U nas zapłacisz kartą
Czy ziarniak to nowotwór? Wszystko, co powinieneś wiedzieć o tym medycznym zagadnieniu
Jakie są objawy ziarniaka obrączkowatego?
Ziarniniak obrączkowaty w typowej postaci klinicznej występuje u dzieci na kończynach, zmiany najczęściej obserwuje się na grzbietach rąk i stóp, ogniska chorobowe mogą również wystąpić na palcach rąk i stóp oraz na łokciach. Ogniska chorobowe często pojawiają się nad stawami, a w formie bardziej rozsianej mogą pojawić się na twarzy lub tułowiu.
Zmiany zlokalizowane na dalszych częściach kończyn to jędrne bladoczerwone grudki, które wolno rosną i zanikają w części centralnej. Granica zmian w miarę przebiegu choroby staje się kolista i składa się z wielu małych grudek, często o małym wierzchołku, które są wyraźnie odgraniczone. Średnica ognisk może sięgać nawet kilku centymetrów. Granica zmian jest wyraźnie wyczuwalna. Obszary, gdzie zmiany ustępują, charakteryzują się brakiem zaniku. Zmiany skórne nie pokrywają się łuską, nie towarzyszy im również świąd.
Ziarniak obrączkowaty - postać rumieniowa
Początkowo występują rozsiane zmiany rumieniowe, a z czasem dochodzi do stwardnienia zmian oraz tworzenia się i uwidoczniania grudek.
Ziarniak obrączkowaty - postać blaszkowa
Postać blaszkowa ziarniniaka obrączkowatego to olbrzymie płaskie nacieczone blaszki o kolorze czerwonobrązowym przypominające zmiany występujące w przebiegu obumierania tłuszczowatego.
Ziarniak obrączkowaty - postać podskórna
Głębokie podskórne guzki często występujące nad stawami, mogące zajmować również palce rąk i stóp lub umiejscawiające się na czaszce to obraz charakterystyczny dla ziarniniaka obrączkowatego w postaci podskórnej. Ta odmiana choroby powszechnie występuje u dzieci, jednak zdarzają się również przypadki schorzenia u dorosłych. Guzki występujące w ziarniniaku obrączkowatym przypominają guzki reumatoidalne.
Ziarniak obrączkowaty - postać perforująca
Ziarniak obrączkowaty w postaci perforującej cechuje się guzkami na dalszych częściach kończyn. Guzki te ulegając przebiciu, uwalniają obumarły kolagen oraz inne rozpadłe szczątki. Charakter niepokojących zmian typowych dla ziarniniaka perforującego bardzo łatwo ustalić za pomocą biopsji.
Jakie są przyczyny ziarniaka obrączkowatego?
Ziarniniak obrączkowaty jest chorobą skóry, charakterystyczną dla dorosłych osób, w szczególności dla kobiet. Zdarza się jednak, że atakuje dziecko. Niekiedy zmiany (na ogół wysiewne) są związane z przyjmowanymi lekami. Chorobą, której często towarzyszy ziarniniak obrączkowaty, jest cukrzcayca. Może on również występować z chorobami trzustki. Nie poznano dotąd konkretnego mechanizmu tłumaczącego zależność między występowaniem ziarniniaka obrączkowatego a cukrzycą czy chorobami trzustki. U niektórych badanych osób wykazuje się niskie miano przeciwciał przeciwjądrowych i przeciwtarczycowych.
Istnieje teoria, według której ziarniniak obrączkowaty jest odczynem typu opóźnionego, w którym lizosomalne enzymy, uwalniane z makrofagów, przyczyniają się do degradacji kolagenu. Nie ma jednak wiarygodnych danych potwierdzających immunologiczne podłoże tego schorzenia.
Ziarniniak obrączkowaty czasami wiąże się z cukrzycą lub chorobami tarczycy, najczęściej gdy zmiany są liczne lub rozległe. Rzadko może być związany z rakiem, zwłaszcza u osób starszych, u których ziarniniak obrączkowaty jest ciężki, nie reaguje na leczenie lub powraca po leczeniu raka.
Ziarniniakowatość Wegenera: rokowania
Rokowanie zależy od momentu rozpoznania choroby, zajętych narządów i sposobów leczenia. Nieleczonym daje się około pół roku życia od momentu postawienia diagnozy. Wśród chorych leczonych u 87 proc. pacjentów obserwowano przeżycie od 6 miesięcy do 24 lat.
Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a zwłaszcza obszarach medycyny, ochrony zdrowia i zdrowego odżywiania. Autorka newsów, poradników, wywiadów z ekspertami i relacji. Uczestniczka największej Ogólnopolskiej Konferencji Medycznej "Polka w Europie", organizowanej przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia", a także specjalistycznych warsztatów i seminariów dla dziennikarzy realizowanych przez Stowarzyszenie.
Co to jest ziarniak?
Ziarniak lub ziarniniak to nazwa skupiska komórek układu immunologicznego, które tworzą niewielkie guzki o podłożu zapalnym. Składają się one przede wszystkim z makrofagów i są otoczone tkanką łączną. W potocznym nazewnictwie funkcjonują dwie nazwy tych zmian – ziarniak i ziarniniak, jednak zgodna z medycznym nazewnictwem jest nazwa ziarniniak. Od wielu lat trwają badania nad przyczyną tej dolegliwości oraz czynnikami, które podejrzewane są o jej wywoływanie. Ziarniaki częściej diagnozowane są u osób młodych, zwłaszcza u mężczyzn.
Bardzo często ziarniak na skórze oraz w okolicy narządów wewnętrznych bywa kojarzony z nowotworem, co ma związek z jego wyglądem. Aby wykluczyć nowotworowe podłoże zmian skórnych oraz widocznych np. na zdjęciu RTG zmian w okolicy lub na narządach wewnętrznych, konieczne jest ich dokładne przebadanie. Ziarniak niegdyś mylnie brany był za skórny objaw gruźlicy, jednak obecnie choroba ta niemal nie występuje, a postęp medycyny pozwala na szybkie i skuteczne podjęcie kroków w kierunku wykrycia etiologii zmian o niejednoznacznym wyglądzie.
Wyróżniamy kilka rodzajów ziarniaków, a niektóre z nich mogą być zaraźliwe. Często zmiany te wskazują na występowanie w organizmie konkretnych problemów zdrowotnych. Są jednym ze wskazań do wykonania badań w kierunku sarkoidozy, kiły i choroby Leśniowskiego-Crohna.
Ziarniniak obrączkowaty - diagnostyka
Diagnozę zwykle stawia się na podstawie objawów. Wówczas należy wykluczyć guzki okołostawowe (głębsze niż w przypadku ziarniniaka umiejscowienie guzków), sarkoidozę obrączkowatą (przebiega z sinobrunatnymi guzkami i często współistnieje ze zmianami w innych narządach) i liszaja płaskiego obrączkowatego (charakteryzuje się bardziej płaskimi grudkami i innym umiejscowieniem wykwitów). Niestety, czasami objawy są niejednoznaczne, co jest wskazaniem do badania histopatologicznego, czyli biopsji.
W przypadku pojedynczych zmian wystarczy zastosować leczenie miejscowe (kortykosteroidy w opatrunkach okluzyjnych albo 0,1% takrolimusu lub 1% pimekrolimusu). W przypadku postaci rozsianej konieczne jest leczenie ogólne, które wymaga podawania kortykosteroidów, dapsonu lub leków przeciwmalarycznych. W ciężkich przypadkach można podać cyklosporynę A lub estry kwasu fumarowego. Skuteczne może być też zamrażanie zmian płynnym azotem (kriochirurgia) lub chlorkiem etylu. Zalecana jest także fotochemioterapia (PUVA).
