U nas zapłacisz kartą
Rak gruczołowy typu guzkowego
Jak wygląda rak podstawnokomórkowy?
W >80% przypadków rak podstawnokomórkowy skóry występuje na głowie (przede wszystkim na twarzy) i szyi, ale może wystąpić w dowolnej okolicy ciała, np. na mosznie lub kroczu. Wyróżnia się wiele postaci morfologicznych tego nowotworu. Najbardziej typowym obrazem klinicznym jest nieduży guzek otoczony wałowatym brzegiem, najczęściej zlokalizowany w okolicy skrzydełka nosa lub małżowiny usznej (postać guzkowa, ta postać może zawierać znaczną ilość barwnika, przypominając guzkową postać czerniaka skóry). Często uwagę chorego zwraca niegojąca się niewielka ranka pokryta strupem, który cyklicznie odpada, odsłaniając niewielkie owrzodzenie („rankę”), która szybko pokrywa się nowym strupem. Stosunkowo często obserwuje się również postać powierzchowną – zmianę płaską łub płasko-wyniosłą, łuszczącą się i zaczerwienioną.
Fot. 2. Postać guzkowa raka podstawnokomórkowego skóry na tylnej powierzchni małżowiny usznej (drobne owrzodzenie w centrum zmiany, wałowate brzegi zmiany)
Fot. 3. Postać powierzchowna raka podstawnokomórkowego skóry (Zdjęcia ze zbiorów autora)
Rak podstawnokomórkowy skóry
Rak podstawnokomórkowy skóry (carcinoma basocellulare) to najczęściej występująca postać raka skóry, stanowi około 75% przypadków. W zdecydowanej większości jego lokalizacja obejmuje skórę głowy i szyi.
Rozwija się w skórze powiek, czoła, nosa, policzków, nigdy na stopach, dłoniach czy błonach śluzowych. Rak przydatków skóry występuje równie często u mężczyzn, jak i kobiet, najczęściej po 60 roku życia.
Cechą charakterystyczną raka podstawnokomórkowego skóry jest brak przerzutów odległych oraz miejscowa złośliwość. Eksperci wyróżniają dwie odmiany tej choroby – pierwsza rozwija się wolno, nie nacieka w głąb, a leczenie daje dobre efekty. Druga odmiana raka podstawnokomórkowego skóry jest bardziej agresywna, ma zdolność do naciekania, niszczenia tkanek, jest wrzodziejąca i często nawraca, co utrudnia wyleczenia.
Diagnostyka raka podstawnokomórkowego skóry
Lekarz może postawić rozpoznanie już na podstawie wstępnego badania, oceniając gołym okiem wygląd zmiany. Niektórzy lekarze, a w szczególności dermatolodzy, dysponują tzw. dermatoskopem. Jest to urządzenie pozwalające na ocenę zmian powierzchniowych jak za pomocą szkła powiększającego czy lupy. Ostateczne rozpoznanie można wysunąć na podstawie badania histopatologicznego, czyli badania pod mikroskopem wyciętej zmiany. Jeśli lokalizacja i wielkość zmiany na to pozwalają, wycina się do badania całą zmianę. Jeśli zmiana jest duża, można wyciąć fragment, czyli pobrać wycinek zmienionej skóry.
Leczenie polega przede wszystkim na wycięciu zmiany z marginesem zdrowej tkanki. Margines ten wynosi zazwyczaj około 2 mm. Jeśli chory nie zgadza się na wycięcie zmiany, można zastosować miejscową radioterapię, jednak jest to mniej pożądana metoda i zdecydowanie lekarz stara się przekonać pacjenta do leczenia chirurgicznego. Jeśli zmiana jest bardzo duża lub zajmuje struktury lub obszar uniemożliwiające zabieg chirurgiczny, zalecana jest radioterapia. Czasami możliwe jest też zastosowanie maści zawierających np. 5-fluorouracyl (chemioterapeutyk). Nie są to jednak metody przewyższające skuteczność leczenia operacyjnego.
Leczenie raka podstawnokomórkowego skóry
Leczenie radykalne raka podstawnokomórkowego skóry polega na chirurgicznym usunięciu zmiany wraz z marginesem zdrowych tkanek. Doszczętność wycięcia stanowi czynnik rokowniczy. W przypadku braku doszczętności wznowa raka podstawnokomórkowego występuje u 25% pacjentów.
Jeśli zabieg chirurgiczny jest niemożliwy, eksperci zalecają rozważenie radioterapii. W przypadku niskiego ryzyka nawrotu dopuszczalne są metody leczenia miejscowego raka podstawnokomórkowy skóry takie jak: krioterapia, laseroterapia, elektrokoagulacja lub stosowanie 5-fluorouracylu.
W rzadkich przypadkach przerzutowych stosuje się chemioterapię opartą na cisplatynie.
W leczeniu zaawansowanego raka podstawnokomórkowego skóry stosuje się również terapię celowaną lekiem wismodegib. Działanie terapii celowanej polega na blokowaniu szlaku sygnałowego Hedgehog, czyli hamowaniu podziału komórek rakowych.
