U nas zapłacisz kartą
Czerniak złośliwy - Objawy, Diagnoza i Leczenie
Badanie dermatoskopowe a objawy czerniaka
Pierwszym krokiem po zaobserwowaniu nowych znamion lub zmian w ich obrębie powinno być badanie dermatoskopem. W naszej klinice pomagamy w kompleksowej ocenie znamion i ich ewentualnym leczeniu. Za sprawą badania dermatoskopowego lekarz może ocenić typ zmiany, stosując np. metodę 3-punktową, określającą kryteria złośliwości według wzorca, ale i dogłębnie przyjrzeć się wyglądowi znamienia (asymetrie koloru i struktury, atypowej siatce barwnikowej, obecności struktur o niebiesko-białawym zabarwieniu). Badanie to pozwala wykryć czerniaka w bardzo wczesnym etapie.
Badanie znamion (pieprzyków) za pomocą dermatoskopu.
Dermatoskopia jest metodą diagnostyki w zupełności nieinwazyjną, pozwalającą na precyzyjne uwidocznienie koloru i struktury naskórka, granicy śródnaskórkowej oraz warstwy brodawkowatej skóry właściwej. Dzięki jej wykorzystaniu możliwe jest rozpoznanie melanocytowych, niemelanocytowych, łagodnych i złośliwych zmian skórnych. Stosując dermatoskopię, zwiększamy szansę na rozpoznanie czerniaka o 27% w stosunku do oceny gołym okiem. Poprzez dermatoskopową analizę skóry możliwe jest stwierdzenie, czy podejrzana zmiana wymaga biopsji, bądź całkowitego usunięcia.
Czerniak – rokowania
Rokowanie w czerniaku jest uzależnione od typu, czyli od postaci klinicznej. Ponadto kluczowe w rokowaniu jest określenie stopnia nacieczenia skóry. Ustala się grubość i głębokość nacieku, co pozwala określić rokowanie w danym przypadku. Czerniak, jak każdy inny złośliwy nowotwór, również może dawać przerzuty. Najczęściej drogą naczyń limfatycznych do węzłów chłonnych, a także poprzez krew do narządów, jak płuca, wątroba, mózg czy kości.
Ryzyko przerzutów uzależnione jest od tego, jakiej grubości było ognisko pierwotne. Guzy o grubości mniejszej niż 1,5 mm przerzutują później i rzadziej niż guzy grubości większej niż 4 mm.
Zobacz film: Szczepionka hamująca rozwój czerniaka. Źródło: 36,6
Jak rozpoznać czerniaka?
W razie zauważenia jakichkolwiek niepokojących zmian należy natychmiast udać się do dermatologa. Podstawą wysunięcia rozpoznania czerniaka jest badanie dermatoskopem – niezbędnym narzędziem w pracy dermatologa. Pozwala na określenie, czy dana zmiana wykazuje niebezpieczeństwo zmian złośliwych czy nie. Niektóre zmiany pochodzenia naczyniowego czy łojotokowego mogą imitować zmiany czerniakowe i u osób bacznie obserwujących swoje ciało wywołać niepokój. Obraz z dermatoskopu pozwala na ich różnicowanie. Ważne jest też zwrócenie uwagi na czynniki ryzyka. Ku diagnostyce czerniaka skłaniają zmiany powstające w okolicach eksponowanych na promieniowanie słoneczne czy liczne otarcia. U osób z wieloma zmianami barwnikowymi lub z rodzinnym wywiadem czerniaka regularna kontrola znamion za pomocą dermatoskopu cyfrowego może odegrać kluczową rolę w szybkim rozpoznaniu zmiany dysplastycznej.
Czy czerniak może być jasny?
Tak, występuje też czerniak bezbarwnikowy (2%), czyli czerniak pozbawiony barwnika. Pierwszym objawem jest często niecharakterystyczna, powiększająca się, różowoczerwona grudka.
Czerniak gałki ocznej
Czerniak jest najczęstszym nowotworem złośliwym gałki ocznej u dorosłych, stanowiącym około 10% wszystkich przypadków czerniaka. Czerniak może występować w skórze powiek, spojówce oraz przedniej lub tylnej części błony naczyniowej oka. Rokowanie jest gorsze niż w przypadku czerniaka skóry.
Czerniak błon śluzowych
Czerniak błon śluzowych występuje najczęściej w obrębie jamy ustnej i górnych dróg oddechowych i przełyku (50%), sromu (20%) i okolicy narządów płciowych i odbytu (20%). Rokowanie jest złe. Leczenie polega na doszczętnym wycięciu, częściej niż w przypadku lokalizacji skórnej stosuje się uzupełniającą radioterapię, chemioterapię lub immunoterapię/leczenie ukierunkowane molekularnie.
Co robić w razie wystąpienia objawów?
W razie wystąpienia niepokojących zmian należy się zgłosić do dermatologa lub onkologa.
Fot. 2. Dermatoskop (dermoskop)
Fot. 3. Dermatoskop ze światłem spolaryzowanym
Dermatoskop (dermoskop) stanowi obecnie podstawowe narzędzie pracy dermatologa we wczesnej diagnostyce czerniaka. W wybranych ośrodkach specjalizujących się w rozpoznaniu czerniaka wykorzystuje się do tego celu wideodermatoskopy. Badanie dermatoskopowe pozwala na wykluczenie takich zmian niemelanocytowych, jak brodawki łojotokowe, barwnikowy rak podstawnokomórkowy oraz zmiany pochodzenia naczyniowego.
Szczegółowy wywiad lekarski zebrany od pacjenta pod kątem czynników ryzyka czerniaka jest doskonałym uzupełnieniem badania dermatoskopowego.
Dermatoskopia cyfrowa odgrywa istotną rolę w monitorowaniu pacjentów z licznymi znamionami, w zespole znamion dysplastycznych oraz osobników z rodzinnym wywiadem w kierunku czerniaka, która daje możliwość oceny znamion w czasie pod względem wielkości, brzegów, rozkładu barwnika i symetrii lub asymetrii.
Wśród nowych metod diagnostycznych znamion wyróżnia się laserową skanującą mikroskopię konfokalną, która zapewnia mikroskopową rozdzielczość i pozwala na prawie histologiczną ocenę zmian skórnych in vivo, ponadto ocenia kształt komórek barwnikowych, układ gniazd komórek znamionowych oraz morfologię brodawek skórnych. Jest to bezkrwawa, prawie histologiczna metoda diagnostyczna znamion dysplastycznych, czerniaków i ich nietypowych odmian, takich jak czerniak bezbarwnikowy, które klinicznie przybierają bardzo podstępny wygląd.
