Czy ziarniak to nowotwór? Wszystko, co powinieneś wiedzieć o tym medycznym zagadnieniu

Co to jest ziarniak?

Ziarniak lub ziarniniak to nazwa skupiska komórek układu immunologicznego, które tworzą niewielkie guzki o podłożu zapalnym. Składają się one przede wszystkim z makrofagów i są otoczone tkanką łączną. W potocznym nazewnictwie funkcjonują dwie nazwy tych zmian – ziarniak i ziarniniak, jednak zgodna z medycznym nazewnictwem jest nazwa ziarniniak. Od wielu lat trwają badania nad przyczyną tej dolegliwości oraz czynnikami, które podejrzewane są o jej wywoływanie. Ziarniaki częściej diagnozowane są u osób młodych, zwłaszcza u mężczyzn.

Bardzo często ziarniak na skórze oraz w okolicy narządów wewnętrznych bywa kojarzony z nowotworem, co ma związek z jego wyglądem. Aby wykluczyć nowotworowe podłoże zmian skórnych oraz widocznych np. na zdjęciu RTG zmian w okolicy lub na narządach wewnętrznych, konieczne jest ich dokładne przebadanie. Ziarniak niegdyś mylnie brany był za skórny objaw gruźlicy, jednak obecnie choroba ta niemal nie występuje, a postęp medycyny pozwala na szybkie i skuteczne podjęcie kroków w kierunku wykrycia etiologii zmian o niejednoznacznym wyglądzie.

Wyróżniamy kilka rodzajów ziarniaków, a niektóre z nich mogą być zaraźliwe. Często zmiany te wskazują na występowanie w organizmie konkretnych problemów zdrowotnych. Są jednym ze wskazań do wykonania badań w kierunku sarkoidozy, kiły i choroby Leśniowskiego-Crohna.

Ziarniniak grzybiasty: przyczyny, objawy, leczenie

Ziarniniak grzybiasty (chłoniak pierwotny skóry, MF, łac. mycosis fungoides) jest, jednym z najczęściej występujących w populacji, chłoniakiem skóry o przewlekłym przebiegu. Jakie są przyczyny i objawy tego chłoniaka? Jak przebiega leczenie ziarniniaka grzybiastego?

Spis treści

  1. Ziarniniak grzybiasty: epidemiologia
  2. Ziarniniak grzybiasty: przyczyny
  3. Ziarniniak grzybiasty: objawy i przebieg
  4. Ziarniniak grzybiasty: nowy podział
  5. Ziarniniak grzybiasty: diagnostyka i rozpoznanie
  6. Ziarniniak grzybiasty: różnicowanie
  7. Ziarniniak grzybiasty: leczenie
  8. Ziarniniak grzybiasty: rokowanie

Ziarniniak grzybiasty to nowotwór złośliwy, który wywodzi się z układu chłonnego, a u jego podstawy leży rozrost limfocytów T, znajdujących się w skórze chorego (CTCL, ang. Cutaneus T-cell Lymphoma).

Pierwszym objawem tej choroby, który niepokoi pacjentów i skłania do wizyty u lekarza są bardzo swędzące zmiany skórne, w postaci wysypki, zaróżowienia i łuszczenia się pewnego obszaru skóry, a także pojawienia się na niej pęcherzyków i grudek.

Wraz z zaawansowaniem choroby dochodzi do rozwoju zmian pozaskórnych - powiększenia węzłów chłonnych i zajęcia narządów wewnętrznych. Choroba charakteryzuje się wieloletnim przebiegiem i przez długi czas nie daje innych objawów niż zmiany dermatologiczne.

Jak pozbyć się ziarniaków?

Ziarniaki to nie tylko uciążliwe, ale także nieestetyczne zmiany skórne, których lokalizacja może powodować kompleksy. Z tego względu nie należy rezygnować z leczenia – może być wprawdzie długotrwałe, jednak okazuje się skuteczne. W zależności od rodzaju ziarniaków i ich lokalizacji stosowane są właściwie dobrane leki na skórę oraz preparaty doustne. W leczeniu ziarniaka zastosowanie znajdują przede wszystkim kortykosteroidy, które stosowane są miejscowo w przypadku nielicznych zmian skórnych.

Jeżeli mamy do czynienia z nasiloną postacią choroby, to konieczne może być leczenie z zastosowaniem leków doustnych. I w tym przypadku podstawę terapii stanowią kortykosteroidy, jednak może zajść także konieczność przyjmowania m.in. leków przeciw malarii.

Ziarniniak obrączkowaty - diagnostyka

Diagnozę zwykle stawia się na podstawie objawów. Wówczas należy wykluczyć guzki okołostawowe (głębsze niż w przypadku ziarniniaka umiejscowienie guzków), sarkoidozę obrączkowatą (przebiega z sinobrunatnymi guzkami i często współistnieje ze zmianami w innych narządach) i liszaja płaskiego obrączkowatego (charakteryzuje się bardziej płaskimi grudkami i innym umiejscowieniem wykwitów). Niestety, czasami objawy są niejednoznaczne, co jest wskazaniem do badania histopatologicznego, czyli biopsji.

W przypadku pojedynczych zmian wystarczy zastosować leczenie miejscowe (kortykosteroidy w opatrunkach okluzyjnych albo 0,1% takrolimusu lub 1% pimekrolimusu). W przypadku postaci rozsianej konieczne jest leczenie ogólne, które wymaga podawania kortykosteroidów, dapsonu lub leków przeciwmalarycznych. W ciężkich przypadkach można podać cyklosporynę A lub estry kwasu fumarowego. Skuteczne może być też zamrażanie zmian płynnym azotem (kriochirurgia) lub chlorkiem etylu. Zalecana jest także fotochemioterapia (PUVA).

Przy nowotworach I i II stopnia, a więc stosunkowo mało zaawansowanych, w zależności od konkretnej choroby stosuje się alternatywnie leczenie chirurgiczne, radioterapię ogólną lub brachyterapię, która jest szczególnym typem naświetlania polegającym na umieszczeniu źródła promieniowania w bezpośrednim sąsiedztwie komórek nowotworowych.

Czytaj dalej...

Dynamicznie rozrastający się rak wywołuje uciskanie otoczenia, niszczenie narządów, krwawienia, zakrzepy, nowotwory złośliwe osłabiają i wyniszczają odporność organizmu, wywołują również zakażenia i wydzielają hormony.

Czytaj dalej...

Szanse na całkowite wyleczenie nowotworu szacuje się na około 40 , natomiast wskaźnik pięcioletniego przeżycia, w zależności od stadium choroby, lokalizacji zmian i histologii guza, wynosi od 20 do 40.

Czytaj dalej...

Jak podkreślają eksperci - nowotwory złośliwe skóry obejmują dwie główne podgrupy czerniaka oraz niebarwnikowe nowotwory skóry rak podstawnokomórkowy, rak kolczystokomórkowy oraz rak skóry z komórek Merkla.

Czytaj dalej...