Rak płaskonabłonkowy skóry - Przyczyny, Objawy i Metody Leczenia

Jak wygląda rak płaskonabłonkowy skóry? Leczenie i rokowania

Rak płaskonabłonkowy skóry to jeden z najczęściej występujących nowotworów skóry. Charakteryzuje się m.in. częstymi przerzutami, owrzodzeniami na powierzchni, zaczerwienieniem pokrytym strupem, rzadko kiedy świądem i bólem. W przypadku pojawienia się objawów należy udać się do dermatologa, który zada wiele szczegółowych pytań. Jakie badania wykona specjalista oraz jak przebiega leczenie płaskonabłonkowego raka skóry?

• Odmiany raka płaskonabłonkowego skóry
• Przyczyny raka płaskonabłonkowy skóry
• Czym charakteryzuje się rak płaskonabłonkowy skóry?
• Jak powstaje rak płaskonabłonkowy skóry?
• Jak dochodzi do przerzutów?
• Objawy przerzutów raka płaskonabłonkowego skóry
• Diagnostyka raka płaskonabłonkowego skóry
• Rak płaskonabłonkowy skóry - badania
• Diagnozowania raka płaskonabłonkowego skóry
• Leczenie przerzutów raka płaskonabłonkowego skóry
• Leczenie chirurgiczne raka płaskonabłonkowego skóry
• Radioterapia raka płaskonabłonkowego skóry
  • Działania niepożądane radioterapii

  Rak płaskonabłonkowy, inaczej kolczystokomórkowy (ang. squamous cell carcinoma, SCC) to obok raka podstawnokomórkowego (ang. basal cell carcinoma, BCC), jeden z dwóch, głównych typów nowotworów skóry spotykanych wśród polskiej populacji.

  Nowotwory złośliwe skóry – co warto wiedzieć?

  Nie każda zmiana skórna, która występuje przewlekle, jest zmianą nowotworową. Istnieją jednak pewne cechy charakterystyczne raka skóry, które powinien znać każdy z nas, co pozwoli na rozpoznanie choroby we wczesnym stadium oraz wdrożenie skutecznego leczenia.

  Raka skóry kojarzymy przede wszystkim z czerniakiem skóry, jednak istnieją także inne nowotwory złośliwe skóry. Na drugim miejscu pod względem występowania jest rak płaskonabłonkowy skóry, pierwsze miejsce zajmuje rak podstawnokomórkowy (BCC).

  W przypadku czerniaka mamy do czynienia z nowotworem, który wywodzi się z komórek barwnikowych skóry. Rak płaskonabłonkowy to nowotwór złośliwy wywodzący się z komórek nabłonkowych i komórek ulegających rogowaceniu, co powoduje, że związane z nim zmiany, bywają mylnie brane za objawy alergii lub częste dermatozy.

  Rak płaskonabłonkowy i rak podstawnokomórkowy to najczęściej diagnozowane nowotwory złośliwe skóry u osób z jasną karnacją. Zauważalna jest szybko rosnąca zachorowalność na te typy nowotworów, co ma związek z działaniem m.in. czynników środowiskowych. W przypadku raka płaskonabłonkowego mamy do czynienia ze zmianą niebarwnikową, co wpływa na jej wygląd. Rak płaskonabłonkowy skóry powoduje przerzuty w okolicznych węzłach chłonnych oraz przerzuty odległe np. do mózgu, płuc i kości. W początkowym stadium rozwoju jest w niemal 100% uleczalny, dlatego powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na każdą niegojącą i powiększającą się zmianę, która powstaje na skórze oraz na granicy skóry i błon śluzowych.

  Na rozwój raka kolczystokomórkowego skóry wpływają pewne czynniki ryzyka. Większości z nich możemy uniknąć, redukując w ten sposób związane z wystąpieniem zmian nowotworowych zagrożenie. Usunięcie zmiany nie gwarantuje, że choroba nie ulegnie wznowieniu. Tak jest w przypadku raka płaskonabłonkowego, dlatego po usunięciu zmian chorobowych, konieczne jest systematyczne kontrolowanie stanu zdrowia oraz unikanie czynników, które mogą doprowadzić do ponownego pojawienia się zmian o charakterze nowotworowym.

  

  Nowotwory skóry - rak podstawnokomórkowy i rak kolczystokomórkowy

  Rak skóry jest jednym z najczęściej występujących nowotworów u ludzi białej rasy. Stanowi około 97% wszystkich nowotworów skóry i około 1/3 wszystkich nowotworów złośliwych. Najczęstszym nowotworem spośród wszystkich raków skóry jest rak podstawnokomórkowy. Występuje on pięciokrotnie częściej aniżeli rak kolczystokomórkowy. Zachorowalność na raka skóry w Polsce wynosiła w roku 2017 ponad 7000 nowych przypadków wśród kobiet i 6453 wśród u mężczyzn. Umiejscawiało to raka skóry, pod względem częstości zachorowania na nowotwory złośliwe, na 3 miejscu zarówno wśród kobiet jak i mężczyzn.

  Ze względu na miejscową złośliwość raka podstawnokomórkowego często jest on określany nie jako carcinoma basocellulare ale jako nabłoniak podstawnokomórkowy (epithelioma basocellulare) lub basalioma. Z tego powody istnieje niedorejestrowanie wszystkich zachorowań na ten nowotwór, który występuje częściej niż wynika to z ilości zarejestrowanych przypadków.

  Zapadalność na raka skóry jest związana z ekspozycją na promienie słoneczne. Rak skóry najczęściej umiejscawia się na odsłoniętych częściach ciała (dłonie, twarz, szyja, skóra głowy - szczególnie u osób łysiejących). Najczęściej dotyczy osób w 6 i 7 dekadzie życia.

  Diagnostyka raka skóry

  3.1 Rak podstawnokomórkowy (carcinoma basocellulare, basalioma, epithelioma basocellulare)

  Występuje około 5 razy częściej niż inne postacie raka skóry. W obrazie klinicznym może manifestować się jako twardy, przezroczysty, białawy lub częściowo upigmentowany (morphea-like epithelioma) guzek. Owrzodzenie centralne o perełkowatych krawędziach pojawia się w przypadkach bardziej zaawansowanych. W przypadkach zaniedbanych może dochodzić no miejscowego naciekania głębiej położonych struktur (np. kości). Guzek pojawia się najczęściej na skórze twarzy, szyi i grzbiecie dłoni.

  Rak podstawnokomórkowy może występować w jednej z pięciu postaci:

  • guzkowo-wrzodziejąca
  • barwnikowa (różnicowanie z czerniakiem skóry)
  • twardzinopodobna (sclerosis)
  • powierzchniowa
  • włóknisto-nabłonkowa

  Podczas gdy dwie ostatnie postacie rosną wolno, postać twardzinopodobna jest najbardziej agresywna i rośnie naciekająco zarówno w płaszczyźnie pionowej (naciekanie głębszych warstw) jak i poziomej (naciekanie rozległe).

  Fot. 1 - Rak podstawnokomórkowy skóry grzbietu nosa

  3.2 Rak kolczystokomórkowy (rak płaskonabłonkowy) (carcinoma spinocellulare, carcinoma planoepitheliale, spinalioma, squamous cell carcinoma)

  Drugi co do częstości występowania rak skóry. Umiejscawia się zazwyczaj w obrębie głowy, szyi, tułowia, kończyn oraz w obrębie narządów płciowych. Jest najczęstszym nowotworem umiejscawiającym się na pograniczu błon śluzowych i skóry.

  Obraz kliniczny jest zróżnicowany i zależny od umiejscowienia. Rak ten występuje najczęściej w postaci rogowaciejącej, łuszczącej zmiany o charakterze brodawkowatym, wrzodziejącym, często pokrytej strupem. Ból, świąd i krwawienie są objawami późnymi.

  

  Jak powstaje rak płaskonabłonkowy skóry?

  Mechanizmy prowadzące do transformacji nowotworowej są następujące. W komórkach naskórka (podobnie jak w większości innych komórek organizmu człowieka) zlokalizowany jest materiał genetyczny uformowany w podwójną nić DNA. Wymienia się szereg czynników mogących wywoływać podobne zmiany, należą do nich:

  • promieniowanie słoneczne,
  • infekcje wirusowe,
  • czynniki mechaniczne i chemiczne.

  Początkowo mutacje są szybko wykrywane i usuwane przez systemy naprawy DNA z zaoszczędzeniem komórki, lub następuje jej zaprogramowana śmierć, tzw. apoptoza. Jednak w miarę zwiększania liczby mutacji i braku możliwości jednoczesnej naprawy, komórka przechodzi w fazę transformacji złośliwej. Skutkuje to:

  • brakiem kontroli nad dzielącą się komórką,
  • jej niezahamowanym wzrostem,
  • powstaniem kolonii (grupy) komórek potomnych o tych samych cechach,
  • a następnie widocznych gołym okiem zmian skórnych.
  

  ---

  skóry nowotwór płaskonabłonkowy