U nas zapłacisz kartą
Rak skóry - Przyczyny, Objawy i Metody Leczenia
Czerniak: objawy i samobadanie
Czerniak występuje znacznie rzadziej niż rak podstawnokomórkowy i płaskonabłonkowy. Stanowi jednak główną przyczynę zgonu z powodu nowotworu złośliwego skóry, ponieważ ma tendencję do błyskawicznego rozprzestrzeniania się drogą naczyń krwionośnych, w ciągu zaledwie 3 miesięcy może zaatakować cały organizm. Należy podkreślić, że nie każdy pieprzyk jest czerniakiem, z drugiej strony nowotwór złośliwy może przybrać formę pieprzyka.
Specjaliści przypominają, aby regularnie badać nowe i obecne zmiany. Warto przy tym kierować się metodą ABCDE, która pozwala szybko wykryć podejrzane pieprzyki. Badając znamię, sprawdź, czy spełnia poniższe kryteria:
- ma nierówny kształt, nie jest owalny ani kolisty,
- ma poszarpane brzegi, w związku z tym nie odcina się wyraźnie od skóry,
- niejednolity kolor (niepokojące zmiany są wielobarwne, granatowe lub czerwone),
- ma powyżej 6 mm średnicy,
- jest nowy lub szybko zmienia kolor, kształt, grubość albo rozmiar.
Chłoniak skóry typu T (ziarniniak grzybiasty, Mycosis fungoides)
To rzadki nowotwór skóry. występuje u osób między 40. a 60. rokiem życia, częściej u mężczyzn. Jest spowodowany niekontrolowanym rozrostem komórek T w skórze. Najczęstsze typy/rodzaje chłoniaka skórnego T-komórkowego to ziarniniak grzybiasty oraz Zespół Sezary'ego.
Choroba Pageta - we wczesnym etapie choroby na skórze pojawiają się plamy rumieniowe, które wywołują świąd i uczucie pieczenia. Może z nich sączyć się wydzielina. Następnie mogą się pojawić nadżerki (często krwawiące).Zmiany występują zwykle w okolicy zewnętrznych narządów płciowych: srom, odbyt, prącie i worek mosznowy - są to okolice bogate w gruczoły apokrynowe i ekrynowe. Rzadziej nowotwór obejmuje górną część ud, pośladki, pachy i okolicę pępka. Znane są pojedyncze przypadki lokalizacji zmian nowotworowych w obszarach skóry pozbawionych gruczołów apokrynowych np.: w przewodach słuchowych zewnętrznych, na powiekach, w przełyku, w cewce moczowej.
Czy raki skóry występują często?
Przyjmuje się, że raki skóry stanowią 8–10% wszystkich nowotworów złośliwych, z czego 70–80% to raki podstawnokomórkowe, a ok. 20% raki kolczystokomórkowe. Nowotwory te są częstsze w krajach słonecznych, np. w Australii czy południowych regionach Stanów Zjednoczonych. Wielu autorów podkreśla stały wzrost liczby zachorowań na raki skóry (raka podstawnokomórkowego i kolczystokomórkowego) w krajach europejskich.
Raki skóry powstają pod wpływem czynników fizycznych, chemicznych, mechanicznych i biologicznych. Z czynników osobniczych należy wymienić: fototyp skóry (bardziej narażone są osoby z I lub II fototypem, tzn. osoby o włosach blond lub rudych, licznych piegach i niebieskich oczach), typ barwnika, wiek (w starszym wieku częściej występują nowotwory skóry łagodne i złośliwe), stan immunologiczny (u osób poddawanych immunosupresji częściej obserwowano raki skóry).
Wyróżnia się dwa rodzaje barwnika: eumelaninę – barwnik brązowoczarny, zmniejszający wrażliwość skóry na ekspozycję słoneczną (występuje u osób o ciemnej karnacji, ciemnych włosach i oczach), oraz feomelaninę – barwnik żółtoczerwonobrązowy, o działaniu prokancerogennym (sprzyjającym rozwojowi nowotworów), tzn. pod wpływem UV powstają wolne rodniki odpowiedzialne za uszkodzenia genetyczne komórek (charakterystyczny dla osób rudych, z blond włosami i jasną skórą). Zwiększona ilość feomelaniny i mała ilość eumelaniny predysponują do rozwoju nowotworów skóry.
- UVA – o długości fali 320–400 nm
- UVB – o długości fali 280–320 nm
- UVC – o długości fali 200–280 nm.
Najbardziej mutagenna frakcja UVB jest pochłaniana przez DNA keratynocytów, powodując zaburzenia regulacji genów tkankowych, liczne mutacje i w konsekwencji transformację nowotworową komórek. Badania wskazują, że frakcja UVA ma również udział w fotokancerogenezie, prawdopodobnie jednak odgrywa znacznie mniejszą rolę niż UVB. Korzystanie z urządzeń emitujących UVA, ze sztucznych źródeł promieniowania ultrafioletowego (np. solaria) powoduje sytuację, w której UVA działa synergistycznie z UVB i nasila jego szkodliwe działanie na skórę.
Leczenie czerniaka i nowotworów skóry
Raka podstawnokomórkowego leczy się poprzez chirurgiczne wycięcie zmiany wraz z odpowiednim marginesem zdrowej tkanki. Jest najmniej niebezpiecznym z nowotworów skóry, jednak wymaga usunięcia, aby nie zaczął naciekać na głębsze partie skóry.
Rak kolczystokomórkowy wcześnie wykryty jest uleczalny. W jego leczeniu zastosowanie ma zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu zmiany. Jeśli operacja nowotworu skóry jest niemożliwa, stosuje się radioterapię. Nieleczony rak kolczystokomórkowy może przerzutować do węzłów chłonnych oraz na inne organy.
Najbardziej niebezpieczny jest czerniak, którego podstawę leczenia stanowi doszczętne wycięcie zmiany (blizny po biopsji) wraz z marginesem. W tym przypadku przeprowadza się także biopsję węzłów chłonnych, w celu wykluczenia ewentualnych przerzutów lub limfadenektomię regionalną.
W przypadku braku przerzutów w węzłach chłonnych wartowniczych, dalsze leczenie czerniaka ma charakter obserwacji chorego.
W sytuacji wysokiego ryzyka nawrotu choroby (czerniak IIB, IIC, III) należy rozważyć leczenie uzupełniające w postaci terapii systemowej - immunoterapię czerniaka (niwolumab, pembrolizumab, ipilimumab), a w przypadku wykrycia u chorego mutacji aktywującej BRAV V 600 - leczenie celowane.
