U nas zapłacisz kartą
Rak podstawnokomórkowy powierzchowny - Objawy, Diagnoza i Metody Leczenia
Czy rak podstawnokomórkowy występuje często?
Rak podstawnokomórkowy jest najczęstszym nowotworem skóry. Każdego roku zapada na niego 100–800 osób w przeliczeniu na grupę 100 000 osób rasy białej. Zachorowalność jest największa w Australii, bowiem jednym z głównych czynników ryzyka zachorowania jest promieniowanie słoneczne (szczególnie ultrafioletowe), zwłaszcza jeśli narażenie na działanie słońca było intensywne już od dzieciństwa.
Rak podstawnokomórkowy występuje przede wszystkim u osób starszych (bo szkodliwe działanie słońca kumuluje się na przestrzeni całego życia), częściej u mężczyzn o jasnej karnacji skóry. Podobnie jak w przypadku wielu innych nowotworów, jednym z istotnych czynników ryzyka jest przewlekłe osłabienie odporności (dlatego wiele nowotworów skóry częściej występuje u osób po przeszczepieniach narządów – osoby te zazwyczaj przewlekle zażywają leki upośledzające sprawne działanie układu odpornościowego).
Objawy raka podstawnokomórkowego
Kiedy możesz podejrzewać, że zmiana na Twojej skórze to rak podstawnokomórkowy? Twoją czujność powinno wzbudzić pojawienie się błyszczącej, różowej lub cielistej brodawki albo guzka z widocznymi, poszerzonymi naczyniami na powierzchni. Z czasem zmiana powiększa się, pokrywa owrzodzeniem, a jej brzegi ulegają uniesieniu. Guzkowy rak podstawnokomórkowy pojawia się zwykle w okolicy twarzy, szczególnie w obrębie nosa, policzków, powiek i czoła.
Powierzchowny rak podstawnokomórkowy często przyjmuje postać różowo-czerwonej, łuszczącej się plamki z poszerzonymi naczyniami krwionośnymi. Znajduje się najczęściej w okolicy klatki piersiowej, ramion i pleców. Pamiętaj, iż nowotwór może pojawić się również w innych okolicach, dlatego w razie zauważenia podejrzanej zmiany na skórze nie zwlekaj z konsultacją lekarską.
Rak podstawnokomórkowy skóry
Rak podstawnokomórkowy to rosnący powoli miejscowo złośliwy nowotwór skóry wywodzący się z nierogowaciejących komórek warstwy podstawnej naskórka, występujący głównie u przedstawicieli rasy białej (osoby o fototypie skóry według definicji World Health Organization I–IV). Rośnie przede wszystkim na odkrytych częściach ciała (głowa, szyja), ale może się rozwinąć na dowolnym obszarze ciała, w tym także w obrębie błon śluzowych. Nowotwór ten w praktyce nie jest źródłem przerzutów odległych i nie zajmuje regionalnych węzłów chłonnych.
Jego charakter (określany przez lekarzy jako „złośliwość miejscowa”) sprawia, że niektóre jego postaci – jeśli nie podejmie się właściwego leczenia – powoli niszczą coraz większy obszar przyległej skóry oraz położne głębiej struktury ciała (np. chrząstkę nosa lub małżowiny usznej albo kości czaszki). Nieleczone, zaniedbane zmiany naciekają sąsiadujące elementy kostne, chrzęstne, naczyniowe, nerwowe albo gałkę oczną. W obrębie dużych, owrzodziałych zmian może dochodzić do trudnych do opanowania krwotoków.
Na zdjęciu przedstawiono przykład zaawansowanego raka podstawnokomórkowego o wieloletnim przebiegu. Trzeba podkreślić, że leczenie raka o takim stopniu zaawansowania jest trudne zarówno dla lekarza, jak i dla pacjenta, dlatego warto zacząć terapię, zanim nowotwór rozwinie się do dużych rozmiarów – proces leczenia jest wówczas prostszy i mniej dokuczliwy dla chorego, a i szanse na pełne wyleczenie są większe.
Fot. 1. Rozległy rak podstawnokomórkowy niszczący znaczny obszar skóry karku i naciekający położone głębiej tkanki. Leczenie w takim przypadku jest trudne, dlatego w przypadku podejrzanej zmiany skórnej nie należy czekać, aż rozwinie się ona do podobnych rozmiarów, tylko bez zbędnej zwłoki zgłosić się do lekarza rodzinnego, onkologa lub dermatologa! (Zdjęcie ze zbiorów autora)
Rak podstawnokomórkowy skóry – objawy
Etiopatogeneza BCC jest związana z ekspozycję na promieniowanie UV, immunosupresją, przewlekłymi zakażeniami (m.in. wirusem brodawczaka ludzkiego HPV). Niewątpliwym kluczowym czynnikiem wpływającym na wzrost ryzyka zachorowania na raka podstawnokomórkowego skóry jest promieniowanie nadfioletowe w połączeniu z podwyższoną temperaturą otoczenia.
Nowotwory skóry stanowią grupę chorób, w których istnieją najlepsze warunki do wykrycia i leczenia już na wstępnym etapie. Objawy raka podstawnokomórkowego skóry są widoczne dla chorego, a łatwość pobrania materiału do badania histopatologicznego umożliwia szybką diagnozę.
Klasyczny wygląd raka podstawnokomórkowego cechuje niewielkie owrzodzenie z wałowatym przeświecającym brzegiem. Ten typ nowotworu spotyka się wokół oczu, na nosie, blisko kąta wewnętrznego oka.
Inną postacią są guzki o charakterze nietorbielowatym, czasami z dużą ilością pigmentu, późno wrzodziejące.
Objawy raka podstawnokomórkowego skóry mogą być związane z płytkimi owrzodzeniami na czole lub nosie z nieregularnymi i źle zaznaczonymi granicami. Z jednej strony wydaje się, ze niepokojąca zmniejsza się, a z drugiej powoli się rozszerza.
Leczenie raka podstawnokomórkowego skóry
Leczenie tego raka skóry polega na usunięciu zmiany skórnej z odpowiednim marginesem (tzw. biopsja wycinająca).
W przypadku powierzchownego raka skóry stosuje się leczenie miejscowe, polegające na nakładaniu kremu zawierającego imikwimod, na zmienioną chorobowo skórę. Dokładne szczegóły dotyczące stosowania preparatu przekazuje lekarz.
Inne metody leczenia BBC stosowane u chorych, którzy nie zgadzają się lub nie kwalifikują się do leczenia operacyjnego, to między innymi radioterapia, kriochirurgia 1 i terapia fotodynamiczna.
Jeśli nowotwór rozwija się powoli i nie ma nacieków w głąb, możliwe jest skuteczne leczenie. Trudniejsze jest wyleczenie zmiany bardziej agresywnej, naciekającej w głąb ciała, mającej tendencję do wznowy.
W przypadku przerzutów odległych leczenie jest indywidualizowane i obejmuje chirurgię, radioterapię, chemioterapię lub nowo zarejestrowaną terapię wismodegibem – lekiem uwarunkowanym molekularnie.
Po zakończeniu leczenia wskazane są regularne kontrole zgodnie z zaleceniem lekarza.