U nas zapłacisz kartą
Niezłośliwe nowotwory skóry - Przegląd i Najnowsze Odkrycia (D23)
Nowotwór a rak – informacje podstawowe
Zanim precyzyjnie odpowiemy na pytanie, jakie są najważniejsze różnice między nowotworem a rakiem, zacznijmy od podstaw.
Przede wszystkim nowotwór to każda zmiana, która spowodowana jest nadmiernym i niekontrolowanym rozrostem komórek. U podłoża powstania nowotworu leżą zmiany genetyczne (mutacje), które zmieniają biologię i zachowanie komórek, nadając im takie cechy jak zdolność do niekontrolowanego wzrostu, naciekania okolicznych tkanek, tworzenia przerzutów. Co do zasady, nowotwory dzieli się na łagodne oraz złośliwe. Zwykle dla powstania nowotworu złośliwego niezbędna jest pewna minimalna liczba mutacji genetycznych, po osiągnięciu której dochodzi do transformacji komórek w złośliwego mutanta.
Rak kolczystokomórkowy (płaskonabłonkowy): objawy
Rak kolczystokomórkowy, nazywany również płaskonabłonkowym, zwykle ma postać różowej, twardej grudki, złuszczającej się i pokrytej strupem. Niewielki guzek otoczony jest wałowatym brzegiem, ale nie widać perełkowatej obwódki. Guz często krwawi, swędzi, boli, jest wrażliwy na dotyk, niejednokrotnie przekształca się w owrzodzenie. Zarówno rak kolczystokomórkowy, jak i podstawnokomórkowy, należy jak najszybciej skonsultować i poddać leczeniu, w przeciwnym razie może poważnie uszkodzić skórę.
Wspomniany guzek może się rozrastać i przybrać formę brodawkowatą. Wielu pacjentów zgłasza, że zacięło się przy goleniu, a teraz ma problem z otwartą, sączącą się raną. Takie rany trudno się goją lub po zagojeniu szybko wracają. Rak kolczystokomórkowy ma skłonność do rozpadu, wówczas kwasy nukleinowe i jony wewnątrzkomórkowe uwalniają się do przestrzeni pozakomórkowej.
Najczęściej zmiany występują pojedynczo, chociaż mogą pojawić się w dowolnym miejscu, zwykle zlokalizowane są twarzy, szyi, uszach, grzbietach dłoni, ustach i okolicach intymnych.
Czym różni się więc pojęcie „rak” od „nowotworu” czy „nowotworu złośliwego”?
Rak jest konkretnym rodzajem nowotworu złośliwego, który wywodzi się z tkanki nabłonkowej. Nie każdy więc nowotwór złośliwy jest rakiem Złośliwe nowotwory krwi nie są rakiem, ponieważ nie wywodzą się z nabłonków Skomplikowane? Dla ułatwienia zobacz, jak podział nowotworów wygląda w poniższej tabeli. Zwróć uwagę, że nowotwory są zróżnicowane m.in. pod względem charakteru (łagodny bądź złośliwy) oraz pochodzenia.
Rak i nowotwór to nie to samo. Każdy rak jest nowotworem złośliwym, ale nie każdy nowotwór złośliwy jest rakiem.
Rak może rozwinąć się wszędzie tam, gdzie znaleźć możemy nabłonki i skórę, a więc w przewodzie pokarmowym (np. rak przełyku, żołądka, jelita grubego, rak pęcherzyka żółciowego), narządach gruczołowych (np. rak tarczycy, rak trzustki, rak piersi, rak nadnerczy, rak prostaty), w układzie moczowo-płciowym (rak nerki, rak pęcherza moczowego, rak szyjki macicy).
Komórki nowotworowe mogą rozsiewać się kilkoma drogami. Często jeden rodzaj nowotworu może wykorzystywać wszystkie drogi rozsiewu, a czasami dominuje jedna.
Drogi rozsiewu komórek nowotworowych:
- przez układ krwionośny,
- przez układ limfatyczny,
- przez płyn mózgowo-rdzeniowy,
- przez jamę ciała.
Dowiedz się więcej o procesie rejestracji i wymaganiach wobec Dawców szpiku. Sprawdź, czy możesz zostać Dawcą i podarować komuś drugą szansę na życie!
Czerniak: objawy i samobadanie
Czerniak występuje znacznie rzadziej niż rak podstawnokomórkowy i płaskonabłonkowy. Stanowi jednak główną przyczynę zgonu z powodu nowotworu złośliwego skóry, ponieważ ma tendencję do błyskawicznego rozprzestrzeniania się drogą naczyń krwionośnych, w ciągu zaledwie 3 miesięcy może zaatakować cały organizm. Należy podkreślić, że nie każdy pieprzyk jest czerniakiem, z drugiej strony nowotwór złośliwy może przybrać formę pieprzyka.
Specjaliści przypominają, aby regularnie badać nowe i obecne zmiany. Warto przy tym kierować się metodą ABCDE, która pozwala szybko wykryć podejrzane pieprzyki. Badając znamię, sprawdź, czy spełnia poniższe kryteria:
- ma nierówny kształt, nie jest owalny ani kolisty,
- ma poszarpane brzegi, w związku z tym nie odcina się wyraźnie od skóry,
- niejednolity kolor (niepokojące zmiany są wielobarwne, granatowe lub czerwone),
- ma powyżej 6 mm średnicy,
- jest nowy lub szybko zmienia kolor, kształt, grubość albo rozmiar.
Rak podstawnokomórkowy (carcinoma basocellulare)
Rak podstawnokomórkowy (carcinoma basocellulare) jest jednym z najczęstszych nowotworów skóry. To rak o miejscowej złośliwości, tzn. cechuje go powolny przebieg – rozrasta się miejscowo, naciekając podłoże i może wywołać zniszczenie tkanek otoczenia. Rak podstawnokomórkowy niezwykle rzadko powoduje przerzuty (jeden przerzut na 4000 raków). Częściej występuje u osób w starszym wieku. Objawem raka podstawnokomórkowego jest perełkowaty guzek o błyszczącej i gładkiej powierzchni. Guzek taki może się rozrastać odśrodkowo, tworząc większą zmianę. Raki podstawnokomórkowe zwykle są umiejscowione na twarzy – głównie na czole, w okolicach oczodołów i nosa, na plecach, rzadziej na kończynach górnych i dolnych. Wyróżnia się kilka odmian raków podstawnokomórkowych.
Fot. Rak podstawnokomórkowy (owrzodzenie w okolicy ciemieniowej skóry owłosionej głowy)