U nas zapłacisz kartą
Zdjęcia czerniaka na piersiach - Wyjaśnienie, Diagnoza i Świadomość
Czy czerniak może być jasny?
Tak, występuje też czerniak bezbarwnikowy (2%), czyli czerniak pozbawiony barwnika. Pierwszym objawem jest często niecharakterystyczna, powiększająca się, różowoczerwona grudka.
Czerniak gałki ocznej
Czerniak jest najczęstszym nowotworem złośliwym gałki ocznej u dorosłych, stanowiącym około 10% wszystkich przypadków czerniaka. Czerniak może występować w skórze powiek, spojówce oraz przedniej lub tylnej części błony naczyniowej oka. Rokowanie jest gorsze niż w przypadku czerniaka skóry.
Czerniak błon śluzowych
Czerniak błon śluzowych występuje najczęściej w obrębie jamy ustnej i górnych dróg oddechowych i przełyku (50%), sromu (20%) i okolicy narządów płciowych i odbytu (20%). Rokowanie jest złe. Leczenie polega na doszczętnym wycięciu, częściej niż w przypadku lokalizacji skórnej stosuje się uzupełniającą radioterapię, chemioterapię lub immunoterapię/leczenie ukierunkowane molekularnie.
Wczesny czerniak – ile ma centymetrów?
Czerniak zazwyczaj jest większy niż 6 mm, jednak trzeba pamiętać, że niektóre z tych złośliwych nowotworów skóry są mniejsze w trakcie rozpoznania. Wczesny czerniak może mieć mniej niż 6 mm.
Wiele osób zastanawia się, czy groźniejsze są płaskie, czy odstające znamiona. I które z nich wiążą się z wyższym ryzykiem zezłośliwienia.
Czerniak najczęściej rozwija się jako znamię płaskie, pozbawione owłosienia. Spośród wielu typów około 70% przypadków stanowi czerniak szerzący się powierzchownie, natomiast czerniak guzkowy to dla porównania 10-20%
– wyjaśnia nam lek. med. Anna Bachleda-Curuś.
Zmiany wypukłe najczęściej są więc zmianami łagodnymi. Aby się jednak o tym upewnić, konieczne jest badanie u dermatologa.
W praktyce dermatologicznej obserwuję zjawisko częstszego zgłaszania się pacjentów zaniepokojonych wyglądem znamion wypukłych. Zmiany te są zwykle nieestetyczne i mogą wyglądać groźnie, jak na przykład brodawka łojotokowa, która w istocie jest zmianą łagodną. Ważne jest zatem poddanie badaniu całej skóry pacjenta oraz edukacja, aby zwracać uwagę na pozornie niewinne znamiona płaskie. Wczesne wykrycie czerniaka to ocalone życie, dlatego zachęcam swoich pacjentów do regularnej kontroli dermatoskopowej co rok, a w indywidualnych przypadkach nawet częściej
– dodaje lek. Anna Bachleda-Curuś.
Jakie są przyczyny czerniaka?
Przyczyny rozwoju czerniaka nadal pozostają niewyjaśnione. Znaczenie mają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Około 10% czerniaków występuje rodzinnie. Z tego powodu członkowie rodziny I stopnia pacjentów z czerniakiem powinni być pod stałą kontrolą dermatoskopową.
- obciążenie rodzinne – zwiększenie ryzyka od 3 razy (1 chory krewny 1. stopnia) do 70 razy (≥3 krewnych)
- zachorowanie w przeszłości
- na czerniaka (8-krotne zwiększenie ryzyka)
- inny nowotwór złośliwy skóry (3-krotne zwiększenie ryzyka)
- znamiona barwnikowe (tzw. pieprzyki: liczne (>50, przy >100 znamionach 11-krotne zwiększenie ryzyka), zmieniające wygląd, znamiona atypowe (11-krotne zwiększenie ryzyka)
- xeroderma pigmentosum
- jasna skóra, jasne lub rude włosy, niebieskie oczy, obecność piegów (2–3-krotne zwiększenie ryzyka)
- okresowe intensywne narażenie na promieniowanie UV (słońce, solaria)
- skłonność do oparzeń słonecznych
- ciężkie oparzenia słoneczne w dzieciństwie lub młodości (2–3-krotne zwiększenie ryzyka po ≥5 epizodach oparzeń)
- immunosupresja (np. u osób po przeszczepieniu narządu ryzyko zwiększone 3-krotnie).
Około 60% czerniaków rozwija się w skórze niezmienionej. Tylko mniej niż 40% rozwija się na podłożu wcześniej istniejącej zmiany, np. znamienia barwnikowego („pieprzyka”).
Zebranie wywiadu i badanie skóry przez lekarza
Lekarz dokładnie zbiera wywiad dotyczący zmian skórnych, czynników ryzyka oraz historii medycznej pacjenta. Następnie przeprowadza dokładne badanie całej skóry, włącznie ze skórą głowy, stóp, skórą między palcami, okolicami narządów płciowych i odbytu. Dobre oświetlenie i staranne obejrzenie każdej zmiany skórnej są niezwykle istotne. Lekarz może zdecydować o wykonaniu badania dermatoskopowego, które pozwala na dokładniejszą ocenę zmiany skórnej. W badaniu dermatoskopowym używany jest dermatoskop, urządzenie pozwalające na powiększenie i oświetlenie zmiany, co ułatwia identyfikację cech charakterystycznych dla czerniaka.
Algorytm diagnostyczny ABCDE
Algorytm ABCDE jest używany do oceny zmian w znamionach i ma na celu wczesne wykrywanie potencjalnych czerniaków. Skrót ABCDE oznacza:
- A (Asymetria): Czerniak może mieć niesymetryczny kształt, gdy obie połówki nie są sobie równe.
- B (Borders): Brzegi zmiany mogą być nierówne, łuskowate lub karbowane.
- C (Color): Zmiany czerniaka mogą mieć nierównomierną barwę, z różnymi odcieniami brązu, beżu, czerni, a nawet czerwieni czy niebieskim.
- D (Diameter): Czerniaki zwykle mają średnicę większą niż 6 mm, ale warto zwrócić uwagę także na mniejsze zmiany.
- E (Evolving): Istotne jest monitorowanie zmian skórnych w czasie. Czerniaki mogą ulegać ewolucji, zmieniać rozmiar, kolor lub powodować powstawanie strupów, krwawienie lub swędzenie.
