U nas zapłacisz kartą
Rakowiak złośliwy (plama soczewicowata złośliwa)
Plamy soczewicowate w przebiegu chorób
Warto wiedzieć, że plamy lentigo w niektórych przypadkach mogą wynikać z chorób ogólnoustrojowych. Zmiany skórne są charakterystyczne dla zespołu Peutz-Jeghersa lub zespołu Carneya. Jeśli oprócz plam soczewicowatych występują u ciebie niepokojące objawy, skonsultuj się z lekarzem i wykonaj podstawowe badania krwi.
Skóra to największy organ ludzkiego ciała: to bardzo ważne, aby poddawać ją corocznej kontroli u dermatologa. Pamiętaj, aby co najmniej raz na 12 miesięcy stawić się u lekarza w celu wykonania dermatoskopii. To szybkie badanie pozwala wykryć podejrzane zmiany skórne i zareagować, zanim przeistoczą się w nowotwory.
Regularną dermatoskopię powinny wykonywać zwłaszcza te osoby, które posiadają sporo zmian barwnikowych oraz plam soczewicowatych.
Diagnostyka i leczenie plam soczewicowatych
Podobnie jak w przypadku wszystkich zmian barwnikowych, pojawienie się na skórze plam soczewicowatych należy skonsultować z dermatologiem. Lekarz bada zmiany za pomocą specjalnego wideodermatoskopu i ocenia ich charakter. W przypadku plam o nieregularnych kształtach lub ciemnej pigmentacji zalecane jest wykonanie biopsji zmian oraz badania histopatologicznego, które ma na celu wykluczenie plam soczewicowatych złośliwych. Jeżeli badanie potwierdzi zmiany złośliwe, konieczne jest wówczas ich wycięcie chirurgiczne.
Leczenie skóry ze skłonnościami do powstawania przebarwień i plam soczewicowatych polega głównie na stosowaniu kosmetyków o działaniu wybielającym i hamującym powstawanie melatoniny. Doskonale sprawdzają się tu wszelkie kosmetyki z arbutyną, kwasem azelainowym, glikolowym lub fitowym, a także witamina C.
Czy zmiany soczewicowate mogą być niebezpieczne dla zdrowia?
Czy istnieje niebezpieczeństwo, że powstanie czerniak z plamy soczewicowatej? Niestety plamy soczewicowate mogą przerodzić się w plamy złośliwe, wykazujące progresję do czerniaka. Określenie “plama soczewicowata złośliwa” nie jest precyzyjne, gdyż same w sobie zmiany soczewicowate nie są złośliwe ani groźne. Jednak plama soczewicowata złośliwa w klasyfikacji morfologicznej stanowi jedną z postaci czerniaka złośliwego. Dlatego też plamy te należy obserwować.
Niepokojące są zmiany, które mają ciemniejszą barwę i są wypukłe. Czerniak z plamy soczewicowatej ma powolny przebieg i dobrze rokuje. Dobra wiadomość jest taka, że plama soczewicowata złośliwa pojawia się rzadko.
Czerniak z plamy soczewicowatej najczęściej pojawia się u ludzi, którzy mieszkają w krajach równikowych jak Australia, Nową Zelandia, Floryda, Hawaje, Kalifornia oraz Izrael. Najbardziej narażone są osoby. które mają jasną karnację, piegi, jasne włosy i oczy.
W przypadku braku poprawy lub pogorszenia się stanu zdrowia, koniecznie wybierz się jak najszybciej do lekarza! Powyższe porady są tradycyjnymi, domowymi metodami leczenia, a nie popartą badaniami naukowymi wiedzą medyczną. Stosowanie ich nie może być zatem alternatywą dla skorzystania ze standardowych usług medycznych i konsultacji lekarskich!
Zmiany barwnikowe powiek
Zmiany barwnikowe skóry powstają z komórek barwnikowych (melanocytów, melanoforów), które w okresie rozwoju embrionalnego wędrują m.in. do skóry, błony naczyniowej oka i błon śluzowych. Komórki te wytwarzają melaninę, substancję chroniącą organizm przed nadmiernym promieniowaniem ultrafioletowym (UV). Mogą one jednak zapoczątkować także zmiany chorobowe zarówno o charakterze łagodnym, jak i złośliwym. Zmiany barwnikowe można podzielić na łagodne (wśród nich piegi, plamę soczewicowatą zwykłą, różne typy znamion barwnikowych), zmiany przedrakowe (plama soczewicowata złośliwa) oraz złośliwe (czerniak skóry).
Piegi to powszechnie występujące płaskie, małe (1–3 mm) plamy na skórze charakteryzujące się wzmożoną pigmentacją (zabarwieniem), wywodzą się z melanocytów warstwy podstawnej naskórka. Pod wpływem działania promieniowania UV (np. słonecznego) robią się ciemniejsze, ponieważ wytwarzają więcej melaniny. Występują głównie na twarzy, ale można je zaobserwować w każdym miejscu skóry eksponowanej na działanie promieniowania UV. Pojawiają się zwykle około 2. roku życia, ich liczba zwiększa się do wieku dorosłego, a u osób starszych zwykle maleje. Spotyka się je bardzo często u osób o jasnej karnacji oraz o rudych lub blond włosach.
Plama soczewicowata zwykła to barwnikowa zmiana o wyraźnych granicach (mogą być gładkie lub postrzępione) i jednolitym ubarwieniu (od brązowego do czarnego). Jest ona płaska, nieco większa niż pieg (3–15 mm). Plama ta nie powiększa się z czasem, a jej zabarwienie nie ulega nasileniu pod wpływem działania promieniowania UV. Plamy te mogą mieć charakter wrodzony lub nabyty, często pojawiają się już w dzieciństwie. Powstają z melanocytów w naskórku. Na powiekach mogą występować w przebiegu zespołu Peutza i Jeghersa.
Ryc. 1. Znamię barwnikowe powieki
Jak często występuje?
Wśród łagodnych zmian w okolicy okołogałkowej znamiona barwnikowe zajmują trzecie miejsce pod względem częstości występowania (po brodawczakach i naskórkowych torbielach wtrętowych). Nie ma precyzyjnych danych statystycznych dotyczących częstości występowania łagodnych zmian barwnikowych skóry powiek (wielu pacjentów nigdy nie zgłasza się z ich powodu do lekarza, a nawet jeśli pacjenci ci są diagnozowani, to nie prowadzi się rejestrów zmian łagodnych). Istnieją tylko informacje o częstości występowania zmian złośliwych, jak czerniak, który stanowi 5% nowotworów skóry. Współczynnik zachorowalności rocznej wynosi w Polsce około 4 przypadki na 100 000 osób w populacji. Jeśli zaś chodzi o skórę powiek, to pierwotny czerniak jest rzadki i stanowi mniej niż 1% złośliwych zmian powieki.
Zmiany barwnikowe są stosunkowo łatwe do zauważenia na skórze powiek i wokół oczu. Podejrzenie budzą wszystkie zmiany barwnikowe powstałe po 20. roku życia, które wykazują: asymetrię w budowie (cecha A – asymetria, ang. asymmetry), nieregularne brzegi (cecha B – brzeg, ang. border irregular), zmienne ubarwienie, tj. obecność ciemniejszych i jaśniejszych obszarów wewnątrz zmiany (cecha C – kolor, ang. color variegated), wielkość przekraczającą średnicę >6 mm (cecha D – średnica, ang. diameter), udokumentowany wzrost lub uszkodzenie naskórka, obecność owrzodzenia na powierzchni lub krwawienie (cecha E – evolving over time).
