U nas zapłacisz kartą
Co to jest poletkowanie skóry?
Testy płatkowe – jakie alergeny się bada?
Jeśli lekarz stwierdzi u Ciebie podejrzenie kontaktowego zapalenia skóry, na pewno zleci Ci wykonanie testów naskórkowych z serią podstawową. Seria podstawowa obejmuje najczęściej uczulające czynniki w danej populacji. Oznacza to, że pakiet testowy odwzorowuje aktualne trendy epidemiologiczne. Według przyjętych w Polsce standardów przy badaniu tym sprawdzana jest reakcja na 30 haptenów. Ich lista powstała na podstawie Europejskiej Serii Podstawowej. Rozszerza się ją o testy z własnymi lekami zewnętrznymi i kosmetykami. Szacuje się, że serie podstawowe pozwalają na wykrycie czynnika odpowiedzialnego za wystąpienie alergii kontaktowej u ponad 80% testowanych. W przypadkach wątpliwych lub w razie wyników, które są rozbieżne z wywiadem, pomocne okazać się może wykonanie testu powtarzanej otwartej aplikacji. Podczas badania stwarza się warunki imitujące codzienne używanie danego preparatu. W przypadku kontaktowego zapalenia skóry u dzieci punktowe testy skórne wykonuje się zwykle, kiedy skóra dziecka osiągnie odpowiednią reaktywność.Badanie to można przeprowadzić u dzieci powyżej 4 lat. Testy płatkowe u dzieci po ukończeniu 6 lat mogą być wykonywane przy użyciu tych samych stężeń haptenów co u dorosłych.
Wskazania do wykonania testów naskórkowych obejmują przede wszystkim:
- wyprysk atopowy, potnicowy, zawodowy, hematogenny, pieniążkowaty,
- wyprysk na podłożu suchości skóry, zastoju żylnego,
- fotodermatozy,
- łojotokowe zapalenie skóry,
- zmiany zapalne wokół owrzodzeń podudzi,
- lichenizację.
Testów naskórkowych nie powinno się przeprowadzać w następujących sytuacjach:
- aktywna faza zapalenia skóry – należy je odłożyć na co najmniej 2 tygodnie po wyleczeniu zmian na rękach lub stopach, w przypadku wyprysku uogólnionego na 6 tygodni po ustąpieniu objawów,
- ciąża, karmienie piersią,
- immunosupresja ogólna,
- stosowanie miejscowych glikokortykosteroidów na obszarze testowanym – należy zachować przynajmniej 7 dni przerwy,
- ekspozycja na promieniowanie UV – należy zachować około 6 tygodni odstępu,
- wykonanie testu z danym haptenem w ciągu ostatniego roku.
Co to jest kontaktowe zapalenie skóry?
Alergia kontaktowa to swoista nadwrażliwość typu późnego na substancje chemiczne o małej masie cząsteczkowej (tzw. hapteny), rzadziej na proteiny (białka). Na podstawie dostępnych danych eksperci szacują, że alergia kontaktowa dotyczy 17–40% osób dorosłych, częściej rozpoznawana jest u kobiet niż u mężczyzn. Wśród dzieci jej częstotliwość wynosi 13–25%. Najczęściej uczulenie wywołują: nikiel, kobalt, pallad, propolis, balsam peruwiański. W wyniku alergii kontaktowej dochodzi do powstania alergicznego kontaktowego zapalenia skóry. Zmiany lokalizują się w dowolnym miejscu na skórze. Szczególnie często rozpoznawane jest kontaktowe zapalenie skóry dłoni.
Jeśli zauważysz u siebie wystąpienie ostrych lub przewlekłych zmian zapalnych skóry, skontaktuj się z lekarzem w celu diagnostyki kontaktowego zapalenia skóry. Dla ostrego przebiegu choroby charakterystyczny jest rumień alergiczny, na którym pojawia się początkowo grudka wysiękowa i pęcherzyk, następnie dochodzi do powstawania nadżerek, strupów, pozapalnego złuszczania czy lichenizacji (pogrubienia skóry). Rozwija się obrzęk zajętej chorobowo skóry. Możesz odczuwać ból, pieczenie oraz świąd skóry. W łagodniejszym przebiegu – w postaci podostrej – stan zapalny jest mniej nasilony, z reguły nie obserwuje się sączenia, występują grudki wysiękowe i mniej liczne pęcherzyki. W przebiegu przewlekłego kontaktowego zapalenia skóry dominującymi objawami są: pogrubienie skóry, upośledzenie jej sprężystości czy wzmożone poletkowanie. Dodatkowo charakterystyczne są przebarwienia lub odbarwienia.
Dolegliwości są wynikiem ekspozycji skóry na czynniki egzogenne, powodujące rozwój stanu zapalnego. Kontaktowe zapalenie skóry może występować w różnych postaciach:
- ograniczonej do miejsca kontaktu,
- z lokalnym rozsiewem drogą naczyń chłonnych oraz z rozsiewem hematogennym, czyli drogą naczyń krwionośnych.
Jak diagnozuje się alergię kontaktową?
W celu potwierdzenia uczulenia na danych alergen konieczne jest wykonanie testów płatkowych. Są to testy alergiczne w postaci plastrów, które przykleja się na skórę – najczęściej na skórę pleców, lecz można je zaaplikować także na skórę ramion i ud. Takie plastry zawierają alergeny, których wpływ na skórę chcemy ocenić.
Na rynku możemy znaleźć gotowe testy płatkowe, które zawierają najczęściej 36 uczulających alergenów. Takie plastry z alergenami przykleja się na niezmienioną chorobowo skórę i utrzymuje przez 48 godzin, po czym są one ściągane i wykonuje się pierwszy odczyt. Drugi odczyt powinien mieć miejsce po 72-96 godzinach.Co widzi lekarz odczytujący testy płatkowe? W przypadku wyniku dodatniego, w miejscach, gdzie skóra była narażona na kontakt z danym alergenem, widzimy pojawienie się zmian skórnych – rumieniowej plamki, grudek, a czasami nawet pęcherzyków. Dodatnia reakcja może pojawić się dopiero w drugim odczycie testów. Warto podkreślić, że przed wykonaniem testów płatkowych należy odstawić stosowany lek przeciwhistaminowy oraz doustne leki sterydowe.
Alergia kontaktowa – różnicowanie z innymi chorobami
Wyprysk kontaktowy wymaga różnicowania z innymi schorzeniami dermatologicznymi. Podobnie może wyglądać grzybica, łuszczyca, a także atopowe zapalenie skóry. Jeżeli lekarz dermatolog ma wątpliwości, czy zmiany skórne, które prezentuje pacjent, na pewno są alergią kontaktową – konieczne jest wówczas pobranie wycinka skóry do badania histopatologicznego, które w większości przypadków pozwala na postawienie konkretnego rozpoznania.
Alergia kontaktowa a wyprysk z podrażnienia
Bardzo podobnym obrazem klinicznym cechuje się również tak zwany wyprysk z podrażnienia, który wynika z uszkodzenia bariery naskórkowej, co z kolei ułatwia alergenom wnikanie do głębszych warstw skóry i tym samym wywoływanie stanu zapalnego. W tym przypadku testy płatkowe dają wyniki ujemne. Zmiany skórne w tym przypadku mogą pojawić się u każdego pacjenta eksponowanego na czynnik alergiczny (np. metal), po jednoczesnym uszkodzeniu bariery naskórkowej. Substancjami, które odpowiadają za uszkodzenia bariery ochronnej, są między innymi detergenty (mydła, środki czyszczące), ale także alkohole, żywice, kleje, środki owadobójcze czy rozpuszczalniki organiczne, a więc środki, z którymi również można mieć kontakt zawodowy.