U nas zapłacisz kartą
Leki na pokrzywkę - Skuteczne metody łagodzenia i leczenia
Pokrzywka - objawy
Pokrzywka ma postać swędzących, porcelanowo-różowych bąbli i/lub obrzęków. Zmiany te:
- mogą pojawić się w dowolnym miejscu na ciele i być skupione w jednym/kilku miejscach albo pokrywać całe ciało, np. w przypadku pokrzywki wywołanej zimnem, bąble rozwijają się w miejscu oziębienia skóry, z kolei pokrzywka będąca wynikiem ucisku objawia się głębokimi obrzękami w miejscu przewlekle działającego ucisku
- mogą mieć różny kształt, np. pokrzywka wywoływana poprzez potarcie bądź zadrapanie skóry objawia się jako wyniosłe, czerwone linie
Wyjątkiem jest pokrzywka naczyniowa, w przebiegu której bąble utrzymują się dłużej niż 48 godzin w jednym miejscu, a zmianom skórnym nie towarzyszy świąd skóry.
- bledną pod naciskiem palca
- krótko utrzymują się w jednym miejscu - opisywane są jako "wędrujące" po ciele. Zmiana znika, a za kilka godzin w innym miejscu na ciele pojawiają się nowe bąble
- mogą utrzymywać się do 6 tygodni (pokrzywka ostra) lub dłużej niż 6 tygodni (pokrzywka przewlekła)
W niektórych przypadkach pokrzywki ostrej mogą się pojawić objawy towarzyszące, takie jak: gorączka, ogólne złe samopoczucie, zaburzenia ze strony układu pokarmowego, ból stawów.
Jeśli obrzęk pojawi się na powiekach i/lub ustach natychmiast należy pójść do lekarza! Obrzęk może objąć także język, gardło i krtań (tzw. obrzęk naczynioruchowy), a dalej doprowadzić do trudności w oddychaniu i do zatrzymaniem oddechu, a w skrajnych przypadkach nawet do zatrzymania akcji serca. Poza tym pokrzywka może być też pierwszym objawem wstrząsu anafilaktycznego.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia pokrzywki?
Ważnym elementem postępowania w pokrzywce jest ustalenie wywołujących ją czynników, co nie zawsze jest możliwe. Chory wymaga opieki nie tylko alergologa, ale i dermatologa. W razie rozpoznania którejś z chorób z kręgu alergii powinien regularnie się kontrolować i stosować do zaleceń lekarskich.
Istotną rolę u chorych z pokrzywką przewlekłą pełni edukacja. Pacjenci często są sfrustrowani świądem skóry i swoim wyglądem. Choroba utrudnia im pracę i zaburza sen. Nierzadko otoczenie uważa, że zmiany są zakaźne.
Ważne
Należy pamiętać, że u większości pacjentów zmiany ustąpią w przeciągu roku, nie są zakaźne, a terapia daje z reguły bardzo dobre efekty. Oczywiście, jeśli znany jest czynnik wywołujący pokrzywkę, należy go unikać.
Jakie są przyczyny występowania pokrzwki?
Podział ze względu na przyczynę pokrzwykę dzielimy na: pokrzywkę samoistną (ostrą i przewlekłą) oraz pokrzywkę indukowaną.
Pokrzywka ostra i przewlekła
Pokrzywkę dzieli się na pokrzywkę ostrą (kiedy zmiany skórne pojawiają się i ustępują w ciągu 6 tyg.) oraz przewlekłą (kiedy zmiany skórne trwają dłużej niż 6 tyg.). U większości osób pokrzywka ma charakter ostry i ustępuje przed upływem 6 tygodni.
Pokrzywka ostra jest najczęściej wywołana alergią lub lekami. Z kolei w pokrzywce przewlekłej aż w 80–95% przypadków nie udaje się odnaleźć czynnika odpowiedzialnego za jej występowanie (wbrew temu co sądzą pacjenci, rzadko wywołuje ją alergia).
W tabeli 1 zestawiono czynniki najczęściej wywołujące pokrzywkę, ale warto wiedzieć, że taka reakcja może pojawić się w odpowiedzi także na inne, rzadsze czynniki.
Pokrzywka alergiczna, niealergiczna i fizykalna
Pokrzywka może mieć charakter alergiczny (np. w razie uczulenia na alergeny kota) lub niealergiczny (w razie reakcji na niektóre leki). Tak zwane pokrzywki fizykalne wywołują czynniki fizyczne, takie jak zimno, ucisk czy światło słoneczne. Pokrzywki mogą się pojawić także u chorych z zakażeniami (np. wirusowymi zakażeniami wątroby), nowotworami, chorobami autoimmunologicznymi (np. w autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy, toczniu rumieniowatym układowym) i innymi chorobami.
Jeśli pokrzywka spowodowana jest alergią, to do jej powstania przyczynia się reakcja IgE-zależna i wydzielanie różnych substancji z tzw. komórek tucznych (zwłaszcza histaminy, która jest główną przyczyną powstawania bąbli, zaczerwienienia, obrzęku i świądu skóry – zobacz: Mechanizmy alergii). Przyczyny powstawania pokrzywki przewlekłej są słabo poznane.
| Wybrane przyczyny pokrzywki | |
|---|---|
| Czynnik mogący wywołać pokrzywkę | Przykłady |
| alergeny wziewne i kontaktowe | pyłki roślin (a zwłaszcza przypominające je alergeny zjadanych owoców czy warzyw – zespół alergii jamy ustnej), lateks, pokarmy (np. orzechy, ryby, skorupiaki), substancje chemiczne (np. penicylina, formaldehyd w odzieży, żywice, ślina zwierząt, meduzy, nadsiarczan amonu w kosmetykach, pokarmach i odzieży) |
| leki | niesteroidowe leki przeciwzapalne (aspiryna, ibuprofen, ketoprofen, naproksen i inne) pyrazolony antybiotyki (penicylina, cefalosporyny, aminoglikozydy, tetracyklina i inne) inne: środki kontrastowe z jodem używane w radiologii, narkotyczne środki przeciwbólowe (kodeina, morfina) inne leki (wywołać pokrzywkę może prawie każdy lek) |
| pokarmy i dodatki do pokarmów | alergiczna: u dorosłych – orzeszki ziemne, laskowe, ryby i skorupiaki u dzieci – jaja kurze, mleko krowie, orzechy ziemne, laskowe, pszenica, soja niealergiczna: truskawki, ser, szpinak, bakłażan, owoce morza dodatki do pokarmów (benzoesan, siarczyny, glutaminian sodu, barwniki) zakażenia bakteryjne lub pasożytnicze, np. niektórych ryb |
| jady owadów błonkoskrzydłych | jad pszczoły, osy, szerszenia, mrówek |
| fizykalne | z zimna z ucisku wibracyjna cieplna wodna słoneczna cholinergiczna (drobne bąble pojawiające się po wysiłku lub ogrzaniu ciała) wysiłkowa |
Diagnoza pokrzywki
- w tzw. pokrzywce cholinergicznej często są drobne
- w wywołanej wysiłkiem – olbrzymie (ta forma pokrzywki może być przyczyną wstrząsu anafilaktycznego)
- w pokrzywce wywołanej uciskiem – występują w miejscu kontaktu skóry np. z paskiem ciężkiej torby lub na stopach po długim marszu
- pokrzywka wibracyjna pojawia się u chorych pracujących np. z młotem pneumatycznym
- pokrzywka świetlna – po opalaniu.
Ważne dla lekarza jest także umiejscowienie zmian pokrzywkowych na ciele oraz czas zanikania zmian. Wielu chorych nie wie, jak długo obecne są zmiany (można obrysować bąbel długopisem i obserwować, kiedy zmiana zanika).
- to, kiedy i w jakich okolicznościach po raz pierwszy pojawiły się bąble pokrzywkowe
- częstość epizodów pokrzywki i określenie, jak długo wykwity się utrzymują
- związek z podróżami, sposobem spędzania wakacji czy weekendów
- wielkość, kształt i lokalizację bąbli pokrzywkowych
- to, czy występuje też obrzęk naczynioruchowy
- aktualnie lub niedawno przyjmowane leki i inne substancje (zarówno zlecone przez lekarza, jak i dostępne bez recepty, preparaty ziołowe, witaminowe, wzbogacające dietę i in.)
- związek czasowy między wystąpieniem pokrzywki a kontaktem z pokarmami (spożycie, dotknięcie)
- związek objawów z potencjalnymi czynnikami fizycznymi (np. narażenie na niską lub wysoką temperaturę, światło słoneczne), z wysiłkiem fizycznym lub poceniem
- zakażenia wirusowe dróg oddechowych, wątroby, mononukleozę zakaźną
- kontakt ze zwierzętami
- narażenie zawodowe na alergeny lub substancje drażniące (np. lateks, inne wyroby gumowe i kosmetyki), zapytaj o rodzaj pracy
- niedawne ugryzienia lub użądlenia przez owady
- narażenie na kontakt z alergenami kontaktowymi lub wziewnymi
- wszczepienie protez lub implantów w trakcie zabiegów chirurgicznych
- objawy ze strony innych układów
- rodzinne występowanie pokrzywki i atopii
- związek z cyklem miesiączkowym
- stres psychiczny, choroby psychiczne
- stosowanie używek: tytoniu (stosowanie tytoniów aromatyzowanych), alkoholu, kannabinoli
- dotychczas wykonywane badania diagnostyczne
- reakcję na dotychczasowe leczenie.
