U nas zapłacisz kartą
Jak Rozpoznać Łysienie Androgenowe - Kompletny Przewodnik
Łysienie androgenowe – przyczyny, objawy, jak leczyć?
Problem nadmiernie wypadających włosów jest szeroko zauważany zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Najczęściej pojawiającym się rodzajem łysienia jest łysienie androgenowe. Jest to specyficzny rodzaj łysienia, którego przyczyn upatruje się w genetyce oraz gospodarce hormonalnej. Ponadto objawy i przebieg łysienia androgenowego jest różny w zależności od płci, a prawdopodobieństwo pojawienia się wzrasta wraz z wiekiem.
Łysienie androgenowe to zmniejszenie mieszków włosów, które odpowiedzialne są za fazy wzrostu włosa. W przypadku miniaturyzacji mieszków włosowych, wzrost włosów zostaje spowolniony lub zahamowany, co z kolei sprawia, że włosy rosną cienkie i słabe, aż w końcu zanikają.
Za główną przyczynę łysienia androgenowego uważa się nadmierną ilość androgenów w organizmie człowieka. Androgeny to męskie hormony płciowe, które występują zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Zalicza się do nich testosteron, który jest odpowiedzialny między innymi za prawidłowy rozwój płciowy mężczyzn, libido oraz wzrost włosów.
Leczenie chirurgiczne łysienia androgenowego
Leczenie to polega przede wszystkim na przeszczepie włosów. Obecnie najczęściej stosowane są metody mikrochirurgiczne, polegające na pobraniu jednostki włosowo- łojowej z okolicy dawczej, którą jest niewrażliwa na androgeny okolica potyliczna, i przeniesieniu ich w okolicę biorczą [45]. Należy jednak pamiętać, że bez właściwie prowadzonego leczenia podstawowego efekty metod chirurgicznych mogą być dla pacjenta rozczarowujące, przede wszystkim ze względu na postępujący charakter choroby.
Łysienie androgenowe jest przewlekłą chorobą uwarunkowaną genetycznie i dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Celem leczenia jest przede wszystkim zahamowanie postępu choroby. W leczeniu stosuje się minoksydyl miejscowo i ogólnie, spironolakton, finasteryd, dutasteryd, osocze bogatopłytkowe, niskoenergetyczną laseroterapię i leczenie chirurgiczne. Większość uznanych przez środowisko dermatologiczne metod terapeutycznych jest stosowana poza wskazaniami rejestracyjnymi. W celu uzyskania najlepszego efektu stosuje się kilka metod jednoczasowo.
Piśmiennictwo
Łysienie androgenowe – przyczyny
Genetyczne wypadanie włosów
Łysienie androgenowe wiązać się może z genetycznym obciążeniem. Kobiety, które mają skłonność do łysienia typu męskiego to np. takie, u których występuje np. allel A2 genu CYP17 odpowiedzialny za metabolizowanie steroidów. Występuje on najczęściej u kobiet z PCOS (zespołem policystycznych jajników). U innych kobiet, które tracą włosy na czubku głowy, można z kolei odnaleźć dziedziczną nadwrażliwość mieszków włosowych na androgeny. Geny odpowiedzialne za łysienie androgenowe to też takie, które wpływają na produkcję androgenów oraz ich konwersję do dihydrotestosteronu.
Zmiany hormonalne
Zmiany hormonalne mają bardzo duży wpływ na pojawienie się łysienia androgenowego. Zazwyczaj do tych zmian dochodzi w okresie menopauzy, kiedy to na skutek obniżenia poziomu estrogenów, występuje nagle lekka przewaga androgenów w organizmie. Może też dojść do tych zmian także we wcześniejszym okresie, kiedy to kobieta choruje na zespół policystycznych jajników lub ma problemy z pracą tarczycy.
Łysienie androgenowe – jak je leczyć?
Jeśli znamy już przyczynę łysienia androgenowego, możemy rozpocząć leczenie. Tak- leczenie, bo łysienie androgenowe to nie defekt kosmetyczny, przy którym pomoże odpowiednio dobrany szampon czy odżywka do włosów. To jednostka chorobowa, która wymaga leków, zarówno tych doustnych, jak i przezskórnych.
Hormonalna terapia zastępcza
Jeśli ginekolog nie widzi przeciwwskazań, a łysienie androgenowe pojawiło się na skutek nierównowagi hormonalnej wynikającej np. z procesu menopauzy, warto w celu leczenia zastosować hormonalną terapię zastępczą. Wpływa ona korzystnie zarówno na stan włosów, jak i skóry. Nie każda jednak kobieta może ją zastosować, stąd konieczny jest wywiad lekarski i wykonanie odpowiednich badań. W farmakologicznym leczeniu łysienia typu męskiego stosuje się przede wszystkim preparaty zawierające estrogeny oraz octan cyproteronu. Ten ostatni stosuje się przede wszystkim w celu obniżenia stężenia wolnego testosteronu w organizmie oraz zahamowania aktywności 5α –reduktazy w skórze (co pośrednio zmniejsza ryzyko miniaturyzacji mieszków włosowych). Biorąc jednak pod uwagę, że stosowanie hormonów, podobnie jak innych leków, może obciążać wątrobę, warto przed zastosowaniem hormonalnej terapii, wypróbować przezskórne preparaty z zawartością minoksydylu.
Leczenie łysienia androgenowego
Każdy pacjent powinien zostać poinformowany, że pierwszym celem terapeutycznym jest zatrzymanie procesu łysienia, aczkolwiek w większości przypadków możliwe jest uzyskanie częściowej poprawy.
Spironolakton
Jeden z najczęściej stosowanych leków antyandrogenowych w leczeniu łysienia typu kobiecego, nie ma jednak rejestracji w tym wskazaniu i nadal istnieje konieczność potwierdzenia jego skuteczności w randomizowanych badaniach klinicznych. Działa przede wszystkim poprzez kompetycyjne blokowanie receptora androgenowego w tkankach docelowych (w mieszku włosowym), a stosowane dawki wahają się od 25 do 200 mg/dobę (osobiste preferencje autorki to niskie dawki leku).
Spironolakton jest diuretykiem oszczędzającym potas. Działania niepożądane dotyczą możliwych zaburzeń elektrolitowych (dawkozależne), hipotensji i efektu moczopędnego. Kobiety w wieku rozrodczym muszą stosować skuteczną antykoncepcję. Lek nie jest stosowany u mężczyzn ze względu na możliwą ginekomastię [23, 25–28].
Finasteryd
Finasteryd (inhibitor 5-alfa-reduktazy I) w dawce 1 mg jest zarejestrowany do leczenia łysienia androgenowego mężczyzn. U kobiet jest stosowany w dawkach 2,5–5 mg pozarejestracyjnie (wykazano, że dawka 1 mg nie przynosi korzyści u kobiet) [29, 30].
Finasteryd w leczeniu łysienia androgenowego mężczyzn daje najlepsze efekty, kiedy rozpocznie się leczenie przy mniejszym zaawansowaniu choroby i w grupie mężczyzn w wieku od 30. [31] do 40. roku życia [32]. Maksymalny efekt obserwuje się zazwyczaj po dwóch latach terapii. Wydaje się, że leczenie będzie nieskuteczne, jeżeli nie widać poprawy po 12 miesiącach leczenia [33], jednakże w jednym badaniu wykazano, że w tej grupie pacjentów poprawa może być obserwowana dużo później [31].
Działania niepożądane finasterydu obejmują przede wszystkim zaburzenia w sferze seksualnej (obniżone libido, problemy ze wzwodem, mniejsza ilość nasienia), jednakże badania wykazały, że w porównaniu z grupą placebo będzie je odczuwać ok. 1–2% mężczyzn [31, 34, 35]. Nie wykazano, żeby finasteryd powodował zaburzenia płodności, [36] i nadal istnieją kontrowersje co do tego, czy może nasilić już istniejące [37]. Należy pamiętać, że finasteryd obniża stężenie PSA w surowicy, co może utrudnić diagnostykę urologiczną w kierunku łagodnego rozrostu prostaty lub raka prostaty.
Finasteryd u kobiet może być stosowany, jeżeli równocześnie jest stosowana skuteczna antykoncepcja (lek kategorii X w ciąży według FDA) lub u kobiet w wieku postmenopauzalnym. Im młodsza pacjentka i mniejsze nasilenie objawów choroby, tym lepsze efekty terapeutyczne. Niektóre badania pokazują, że najlepsze efekty terapeutyczne są uzyskiwane u kobiet poniżej 60. roku życia, a kobiety po 70. roku życia nie mają ich wcale [30].
Działania niepożądane nie są częste. Są to: bóle głowy, zaburzenia miesiączkowania, bóle piersi, zawroty głowy lub bardzo rzadko hipertrichoza [29, 38].
Obecnie prowadzone badania wskazują na skuteczność terapii miejscowej finasterydem i lepszy profil bezpieczeństwa w porównaniu do terapii ogólnej [20, 39]. Gotowy preparat do leczenia miejscowego jest jeszcze niedostępny.
