
W pokrzywce przewlekłej objawy mogą występować codziennie lub okresowo (np. raz w tygodniu lub miesiącu). Często opisuje się dobowy cykl zmian, ale przebieg choroby bywa bardzo różny. Samoistne remisje (wycofanie się objawów) często zdarzają się w ciągu 12 miesięcy od początku choroby, ale u znacznego odsetka chorych objawy występują, przynajmniej okresowo, przez wiele lat.
- zawroty głowy
- uczucie silnego osłabienia
- kołatanie serca
- chrypka
- uczucie braku powietrza
- nudności i wymioty
- obniżenie ciśnienia tętniczego.
Mogą one zwiastować pojawienie się wstrząsu anafilaktycznego.
Groźnym objawem jest także obrzęk naczynioruchowy, ponieważ w jego przebiegu może dojść do pojawienia się utrudnienia w oddychaniu, a nawet zgonu (najczęściej spowodowanym tak silnym obrzękiem, „opuchnięciem” tkanek gardła, że dochodzi do zamknięcia krtani i duszenia się chorego).
Swędzenie skóry a choroby pasożytnicze
Choroby pasożytnicze skóry również mogą objawiać się swędzeniem. Jest ono jednym z charakterystycznych objawów w przebiegu świerzbu, który wywołują mikroskopijnej wielkości roztocza. Nie są to te same roztocza, co żyją np. w materacach. Świerzbowiec ludzki powoduje wysypkę oraz nasilający się w nocy świąd, który spowodowany jest aktywnością mikroskopijnej wielkości pasożytów. Początkowo zmiany skórne i świąd mogą koncentrować się na dłoniach i stopach, w fałdach skórnych oraz w okolicy narządów płciowych, stopniowo się rozprzestrzeniając.
Świąd skóry po położeniu się do łóżka, który koncentruje się w okolicy odbytu, wskazuje na owsiki. Owsica to częsta choroba pasożytnicza, która diagnozowana jest przede wszystkim u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
Swędzenie skóry w nocy mogą powodować także żywiące się naszą krwią pluskwy łóżkowe, które żerują, kiedy my śpimy. Choć ugryzienie pluskwy jest bezbolesne, to powoduje ono miejscowy stan zapalny, który wywołuje świąd. Po ugryzieniu pluskwy może pojawić się duży rumień oraz opuchlizna, jeżeli doprowadzi ono do reakcji alergicznej.
Sposoby leczenia pokrzywki
Terapia pokrzywki musi być prowadzona przez lekarza i należy unikać samoleczenia.
- Unikanie czynnika wyzwalającego (np. alergenu, czynnika fizycznego itp.), jeśli został zidentyfikowany. W razie pokrzywki pokarmowej konieczne może być zastosowanie diety eliminacyjnej (ustąpienie zmian skórnych następuje po 2–3 tyg.).
- Unikanie czynników nasilających lub wywołujących pokrzywkę: leki (kwas acetylosalicylowy, inne NSLPZ, opioidy), alkohol, stres psychiczny.
- Leczenie choroby podstawowej, jeśli pokrzywka ma charakter wtórny, czyli jest spowodowana inną chorobą.
Leczenie farmakologiczne
Podstawowymi lekami wykorzystywanymi w terapii pokrzywki są leki przeciwhistaminowe, które zmniejszają świąd skóry i powodują zanikanie bąbli pokrzywkowych. Leki przeciwhistaminowe skuteczne w leczeniu pokrzywki to: bilastyna, cetyryzyna, desloratadyna, feksofenadyna, lewocetyryzyna, loratadyna i rupatadyna.
U pacjentów z pokrzywką wywoływaną wysiłkiem fizycznym (z anafilaksją lub bez niej) lekarz może zalecić zapobiegawczo leki przeciwhistaminowe w celu zmniejszenia częstości występowania lub nasilenia objawów. Pacjentom, u których wystąpiła reakcja anafilaktyczna lub obrzęk naczynioruchowy krtani, lekarz może zalecić noszenie przy sobie ampułkostrzykawki z adrenaliną lub autowstrzykiwacza z adrenaliną do samodzielnego podania w razie konieczności.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia pokrzywki?
Ważnym elementem postępowania w pokrzywce jest ustalenie wywołujących ją czynników, co nie zawsze jest możliwe. Chory wymaga opieki nie tylko alergologa, ale i dermatologa. W razie rozpoznania którejś z chorób z kręgu alergii powinien regularnie się kontrolować i stosować do zaleceń lekarskich.
Istotną rolę u chorych z pokrzywką przewlekłą pełni edukacja. Pacjenci często są sfrustrowani świądem skóry i swoim wyglądem. Choroba utrudnia im pracę i zaburza sen. Nierzadko otoczenie uważa, że zmiany są zakaźne.
Ważne
Należy pamiętać, że u większości pacjentów zmiany ustąpią w przeciągu roku, nie są zakaźne, a terapia daje z reguły bardzo dobre efekty. Oczywiście, jeśli znany jest czynnik wywołujący pokrzywkę, należy go unikać.
