U nas zapłacisz kartą
"Odpowiedni krem do twarzy podczas chemioterapii"
Odczyn popromienny po radioterapii – postępowanie
W leczeniu nowotworów złośliwych za pomocą radioterapii, nastąpił wielki postęp w precyzyjnym dopasowaniu strumienia promieniowania do tkanek chorych i jednoczesnej osłonie tkanek zdrowych.Jednak pomimo tego, w obszarze napromienianym zawsze znajduje się skóra, a to prowadzi do jej popromiennego zapalenia, które powoduje pieczenie, świąd czy ból.
Podczas radioterapii może dojść do uszkodzeń komórek zarodziowych oraz różnicujących się, co warunkuje powstanie odczynu ostrego (wczesnego) naskórka. Skóra właściwa reaguje odczynem późnym.
W ograniczeniu skutków ubocznych leczenia pomocne mogą okazać się kosmetyki dedykowane pacjentom onkologicznym, np. specjalistyczne kremy po radioterapii czy chemioterapii.
Skala stopnia nasilenia odczynu popromiennego
- I stopień – zaczerwienienie,
- II stopień- złuszczanie na sucho,
- III stopień – złuszczanie na mokro,
- IV stopień – martwica.
Wystąpienie odczynu wczesnego zależy od rodzaju napromieniania, energii promieniowania (mniejsze ryzyko po zastosowaniu promieniowania o wyższej energii), wielkości dawki frakcyjnej, wielkości obszaru napromienianego, współistniejących genetycznie warunkowanych chorób skóry, jednoczesnego stosowania leków, wcześniejszej radioterapii w tym samym obszarze.
Wystąpienie odczynu późnego po radioterapii warunkuje przede wszystkim wielkość dawki frakcyjnej i całkowitej napromieniania. Odczyn późny powstaje w przypadku utrzymywania się nasilonych zmian odczynu wczesnego III stopnia, a także kumulacji małych dawek promieni, które same nie powodują odczynów. W jego wypadku dochodzi do nierównomiernego stwardnienia skóry z odbarwieniami, przebarwieniami, zanikami, a także poszerzeniem naczyń krwionośnych. Skóra ma wówczas skłonność do pękań i nadmiernego rogowacenia. Mogą w jej obrębie występować trudno gojące się owrzodzenia, a nawet transformacja nowotworowa (około 20 % przypadków przechodzi w nowotwory złośliwe).
Zapalenie błony śluzowej po radioterapii
Zapalenie błony śluzowej w wyniku leczenia onkologicznego powstaje pod wpływem radioterapii i chemioterapii. Typowym objawem jest występowanie pieczenia w ustach około 3-10 dni po podaniu cytostatyków. W tym czasie nie są jeszcze widoczne obiektywne objawy takie jak zaczerwienienie i owrzodzenie. Występują one 3-5 dni po pojawieniu się pierwszych dolegliwości bólowych.
W ciężkich przypadkach mogą występować krwawienia z błon śluzowych (krwotoczne zapalenie błon śluzowych). Następstwem są bóle, spadek wydzielania gruczołów ślinowych, zaburzenia smaku, utrata apetytu i kacheksja czyli wyniszczenie.
Występujące w jamie ustnej zmiany na błonie śluzowej policzków, warg, dnie jamy ustnej i podniebieniu znajdują się również w dalszych odcinkach przewodu pokarmowego. Uszkodzenia te są zwykle odwracalne i goją się 1-2 tygodni po zakończeniu leczenia.
Zapalenie błon śluzowych obserwuje się często podczas stosowania metotreksatu, antracyklin, 5-fluorouracylu i etopozydu. Inne cytostatyki wywołujące często zapalenie błon śluzowych to amsakryna, bleomycyna, kapecytabina, cytarabina, cyklofosfamid, docetaksel, epirubicyna, lomustyna, paklitaksel, winblastyna i windezyna.
W celu zapobiegania zapaleniu błon jamy ustnej wskazane jest utrzymywanie prawidłowej higieny jamy ustnej. U chorych poddanych napromienianiu głowy i szyi zaleca się stosowanie miejscowe benzydaminy – leku przeciwzapalnego i przeciwbólowego. W zapobieganiu tym schorzeniem zastosowanie znajduje również miejscowa krioterapia oraz terapia laserowa.
Częstość ciężkich zapaleń błon jamy ustnej zmniejsza profilaktyczne zastosowanie sukralfatu. W zwalczaniu bólu stosuje się leki przeciwbólowe według ogólnie przyjętych zasad. Podczas kuracji cytostatykami takimi jak cytarabina, metotreksat i oksazafosforyna często obserwowane jest zapalenie spojówek. Przy wysokodawkowej cytarabinie obligatoryjnie podaje się krople oczne chroniące błoną śluzową (deksametazon).
Kosmetyki, które sprawdzą się w czasie leczenia onkologicznego
Coraz więcej marek kosmetycznych do swojej oferty wprowadza specjalne "onkokosmetyki" lub całe linie kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry w czasie leczenia onkologicznego. Przykładem takiej linii jest Microbioma od marki RVB LAB. Są one dostępne w naszej ofercie sklepu internetowego Topestetic.
Doświadczenia ostatnich lat pokazują, że odpowiednie działania profilaktyczne i monitorowanie powikłań pozwala uzyskać lepszą jakość życia pacjenta. Jeszcze do niedawna choroby nowotworowe to było coś nietypowego. Obecnie są to jedne z najczęściej występujących chorób.
Rola pielęgnacji jest także kluczowa, ponieważ to ona potrafi przynieść ukojenie w trakcie stosowanych terapii. Warto w tym szczególnym czasie zwrócić się po pomoc do kosmetologa, który może nakierować na właściwe działania i zwróci uwagę na wiele aspektów podnoszących komfort życia.
profil
Katarzyna Jaworska-Rek
Komentarze
2 komentarze
Bardzo fajnie opisane porady
odpowiedz na komentarz schowaj odpowiedzi
Katarzyna Jaworska-Rek topestetic 12.11.2023 Joasia O.Pani Joasiu, bardzo dziękujemy za miłe słowa.
odpowiedz na komentarz
Zobacz również
Jeśli zainteresował Cię ten artykuł, zachęcamy do zapoznania się z poniższymiobejrzyj 0 2K
Jak pielęgnować skórę onkologiczną? - topestetic i Katarzyna Jaworska - Rek
02.09.2023 14724 WYŚWIETLEŃ NAGRANE PRZEZ NATALIA DUTKIEWICZprzeczytaj 0 2K
Pielęgnacja - najczęściej zadawane pytania
21.04.2023 2618 WYŚWIETLEŃ NAPISANE PRZEZ NATALIA GRODZKA-SUCHYJak chronić skórę podczas radioterapii – kosmetyki
Leczenie odczynów popromiennych skóry zależy od stopnia uszkodzenia i polega na ścisłej ochronie obszaru napromienianego, unikaniu urazów mechanicznych, podrażnień, nasłoneczniania, ponownego napromieniania. Zakazane jest stosowanie kosmetyków oczyszczających skórę i zawierających alkohol. Zalecane jest mycie pod prysznicem z użyciem delikatnych środków myjących o neutralnym pH dla skóry i zrezygnowanie z gąbek i szczotek.
Warto rozważyć stosowania dedykowanym pacjentom onkologicznym kosmetyków oraz specjalnych kremów po radioterapii. W tej sprawie warto poradzić się lekarzy planujących i prowadzących terapię.
W przypadku odczynu III i IV stopnia mycie może być zakazane. W przypadku złuszczania naskórka na sucho możliwe jest zastosowanie kremów z dodatkiem kortykosteroidów (1-procentowy krem z hydrokortyzonem). W przypadku wystąpienia nadkażenia bakteryjnego może być konieczne zastosowanie kremu z antybiotykiem. Wskazane może być także delikatne przemywanie wodnym roztworem gencjany. Wystąpienie martwicy wymaga interwencji chirurgicznej.
Osoby, które poddawane są radioterapii powinny:
- Chronić napromienianą skórę przed urazami i nasłonecznieniem. Jeśli nie unikniemy ekspozycji słonecznych, należy stosować kremy i maści, które zawierają filtry przeciwsłoneczne,
- Nosić możliwie najlżejsze i przewiewne ubrania z materiałów naturalnych (bawełna/jedwab), aby skóra mogła „oddychać” i uniknąć odparzeń w fałdach skóry,
- Utrzymywać higienę skóry naświetlanej. Wykazano, że delikatne przemywanie i osuszanie skóry w obszarze napromienianym, zmniejsza częstość występowania ostrych reakcji skórnych związanych z radioterapią,
- Sugeruje się używanie golarek elektrycznych.
- Rozważyć stosowanie specjalistycznych kremów po radioterapii i kosmetyków dedykowanych pacjentom onkologicznym
