U nas zapłacisz kartą
Rakowiak złośliwy (plama soczewicowata złośliwa)
Plama soczewicowata – jak wygląda?
Plamy soczewicowate to zmiany powstające na skutek zwiększonej ilości komórek barwnikowych (melanocytów w naskórku). Te charakterystyczne, ciemnobrązowe plamy o średnicy od 2 do 20 mm mogą pojawiać się w każdym wieku i dotyczyć różnych okolic ciała – głównie pleców, tułowia, twarzy, dłoni lub przedramion. Warto podkreślić, że w przeciwieństwie do innych znamion barwnikowych lub piegów, plamy soczewicowate nie zmieniają swojego odcienia pod wpływem działania promieniowania słonecznego.
Plamy soczewicowate mogą mieć podłoże genetyczne lub charakter nabyty. W zależności od ich genezy wyróżnić możemy:
- plamy soczewicowate zwykłe – zmiany będące efektem uwarunkowań genetycznych i takich schorzeń jak m.in. zespół Peutza-Jeghersa, zespół LEOPARD, zespół Carneya, czy też xeroderma pigmentosum,
- plamy soczewicowate posłoneczne – zmiany o charakterze nabytym, będące konsekwencją nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV. Plamy mogą zniknąć po dłuższym unikaniu promieniowania słonecznego,
- plamy soczewicowate starcze – pojawiają się w wyniku naturalnych procesów starzenia się skóry i nie znikają samoistnie,
- plamy soczewicowate złośliwe – plamy, które mogą stanowić podłoże do rozwoju czerniaka. Są znacznie ciemniejsze niż klasyczne plamy soczewicowate i mają lekko wypukłą powierzchnię. Pojawiają się zazwyczaj u osób w starszym wieku i umiejscawiają się na twarzy oraz w obrębie dekoltu. Chociaż zmiany te mogą prowadzić do rozwoju nowotworu, czerniak wywodzący się z nich przyjmuje jedną z najłagodniejszych postaci o lepszych rokowaniach.
Zmiany barwnikowe powiek
Zmiany barwnikowe skóry powstają z komórek barwnikowych (melanocytów, melanoforów), które w okresie rozwoju embrionalnego wędrują m.in. do skóry, błony naczyniowej oka i błon śluzowych. Komórki te wytwarzają melaninę, substancję chroniącą organizm przed nadmiernym promieniowaniem ultrafioletowym (UV). Mogą one jednak zapoczątkować także zmiany chorobowe zarówno o charakterze łagodnym, jak i złośliwym. Zmiany barwnikowe można podzielić na łagodne (wśród nich piegi, plamę soczewicowatą zwykłą, różne typy znamion barwnikowych), zmiany przedrakowe (plama soczewicowata złośliwa) oraz złośliwe (czerniak skóry).
Piegi to powszechnie występujące płaskie, małe (1–3 mm) plamy na skórze charakteryzujące się wzmożoną pigmentacją (zabarwieniem), wywodzą się z melanocytów warstwy podstawnej naskórka. Pod wpływem działania promieniowania UV (np. słonecznego) robią się ciemniejsze, ponieważ wytwarzają więcej melaniny. Występują głównie na twarzy, ale można je zaobserwować w każdym miejscu skóry eksponowanej na działanie promieniowania UV. Pojawiają się zwykle około 2. roku życia, ich liczba zwiększa się do wieku dorosłego, a u osób starszych zwykle maleje. Spotyka się je bardzo często u osób o jasnej karnacji oraz o rudych lub blond włosach.
Plama soczewicowata zwykła to barwnikowa zmiana o wyraźnych granicach (mogą być gładkie lub postrzępione) i jednolitym ubarwieniu (od brązowego do czarnego). Jest ona płaska, nieco większa niż pieg (3–15 mm). Plama ta nie powiększa się z czasem, a jej zabarwienie nie ulega nasileniu pod wpływem działania promieniowania UV. Plamy te mogą mieć charakter wrodzony lub nabyty, często pojawiają się już w dzieciństwie. Powstają z melanocytów w naskórku. Na powiekach mogą występować w przebiegu zespołu Peutza i Jeghersa.
Ryc. 1. Znamię barwnikowe powieki
Plamy soczewicowate w przebiegu chorób
Warto wiedzieć, że plamy lentigo w niektórych przypadkach mogą wynikać z chorób ogólnoustrojowych. Zmiany skórne są charakterystyczne dla zespołu Peutz-Jeghersa lub zespołu Carneya. Jeśli oprócz plam soczewicowatych występują u ciebie niepokojące objawy, skonsultuj się z lekarzem i wykonaj podstawowe badania krwi.
Skóra to największy organ ludzkiego ciała: to bardzo ważne, aby poddawać ją corocznej kontroli u dermatologa. Pamiętaj, aby co najmniej raz na 12 miesięcy stawić się u lekarza w celu wykonania dermatoskopii. To szybkie badanie pozwala wykryć podejrzane zmiany skórne i zareagować, zanim przeistoczą się w nowotwory.
Regularną dermatoskopię powinny wykonywać zwłaszcza te osoby, które posiadają sporo zmian barwnikowych oraz plam soczewicowatych.
Czy możliwe jest leczenie plam soczewicowatych?
Leczenie plam soczewicowatych
Plamy soczewicowate nie są chorobą i nie ma potrzeby ich leczenia. Najlepszym sposobem jest zapobieganie poprzez unikanie opalania się lub stosowanie filtrów UV.
Dla niektórych osób jednak stanowią one problem estetyczny, źródło kompleksów i braku pewności siebie. W takim przypadku można stosować zabiegi kosmetyczne jak peelingi chemiczne, laseroterapia, krioterapia, mikrodermabrazja czy zabiegi wybielające. Jednym z najlepszych sposobów usunięcia plam soczewicowatych jest laseroterapia. Laser rozbija cząsteczki melaniny, dzięki czemu nieestetyczne zmiany znikają. Zabieg jest nieinwazyjny i bezpieczny dla pacjenta. Po zabiegu na skórze pojawia się strupek. Warto wiedzieć, że przez 4 tygodnie po zabiegu nie należy opalać skóry. Nie należy również korzystać z sauny.
Jeśli zmiany soczewicowate pojawiają się u dziecka, konieczna jest dalsza diagnostyka w celu wykluczenia innych schorzeń. Z uwagi na bardzo niskie ryzyko transformacji w czerniaka leczenie chirurgiczne zmian soczewicowatych nie jest konieczne. Jeśli szukasz więcej informacji, sprawdź także ten artykuł o rodzajach plam na ciele.
Domowe sposoby na plamy soczewicowate
Czy można usunąć plamy soczewicowate domowymi sposobami? W niektórych wypadkach można domowymi sposobami uzyskać dobre efekty lub przynajmniej doprowadzić do znacznego rozjaśnienia plam.
Najlepsze domowe sposoby na plamy soczewicowate na twarzy:
- sok z cytryny - należy posmarować świeżo wyciśniętym sokiem z cytryny skórę, na której występują plamy soczewicowate i pozostawić na 20 minut. Następnie należy zmyć sok ciepłą wodą. Aby uzyskać dobre efekty warto tę metodę powtarzać rano i wieczorem. Warto pamiętać, aby nie wystawiać w tym czasie skóry na promieniowanie UV, gdyż można uzyskać odwrotny efekt.
- maślanka oczyszcza skórę i pomaga usunąć starcze plamy soczewicowate. Należy wieczorem nałożyć na twarz cienką warstwę maślanki i zostawić na noc.
- aloes pomaga zredukować przebarwienia na skórze - liść aloesu rozetnij i wyciśnij sok, którym należy posmarować zmienione miejsca.
- ocet jabłkowy można stosować jako rodzaj peelingu, który złuszcza i regeneruje skórę. Aby rozjaśnić plamy starcze można wykonać maseczkę z octu jabłkowego, wody i miodu, lub z octu jabłkowego i cebuli.
- olej rycynowy można wklepać w zmienione miejsca na twarzy.
- woda utleniona rozjaśnia plamy starcze. Można wieczorem po oczyszczeniu twarzy, posmarować skórę wacikiem nasączonym w wodzie utlenionej.
Czy zmiany soczewicowate mogą być niebezpieczne dla zdrowia?
Czy istnieje niebezpieczeństwo, że powstanie czerniak z plamy soczewicowatej? Niestety plamy soczewicowate mogą przerodzić się w plamy złośliwe, wykazujące progresję do czerniaka. Określenie “plama soczewicowata złośliwa” nie jest precyzyjne, gdyż same w sobie zmiany soczewicowate nie są złośliwe ani groźne. Jednak plama soczewicowata złośliwa w klasyfikacji morfologicznej stanowi jedną z postaci czerniaka złośliwego. Dlatego też plamy te należy obserwować.
Niepokojące są zmiany, które mają ciemniejszą barwę i są wypukłe. Czerniak z plamy soczewicowatej ma powolny przebieg i dobrze rokuje. Dobra wiadomość jest taka, że plama soczewicowata złośliwa pojawia się rzadko.
Czerniak z plamy soczewicowatej najczęściej pojawia się u ludzi, którzy mieszkają w krajach równikowych jak Australia, Nową Zelandia, Floryda, Hawaje, Kalifornia oraz Izrael. Najbardziej narażone są osoby. które mają jasną karnację, piegi, jasne włosy i oczy.
W przypadku braku poprawy lub pogorszenia się stanu zdrowia, koniecznie wybierz się jak najszybciej do lekarza! Powyższe porady są tradycyjnymi, domowymi metodami leczenia, a nie popartą badaniami naukowymi wiedzą medyczną. Stosowanie ich nie może być zatem alternatywą dla skorzystania ze standardowych usług medycznych i konsultacji lekarskich!
