U nas zapłacisz kartą
Gronkowiec a pryszcze - Wpływ Bakterii na Skórę i Metody Ich Zwalczenia
Jak diagnozuje się gronkowca?
Diagnostyka gronkowca polega na przeprowadzeniu wywiadu, podczas którego lekarz uwzględni m.in. objawy kliniczne. Konieczne są także badania laboratoryjne z krwi i moczu. Pobiera się ponadto wymaz z gardła, nosa bądź pochwy, aby sprawdzić, jaka konkretnie bakteria wywołała zakażenie i jaki antybiotyk będzie odpowiedni do jej redukcji. W niektórych przypadkach stosuje się także testy na obecność koagulazy, testy PCR czy testy aglutynacji lateksowej – dzięki nim jest możliwe zidentyfikowanie poszczególnych gatunków gronkowca. Jeżeli natomiast lekarz podejrzewa zatrucie pokarmowe gronkowcem, może zlecić mikrobiologiczne badanie spożytego pokarmu w kierunku występowania w nim bakterii gronkowca.
W jaki sposób leczy się gronkowca? Niestety konieczne jest wprowadzenie antybiotykoterapii. Problemem jest fakt, że coraz więcej bakterii gronkowca staje się odporna na leczenie dostępnymi nam antybiotykami, a podstawą skutecznego wyleczenia gronkowca jest właśnie dobranie odpowiedniego antybiotyku.
Aby dobrać antybiotyk, konieczne jest badanie krwi, moczu lub fragmentu zarażonej skóry. Obecnie najczęściej stosuje się następujące antybiotyki:
- klindamycyna,
- cefadroksyl,
- spiramycyna,
- mupirocyna,
- chloramfenikol.
Czy są domowe sposoby skuteczne w walce z gronkowcem? Niestety wg dostępnej nam wiedzy medycznej, gronkowiec może być wyleczony wyłącznie z pomocą antybiotyków i żadne domowe sposoby nie pomagają, a nawet mogą przyczynić się do rozprzestrzenienia się bakterii. Trwają obecnie badania nad leczenie gronkowca złocistego z pomocą srebra koloidalnego, ale jest jeszcze za wcześnie na to, aby twierdzić o skuteczności lub nieskuteczności takiej terapii. Leczenie naturalne może zatem stanowić jedynie wsparcie leczenia profesjonalnego, po porozumieniu z lekarzem.
W ramach leczenia gronkowca stosuje się także dodatkowo terapię wspierającą odporność pacjenta, gdyż zwykle bakteria ta atakuje osoby o osłabionej odporności, po przebytych infekcjach czy chorobach. Lekarze zalecają stosować preparaty nakierowane na wzmacnianie organizmu, dbać o zdrową dietę pełną witamin i minerałów, a także zrezygnować z używek (kawa, papierosy, alkohol).
Objawy zakażenia gronkowcem
Zakażenia wywoływane przez Staphylococcus aureus mogą mieć charakter infekcji miejscowych lub uogólnionych. Istnieje ponadto grupa chorób wywoływanych przez toksyny gronkowcowe.
Choroby wywołane przez toksyny: Staphylococcus aureus wytwarza wiele toksyn, które są odpowiedzialne za specyficzne choroby. Wstrząs toksyczny jest wywoływany przez gronkowcową toksynę wstrząsu toksycznego (ang. toxic shock staphylococcal toxin – TSST). Początkowo sądzono, że gronkowcowy wstrząs toksyczny dotyczy jedynie kobiet używających tamponów dopochwowych. Okazało się jednak, że może on występować we wszystkich grupach wiekowych, także u mężczyzn. Wstrząs toksyczny to ciężki, zagrażający życiu stan, charakteryzujący się wysoką gorączką, spadkiem ciśnienia tętniczego krwi, upośledzeniem czynności narządów oraz rozlanymi zmianami skórnymi, ulegającymi po 1–2 tygodniach złuszczaniu. Stwierdza się ponadto bóle mięśni, wymioty, biegunkę. Wstrząs toksyczny może rozwinąć się również u osób z kolonizacją szczepem toksynotwórczym. Zespół skóry oparzonej (ang. staphylococcal scalded skin syndrome – SSSS) inaczej – choroba Rittera i Lyella, obejmuje choroby skóry o różnym nasileniu, wywołane przez toksyny zwane eksfoliatynami. Choroba występuje najczęściej u noworodków i niemowląt poniżej 3. miesiąca życia, bardzo rzadko u dorosłych. Toksyny powodują powstanie pęcherzy o cienkich ścianach, które łatwo pękają, a także spełzanie naskórka, prowadzące do obnażenia skóry właściwej. Objawy kliniczne to przede wszystkim: gorączka, rozdrażnienie, brak apetytu, a następnie delikatna wysypka, obejmująca w ciągu kilku dni całą powierzchnię ciała. Ustalenie rozpoznania opiera się na objawach klinicznych, m.in. dodatnim objawie Nikolsky’ego polegającym na odwarstwianiu się naskórka od skóry. Trzecią grupę toksyn stanowią enterotoksyny odpowiedzialne za zatrucia pokarmowe. Do zatrucia pokarmowego dochodzi w wyniku spożycia żywności, w której namnożyły się gronkowce i uwolniły enterotoksyny, których mechanizm działania nie jest do końca poznany. Prawdopodobnie wymioty są wynikiem aktywacji rdzenia ośrodka wymiotnego w mózgu, a nie miejscowego działania na błonę śluzówą układu pokarmowego. Mdłości i wymioty zaczynają się po 2–6 godzinach, następnie dołączają się ból w jamie brzusznej i biegunka.
Co to jest gronkowiec?
Gronkowce (zwane również stafilokokami) to bakterie z grupy Gram-dodatnich (G+). Nazwę zawdzięczają skupiskom, w których żyją w zaatakowanym organizmie. Wbrew pozorom nie zagrażają wyłącznie człowiekowi – mogą wyrządzić krzywdę również zwierzętom. Bakterie przenoszą się drogą kropelkową, przez bezpośredni kontakt i pokarm. Do zarażenia może dojść nawet poprzez przedmioty codziennego użytku czy drobne rany. Gronkowce możemy przy tym spotkać praktycznie wszędzie – znakomicie odnajdują się zarówno w wodzie, jak i na powierzchni ziemi. Zakażeniu sprzyja obniżona odporność. Bakterie często atakują w szpitalach i przychodniach lekarskich. Na choroby związane z rozwojem gronkowca szczególnie narażone są dzieci, osoby starsze, kobiety w ciąży oraz chorzy na nowotwór i inne dolegliwości, które utrudniają właściwą pracę układu immunologicznego.
Bakterie gronkowca można podzielić na dwa rodzaje. Pierwszy z nich – bakterie koagulazododatnie wytwarzają koagulazę, czyli białkowy enzym, produkowany przez niektóre mikroorganizmy. Są to szczepy gronkowca złocistego, które wyróżniają się olbrzymią żywotnością. Stanowią tym samym olbrzymie zagrożenie dla zdrowia człowieka. Są odporne na wysokie temperatury, nie zabija ich nawet proces gotowania czy pieczenia, więc mogą z łatwością przedostać się do organizmu wraz z jedzeniem. Bardzo często znajdują się także na powierzchni skóry osób pracujących w przychodniach i szpitalach. Zakażenie może wiązać się z biegunką, wymiotami, wstrząsem, który w wyjątkowych przypadkach doprowadza nawet do śmierci. Gronkowce koagulazoujemne żyją na powierzchni skóry, na błonach śluzowych, w drogach moczowo-płciowych i jelicie grubym człowieka. W normalnych warunkach nie doprowadzają do zakażenia, jednak stają się groźne w stanach obniżonej odporności.
Zakażenie Staphylococcus aureus
To człowiek jest głównym rezerwuarem Staphylococcus aureus potocznie zwanym gronkowcem złocistym. Najczęściej zasiedla on przedsionek nosa, ale oznacza się go również w nosogardzieli, okolicy odbytu, na skórze graniczącej z włosami głowy i w okolicach szczęki. U niektórych osób obserwuje się zwiększone nosicielstwo gronkowca złocistego. W tej grupie znajdują się m.in. chorzy na cukrzycę typu 1, pacjenci poddawani hemodializie, nosiciele HIV oraz osoby przyjmujące dożylne środki odurzające.
Podobnie jak w przypadku gronkowca skórnego tak i również gronkowiec złocisty jest bezpieczny dla osób zdrowych cieszących się dobrze działającym układem immunologicznym. Problem pojawia się u pacjentów po zabiegach operacyjnych, szczególnie po wczepieniu biomateriałów, z ranami na skórze po zabiegach chirurgicznych, z oparzeniami i innymi urazami związanymi z przerwaniem ciągłości naskórka oraz u chorych po długotrwałej antybiotykoterapii.
Gronkowiec złocisty posiada różne czynniki zjadliwości, które sprawiają, że jest tak silnie chorobotwórczy, a dodatkowo wytworzył on wiele mechanizmów oporności na antybiotyki. Dlatego jest on tak niebezpieczny dla człowieka. Szczególnie jeśli dochodzi do zakażeń wewnątrz szpitalnych. Najbardziej groźne są typy gronkowca MRSA - methicyllin - resistant Staphylococcus aureus, oporne na większość powszechnie stosowanych antybiotyków.
Gronkowiec złocisty może powodować zakażenia miejscowe lub inwazyjne a same toksyny bakterii również wywołują liczne choroby. Należą do nich głównie zatrucia pokarmowe wywołane przez ciepłostabilną toksynę odporną na działanie wysokiej temperatury. Zatruć się toksyną gronkowca złocistego można spożywając m.in. lody, sałatki ziemniaczane oraz wędliny.
Do zakażeń miejscowych wywołanych przez gronkowca złocistego należą głównie infekcje skóry i tkanek podskórnych:
- liszajec,
- stan zapalny mieszków włosowych,
- czyraki i czyraczność,
- ropnie,
- stan zapalny gruczołów potowych,
- zapalenie sutka u kobiet karmiących,
- martwicze zapalenie powięzi.
Gronkowiec – rodzaje i najczęstsze lokalizacje
Gronkowiec najczęściej występuje u człowieka jako gronkowiec złocisty lub skórny i lokalizuje się w takich miejscach organizmu, jak:
- na twarzy,
- w nosie i gardle,
- w oku,
- w uchu,
- w płucach,
- w jelitach,
- w pochwie,
- w uchu.
Poniżej przedstawiam charakterystykę gronkowca złocistego i skórnego, które są najczęściej spotykane u ludzi.
1. Gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus)
Gronkowiec złocisty to bakteria, która rozprzestrzenia się bardzo szybko. Niestety jest oporna na wiele antybiotyków. Naukowcy szacują, że nawet 1/3 populacji staje się w pewnym momencie swojego życia nosicielem gronkowca złocistego, przy czym ok. 10-20% z tych osób jest stałymi nosicielami, natomiast ok. 50% nosicielami tymczasowymi i 25% nosicielami, z powodu pracy zawodowej – personel medyczny). Samo nosicielstwo gronkowca złocistego jest bezobjawowe. Gronkowiec tego typu najczęściej atakuje gardło, nos, pochwę lub skórę.
W momencie spadku odporności, gronkowiec może stać się groźny dla organizmu, prowadząc do rozmaitych chorób. Gdy np. trafi do krwi, rozprzestrzenia się po całym ciele i powoduje różne zakażenia miejscowe i ogólnoustrojowe. Może być powodem np. powstawania na skórze ropni, czyraków, wyprysków, a także wielu stanów zapalnych, np. zapalenia spojówek, górnych dróg oddechowych, szpiku, kości, żył, mięśnia sercowego, a nawet opon mózgowo-rdzeniowych. Ponadto gronkowiec złocisty produkuje wiele toksyn pozakomórkowych. Należą do nich m.in.:
- enterotoksyna A-E – powoduje zatrucia pokarmowe,
- toksyna zespołu wstrząsu toksycznego 1 (TSST-1) – prowadzi do groźnego dla życia wstrząsu toksycznego,
- epidermolizyna – prowadzi do zespołu oparzonej skóry.
2. Gronkowiec skórny (Staphylococcus epidermitis)
Gronkowiec skórny, wbrew swojej nazwie, jest zlokalizowany nie tylko na skórze, ale i na błonach śluzowych – podobnie jak gronkowiec złocisty. Tego rodzaju gronkowiec ma zdolność do kolonizacji na wielu różnych powierzchniach, przez co bardzo łatwo się nim zarazić. Na zarażenie gronkowcem skórnym najbardziej narażone są osoby leczone inwazyjną terapią podtrzymywania życia – np. intubowanie, dializowanie, cewnikowanie, sztuczne zastawki, implanty.
