U nas zapłacisz kartą
Owrzodzenia nowotworowe - Zdjęcia, Objawy i Sposoby Leczenia
Jak wyglądają rany nowotworowe?
Owrzodzenie nowotworowe może być wklęsłe lub wypukłe o kalafiorowatej podstawie. Wraz z rozwojem nowotworu może dochodzić do zmian w wyglądzie rany. Wskutek działania nowotworu brzegi rany mogą przybierać wałowaty kształt i wywijać się. Dodatkowo rana się powiększa, ziarnina przerasta brzegi, a w dnie rany widoczne są grudki.
Rany nowotworowe charakteryzują się tym, że są delikatne i łatwo może dojść do ich uszkodzenia oraz rzadko możliwe jest ich pełne wygojenie.
Głównymi problemami terapeutycznymi przy ranach nowotworowych są: duża ilość wysięku (nawet do 1000 ml/dobę), ból w trakcie zmiany opatrunku i przy oczyszczaniu rany, nieprzyjemny zapach i krwawienie łożyska.
Z tego względu w leczeniu ran nowotworowych standardowe algorytmy stosowane w terapii ran trudno gojących się (wilgotna terapia, system TIMERS) są modyfikowane w zależności od potrzeb pacjenta.
Główne zasady pielęgnacji ran nowotworowych zostały zawarte w mnemoniku „HOPES”, którego poszczególne litery oznaczają:
H (ang. hemorrhage): krwawienie — w przypadku niewielkiego krwawienia stosuje się alginiany, a przy dużym krwawieniu adrenalinę, azotan srebra, ucisk, okłady z lodu
O (ang. odor): zapach — zaleca się między innymi opatrunki z węglem aktywowanym pochłaniające wysięk i nieprzyjemny zapach oraz działające przeciwbakteryjnie, podchloryny, miody medyczne
P (ang. pain): ból — przy ranach nowotworowych niezbędne jest stosowanie opatrunków atraumatycznych, które nie przywierają do rany (pierwsza warstwa opatrunku)
E (ang. exudate): wysięk — oprócz opatrunków atraumatycznych stosuje się też opatrunki wchłaniające wysięk z rany, aby nie dopuścić do jej wyschnięcia lub zbierania się nadmiernej ilości płynu (wierzchnia warstwa opatrunku)
S (ang. superficial bacterial burden): powierzchowne obciążenie bakteryjne — przy pomocy antyseptyków należy kontrolować rozwój ewentualnego zakażenia miejscowego lub podjąć decyzję o antybiotykoterapii przy objawach zakażenia ogólnoustrojowego.
Jakie są metody leczenia owrzodzeń żylnych?
Podstawą leczenia owrzodzeń żylnych jest przywrócenie prawidłowego odpływu krwi z kończyn dolnych. W tym celu stosuje się różne środki i zabiegi, pozwalające na zmniejszenie zastoju żylnego, a co za tym idzie obrzęku, i przyspieszenie gojenia rany. Dodatkowo ważną rolę spełniają miejscowe preparaty odkażające ranę, przyspieszające gojenie i opatrunki. Do najczęściej stosowanych metod leczenia wyróżniamy zalicza się: unoszenie nóg, ćwiczenia fizyczne oraz terapię uciskową.
Unoszenie nóg
Przebywanie w pozycji z nogami uniesionymi powyżej poziomu serca, czyli najlepiej pozycji leżącej z nogami opartymi u góry to najprostsza, a zarazem bardzo skuteczna metoda przyspieszająca gojenie i zapobiegająca powstaniu kolejnych ran. Przynajmniej 3–4 razy dziennie powinno się przyjmować taką pozycję na pół godziny, aby zapewnić efekt terapeutyczny i profilaktyczny. Ważne, aby nogi były powyżej serca, zwykłe podpieranie wyprostowanych nóg w pozycji siedzącej nie jest aż tak skuteczne.
Ćwiczenia fizyczne
Regularne ćwiczenia łydek (zobacz film), a przez to mobilizownie mięśni nóg, wspomaga wytłoczenie zalegającej w nich krwi. Podstawowa aktywność fizyczna wskazana w celu przyspieszenia gojenia owrzodzeń oraz zapobiegająca powstawaniu nowych ran to codzienne spacery. W przypadku starszych osób z dolegliwościami bólowymi może to być sporym wyzwaniem. Badania wykazały, że pacjenci z zaawansowaną przewlekłą niewydolnością żylną i owrzodzeniami często ograniczają aktywność fizyczną do mniej niż 10 minut marszu w tygodniu. Niestety zaniechanie codziennych spacerów dodatkowo nasila niewydolność żylną.
Inne przydatne ćwiczenia, to wspinanie się na palce i opadanie na całe stopy, albo przynajmniej ruszanie stopami – maksymalne prostowanie, a następnie przyginanie podczas siedzenia z uniesionymi nogami. Warto wykonywać kilka serii po 10–20 powtórzeń takich ćwiczeń dziennie.
Czy jest możliwe całkowite wyleczenie owrzodzeń żylnych?
Całkowite wyleczenie owrzodzeń żylnych jest możliwe, aczkolwiek wymaga bardzo dużej dyscypliny ze strony pacjenta, stosowania się do zaleceń lekarskich oraz cierpliwości. Okres gojenia owrzodzeń żylnych to z reguły od kilku do kilkunastu tygodni. Im szybciej rana się goi, tym większa szansa na całkowite wyleczenie.
Fot. Rana przewlekła zagojona po ponad 3 miesiącach leczenia
Przy jednoczesnym dbaniu o wszystkie wymienione metody leczenia domowego, w tym przede wszystkim stosowaniu terapii uciskowej, odsetek wyleczonych owrzodzeń wynosi obecnie nawet 97%. Leczenie może być utrudnione u pacjentów z chorobami współistniejącymi, takimi jak cukrzyca czy przewlekła choroba niedokrwienna kończyn dolnych (miażdżyca).
Owrzodzenie żylne
Owrzodzenie żylne to rodzaj płytkiej rany na skórze. Owrzodzenia żylne są powikłaniem przewlekłej choroby żył kończyn dolnych. Przyczyną powstania owrzodzeń jest zaawansowana przewlekła niewydolność żylna kończyn dolnych. To choroba, która wynika z przebytej zakrzpicy żył głębokich, obecności żylaków lub ewentualnie innych, rzadszych przyczyn.
Krew z tkanek płynie do serca naczyniami żylnymi. W prawidłowych warunkach zachowany jest w nich stały przepływ krwi w odpowiednim kierunku, czyli z nóg do góry, w kierunku serca. W przeciwieństwie do tętnic, naczynia żylne mają stosunkowo miękkie ściany, a ciśnienie płynącej w nich krwi jest niskie. Zastawki w ścianach naczyń żylnych zapobiegają cofaniu się krwi.
W niewydolności naczyń żylnych kilka czynników, w tym uszkodzenie zastawek, powoduje, że krew zaczyna płynąć nieprawidłowo. W obrębie kończyn dolnych dochodzi do zastoju krwi żylnej i obrzęków. Skóra staje się scieńczała, napięta, sucha i swędząca. Łatwo o mikrourazy – samoistne pęknięcia naskórka, zadrapania, ranki – nawet w wyniku niewielkich uderzeń. Takie drobne uszkodzenia skóry mogą dać początek owrzodzeniom żylnym. Zmiany skórne goją się bardzo powoli i mają tendencję do nawracania, jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie środki zapobiegania.
Jak często występują owrzodzenia żylne?
Problemy z naczyniami żylnymi, które prowadzą do rozwoju owrzodzeń są bardzo częste. Szczególnie w krajach rozwiniętych, gdzie dominuje siedzący tryb życia, a zespół metaboliczny jest coraz częstszy, obserwuje się coraz częstsze występowanie owrzodzeń żylnych. W Polsce niemal 50% kobiet i 40% mężczyzn ma objawy przewlekłej niewydolności żylnej. Na szczęście same owrzodzenia nie są aż tak częstym powikłaniem. Owrzodzenia żylne występują u około 0,3% osób w wieku 41–50 lat i aż u 7% osób w wieku 61–70 lat. W USA szacuje się, że owrzodzenia żylne występują łącznie u około 2 mln osób. Kobiety chorują dwa razy częściej niż mężczyźni. Ryzyko wystąpienia owrzodzeń żylnych zdecydowanie zwiększa się z wiekiem oraz wskutek występowania dodatkowych chorób, takich jak cukrzyca czy choroba niedokrwienna kończyn dolnych spowodowana miażdżycą. Wówczas podłoże zmian jest złożone.
Owrzodzenie żylne to początkowo niewielka ranka, która pojawia się z reguły na łydce, nieco powyżej kostki.
Z czasem zmiana ulega powiększeniu i coraz większy obszar zostaje pozbawiony naskórka. Rana jest początkowo żywo czerwona, płytka i ma nieregularne brzegi.
Fot. Owrzodzenie powstałe w wyniku choroby żylnej
Fot. Owrzodzenie żylne na powierzchni bocznej lewej goleni
Taka zmiana stanowi otwarte wrota dla infekcji. Może dojść do wtórnego zakażenia bakteryjnego. Pojawia się wówczas bardzo silny ból, zaczerwienienie wokół brzegów rany, zmiana jest nadmiernie ocieplona. W cięższych przypadkach, może się rozwinąć bakteryjne zapalenie tkanki podskórnej, a nawet bakteriemia (zakażenie krwi). Objawy towarzyszące poważnym zakażeniom bakteryjnym to, oprócz zmian miejscowych, gorączka, dreszcze, uczucie rozbicia i osłabienie.