Rak gruczołowy typu guzkowego
Rak podstawnokomórkowy skóry – objawy
Etiopatogeneza BCC jest związana z ekspozycję na promieniowanie UV, immunosupresją, przewlekłymi zakażeniami (m.in. wirusem brodawczaka ludzkiego HPV). Niewątpliwym kluczowym czynnikiem wpływającym na wzrost ryzyka zachorowania na raka podstawnokomórkowego skóry jest promieniowanie nadfioletowe w połączeniu z podwyższoną temperaturą otoczenia.
Nowotwory skóry stanowią grupę chorób, w których istnieją najlepsze warunki do wykrycia i leczenia już na wstępnym etapie. Objawy raka podstawnokomórkowego skóry są widoczne dla chorego, a łatwość pobrania materiału do badania histopatologicznego umożliwia szybką diagnozę.
Klasyczny wygląd raka podstawnokomórkowego cechuje niewielkie owrzodzenie z wałowatym przeświecającym brzegiem. Ten typ nowotworu spotyka się wokół oczu, na nosie, blisko kąta wewnętrznego oka.
Inną postacią są guzki o charakterze nietorbielowatym, czasami z dużą ilością pigmentu, późno wrzodziejące.
Objawy raka podstawnokomórkowego skóry mogą być związane z płytkimi owrzodzeniami na czole lub nosie z nieregularnymi i źle zaznaczonymi granicami. Z jednej strony wydaje się, ze niepokojąca zmniejsza się, a z drugiej powoli się rozszerza.
Rak podstawnokomórkowy skóry
Rak podstawnokomórkowy skóry (carcinoma basocellulare) to najczęściej występująca postać raka skóry, stanowi około 75% przypadków. W zdecydowanej większości jego lokalizacja obejmuje skórę głowy i szyi.
Rozwija się w skórze powiek, czoła, nosa, policzków, nigdy na stopach, dłoniach czy błonach śluzowych. Rak przydatków skóry występuje równie często u mężczyzn, jak i kobiet, najczęściej po 60 roku życia.
Cechą charakterystyczną raka podstawnokomórkowego skóry jest brak przerzutów odległych oraz miejscowa złośliwość. Eksperci wyróżniają dwie odmiany tej choroby – pierwsza rozwija się wolno, nie nacieka w głąb, a leczenie daje dobre efekty. Druga odmiana raka podstawnokomórkowego skóry jest bardziej agresywna, ma zdolność do naciekania, niszczenia tkanek, jest wrzodziejąca i często nawraca, co utrudnia wyleczenia.

W jaki sposób lekarz rozpoznaje raka podstawnokomórkowego skóry?
Rak podstawnokomórkowy skóry ma charakterystyczny wygląd, dlatego często lekarz już po pierwszych oględzinach jest w stanie z bardzo dużym prawdopodobieństwem podać rozpoznanie. Czasami pomocne – chociaż niekonieczne – jest użycie ręcznego dermatoskopu (w uproszczeniu dermatoskop to urządzenie wyposażone w soczewki powiększające obraz oraz odpowiednie źródło światła oświetlające badaną zmianę skórną, zob. Badanie dermatoskopowe). Aby potwierdzić rozpoznanie, należy wyciąć całą zmianę, jeśli jest nieduża. Jeśli zmiana jest większa lub znajduje się w okolicy, w której wycięcie może być utrudnione (np. powieka oka), lekarz rozważy pobranie niewielkiego wycinka, a następnie – po potwierdzeniu rozpoznania w badaniu histopatologicznym – zaplanuje odpowiednie leczenie.
Leczenie najczęściej polega na wycięciu ogniska choroby z niewielkim (tj. 1–2 mm) marginesem zdrowej skóry. U chorych, którzy nie godzą się na wycięcie zmiany, można rozważyć zastosowanie radioterapii jako metody alternatywnej. Trzeba jednak pokreślić, że metodą pierwszego wyboru (i zalecaną w większości przypadków) jest niewielka operacja polegająca na wycięciu zmiany w całości. Radioterapię można stosować również wtedy, gdy rak ma dużą średnicę i znajduje się w obszarze, w którym wycięcie jest trudne lub wręcz niemożliwe (z powodów technicznych – np. bardzo duża zmiana na wierzchołku głowy). Stosuje się również inne metody, np. maść z chemioterapeutykiem (5-fluorouracylem) lub lekiem immunomodulującym (imikwimodem), skuteczność metod zachowawczych nie dorównuje jednak wycięciu zmiany.
Rak podstawnokomórkowy skóry - przyczyny
- uwarunkowania genetyczne
- promieniowanie ultrafioletowe
- ekspozycja na promieniowanie słoneczne – zwłaszcza w dzieciństwie oraz prowadząca do oparzeń
- podeszły wiek
- płeć męska
- jasna karnacja
- leczenie immunosupresyjne
Lekarz najpierw ogląda zmiany przez dermatoskop, ale ostateczna diagnoza stawiana jest wyłącznie po uzyskaniu oceny mikroskopowej wycinka. W tym celu specjalista znieczula odpowiedni obszar skóry, wycina zmianę i oddaje wycinek do badania histopatologicznego, podczas którego szuka się komórek rakowych.
Diagnoza na wczesnym etapie jest niezwykle istotna, ponieważ im wcześniej zostanie rozpoznany nowotwór, tym większe szanse na wyleczenie.

Rak podstawnokomórkowy: objawy
Rak podstawnokomórkowy objawia się jako twardy, przezroczysty, białawy lub częściowo upigmentowany guzek z perłową otoczką. Szacuje się, że ok. 80 proc. tych nowotworów lokalizuje się w obrębie głowy i szyi.
Raka podstawnokomórkowego w zaawansowanych stadiach może przybierać kilka postaci:
- Typ guzkowy, guzkowo-wrzodziejący: to z reguły pojedyncza zmiana przybierająca formę nieregularnego wypuklenia, niejednokrotnie z niesymetrycznym owrzodzeniem różnej wielkości.
- Typ wrzodziejący: nowotwór wnikający głęboko w tkanki, a wrzodziejąca zmiana jest otoczona wałowatym brzegiem.
- Typ powierzchowny: rak stwierdzony głównie na tułowiu, klinicznie przypomina łuszczycę lub chorobę Bowena.
- Typ barwnikowy: płaska lub guzkowa zmiana zawierająca ciemny barwnik, przez mniej doświadczonych klinicystów może być mylona z czerniakiem skóry.
- Typ bliznowaty i twardzinopodobny: rozległe, raczej płaskie nowotwory, nieostro odgraniczone od niezmienionej choroby skóry, trudne do diagnostyki i niezwykle skomplikowane w klinicznej ocenie radykalnego ich usunięcia.
Uwagę powinna zwrócić niegojąca się ranka pokryta strupem, który cyklicznie odpada, odsłaniając rankę, która szybko pokrywa się nowym strupem.
