W >80% przypadków rak podstawnokomórkowy skóry występuje na głowie (przede wszystkim na twarzy) i szyi, ale może wystąpić w dowolnej okolicy ciała, np. na mosznie lub kroczu. Wyróżnia się wiele postaci morfologicznych tego nowotworu. Najbardziej typowym obrazem klinicznym jest nieduży guzek otoczony wałowatym brzegiem, najczęściej zlokalizowany w okolicy skrzydełka nosa lub małżowiny usznej (postać guzkowa, ta postać może zawierać znaczną ilość barwnika, przypominając guzkową postać czerniaka skóry). Często uwagę chorego zwraca niegojąca się niewielka ranka pokryta strupem, który cyklicznie odpada, odsłaniając niewielkie owrzodzenie („rankę”), która szybko pokrywa się nowym strupem. Stosunkowo często obserwuje się również postać powierzchowną – zmianę płaską łub płasko-wyniosłą, łuszczącą się i zaczerwienioną.
Fot. 2. Postać guzkowa raka podstawnokomórkowego skóry na tylnej powierzchni małżowiny usznej (drobne owrzodzenie w centrum zmiany, wałowate brzegi zmiany)
Fot. 3. Postać powierzchowna raka podstawnokomórkowego skóry (Zdjęcia ze zbiorów autora)
1 Kriochirurgia - metoda lecznicza polegająca na miejscowym niszczeniu chorych lub przerośniętych tkanek za pomocą niskich temperatur (poniżej 0ᵒC).
wycięcie chirurgiczne zmian w trybie ambulatoryjnym,
poszerzenie marginesu wycięcia,
kwalifikacja do leczenia miejscowego – krioterapia,
Rak podstawnokomórkowy jest złośliwym nowotworem skóry. Objaw mogą przybierać różne postacie – od płaskiego owrzodzenia, przez nieowrzodzoną brodawkę, po guzek o perłowej barwie. Podobnie jak rak kolczystokomórkowy, nowotwór ten najczęściej występuje na twarzy i skórze owłosionej głowy, ale może też pojawić się na innych częściach ciała.
Rak podstawnokomórkowy jest nowotworem złośliwym dotykającym głównie osób o jasnej karnacji skóry.Rak podstawnokomórkowy (ang. basal cell carcinoma, BCC) stanowi ok. 80% wszystkich nowotworów w obrębie skóry. Wraz z nowotworem kolczystokomórkowym (15-20%) odpowiada za większość zachorowań na tzw. niebarwnikowye nowotwory skóry. W 2019 roku odnotowano w tej grupie 14 266 przypadków wśród Polaków.
Pochodzi z nierogowaciejących komórek podstawowej warstwy naskórka i występuje głównie u rasy białej. Zachorowalność na ten typ nowotworu zwiększa się wraz z wiekiem i najczęściej dotyczy osób po 60. roku życia.
Walka z zaawansowanym procesem nowotworowym zawsze obarczona jest większym ryzykiem, dlatego warto pamiętać o niezbędnej profilaktyce oraz redukcji szczególnie niebezpiecznych dla naszego zdrowia czynników, które powodują rozwój raka skóry.
W przypadku raka brodawkującego umiejscowionego w jamie ustnej istotnym czynnikiem ryzyka jest używanie tytoniu żucie, wciąganie tabaki do nosa , natomiast w przypadku raka zlokalizowanego na powierzchni podeszwy stopy czynnikiem takim są urazy.
osób z niektórymi chorobami dziedzicznymi zespołem Gorlina zespołem nabłoniaków znamionowych , skórą pergaminową i barwnikową xeroderma pigmentosum czy zespołem Bazexa paraneoplastycznym rogowaceniem dłoni i stóp.