U nas zapłacisz kartą
Sure, here it is -htmlCopy codeSymptomy czerniaka - Wczesne oznaki, które warto znać
Profilaktyka
Nie od dziś wiadomo, iż niemal w przypadku każdego znanego nowotworu wczesne wykrycie daje ogromne szanse na pełne wyleczenie. Rokowania są najbardziej pomyślne w pierwszym stopniu choroby. Podobnie sprawa wygląda przy czerniaku.
Może on pojawić się u każdego z nas, wiec bardzo ważne są działania profilaktyczne dzięki którym może zostać szybko zdiagnozowany i usunięty bez większych problemów.
- Samokontrola – samodzielne bądź wspólnie z bliską osobą warto oglądać regularnie skórę na swoim ciele i obserwować czy w obrębie istniejących zmian nie pojawiają się jakiekolwiek niepokojące odstępstwa.
- Rozsądne wystawianie się na działanie promieni słonecznych – działania słońca nie unikniemy całkowicie, a poza tym dzięki niemu nasz organizm syntezuje witaminę D, wiec jest ono nam również bardzo potrzebne. Mowa tutaj o rozsądku. Unikajmy poparzeń słonecznych i co najważniejsze chrońmy przed nimi nasze dzieci! Jak to zrobić? Unikajmy bezpośredniego wystawiania się na działanie słońca w porze letniej w godzinach 10-14 kiedy są one najsilniejsze. Nawet w lekko pochmurny dzień możemy się poparzyć. Zawsze stosujmy kremy z wysokimi filtrami. Nie opalimy się mniej bo uzależnione to jest od możliwości naszej skóry a nie od kremu, którego zadaniem jest ochrona przed szkodliwym działaniem. Raz na dwie godziny odnawiajmy warstwę kremu na skórze, a jeśli kąpiemy się w jeziorach, morzu to nawet częściej.
- Solarium – działanie sztucznego światła pod kontrolą lekarza sprawdza się w leczeniu niektórych schorzeń jak np. łuszczyca. W porze jesienno – zimowej krótkie seanse mogą poprawić nastrój i zapobiec chandrze i rozwojowi depresji. Wszystko jednak z umiarem. Długie leżenie i nastawienie na mocną opaleniznę nie jest dla nas korzystne.
- Osoby, które mają jasną karnację lub wiele znamion na ciele powinny całkowicie unikać słońca lub solarium a wychodząc z domu zaleca się im stosowanie tzw. brokerów, które stanowią pełną barierę dla promieni.
Różnicowanie
Jednostki chorobowe, które należy uwzględniać podczas różnicowania wczesnego i zaawansowanego miejscowo czerniaka skóry, przedstawiono w tabeli 1.2.
Zalecanym badaniem, wykorzystywanym we wstępnej, szybkiej i nieinwazyjnej diagnostyce jest dermoskopia (dermatoskopia) (II, A) [13, 14]. Badanie polega na oglądaniu wszystkich zmian na skórze pacjenta za pomocą dermoskopu ręcznego ze światłem spolaryzowanym lub niespolaryzowanym z imersją w powiększeniu 10-krotnym [13, 14]. Dzięki dermoskopii możliwa jest poprawa czułości diagnostycznej o około 30%. Najprostsza zasada oceny dermoskopowej (tzw. trzypunktowa skala dermoskopowa wg Argenziano) opiera się na podejrzeniu klinicznym czerniaka w przypadku spełnienia dwu z trzech następujących kryteriów: 1) asymetryczny rozkład struktur dermoskopowych w obrębie zmiany, 2) atypowa siatka barwnikowa, 3) niebiesko-biały welon. Czułość tej metody diagnostycznej dochodzi do 96,3%, a jej swoistość do 94,2%. Inne metody analizy dermoskopowej, w tym metoda dermoskopowa ABCD, analiza wzorca, skala siedmiopunktowa, metoda Menziesa lub algorytm CASH (color, architecture, symmetry, homogeneity), charakteryzuje porównywalna czułość przy nieco większej swoistości. Należy podkreślić, że te systemy oceny dermoskopowej nie znajdują zastosowania w ocenie zmian w „lokalizacjach szczególnych”, obejmujących skórę twarzy i okolic akralnych — dłonie i podeszwy oraz w obrębie płytki paznokciowej, na błonach śluzowych jamy ustnej oraz narządów płciowych. W takich przypadkach niezbędne jest zastosowanie algorytmów dermoskopowych, opracowanych odrębnie na podstawie charakterystycznych cech i wzorców dermoskopowych dla powyższych lokalizacji szczególnych. W przypadku zespołu znamion atypowych przydatną praktyką może być gromadzenie dokumentacji fotograficznej wybranych zmian lub całej powierzchni skóry (total body photography) i porównywanie wykonanych zdjęć oraz obserwowanych zmian skórnych w kolejnych sekwencjach czasowych. Istnieją systemy, które porównanie obrazów dermoskopowych w kolejnych sekwencjach czasowych wykonują w sposób zautomatyzowany, jednak nie są one powszechnie stosowane z uwagi na ich ograniczenia technologiczne.
Co robić w razie wystąpienia objawów?
W razie wystąpienia niepokojących zmian należy się zgłosić do dermatologa lub onkologa.
Fot. 2. Dermatoskop (dermoskop)
Fot. 3. Dermatoskop ze światłem spolaryzowanym
Dermatoskop (dermoskop) stanowi obecnie podstawowe narzędzie pracy dermatologa we wczesnej diagnostyce czerniaka. W wybranych ośrodkach specjalizujących się w rozpoznaniu czerniaka wykorzystuje się do tego celu wideodermatoskopy. Badanie dermatoskopowe pozwala na wykluczenie takich zmian niemelanocytowych, jak brodawki łojotokowe, barwnikowy rak podstawnokomórkowy oraz zmiany pochodzenia naczyniowego.
Szczegółowy wywiad lekarski zebrany od pacjenta pod kątem czynników ryzyka czerniaka jest doskonałym uzupełnieniem badania dermatoskopowego.
Dermatoskopia cyfrowa odgrywa istotną rolę w monitorowaniu pacjentów z licznymi znamionami, w zespole znamion dysplastycznych oraz osobników z rodzinnym wywiadem w kierunku czerniaka, która daje możliwość oceny znamion w czasie pod względem wielkości, brzegów, rozkładu barwnika i symetrii lub asymetrii.
Wśród nowych metod diagnostycznych znamion wyróżnia się laserową skanującą mikroskopię konfokalną, która zapewnia mikroskopową rozdzielczość i pozwala na prawie histologiczną ocenę zmian skórnych in vivo, ponadto ocenia kształt komórek barwnikowych, układ gniazd komórek znamionowych oraz morfologię brodawek skórnych. Jest to bezkrwawa, prawie histologiczna metoda diagnostyczna znamion dysplastycznych, czerniaków i ich nietypowych odmian, takich jak czerniak bezbarwnikowy, które klinicznie przybierają bardzo podstępny wygląd.
Cechy mikroskopowe oceniane obowiązkowo:
a. Rozpoznanie histopatologiczne zgodne z klasyfikacją histopatologiczną zmian melanocytarnych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, World Health Organization) 2018 oraz kodem ICD-O.
b. Grubość nacieku według Breslowa w milimetrach, mierzona od warstwy ziarnistej naskórka lub dna owrzodzenia do najgłębiej naciekających gniazd melanocytów.
c. Stopień zaawansowania pT według klasyfikacji pTNM AJCC/UICC 8. wydania 2017 [22].
d. Obecność lub nieobecność owrzodzenia obejmującego całą grubość pokrywającego guz naskórka, będącego wynikiem wnikania do naskórka komórek czerniaka, a niebędącego owrzodzeniem mechanicznym, oraz określenie jego rozległości na podstawie średnicy lub odsetka zajętej powierzchni nad guzem.
e. Liczba figur podziału na 1 mm2 (tylko w komponencie wertykalnym, mierzona w polach o największej aktywności mitotycznej, tzw. hot spots).
f. Fazy wzrostu [horyzontalna (radialna) — śródnaskórkowa, in situ oraz strzałkowa (wertykalna), zawsze inwazyjna skórna].
h. Margines obwodowy (od składnika in situ i inwazyjnego) oraz w głębi.
