U nas zapłacisz kartą
Rak gruczołowy typu guzkowego
W jaki sposób lekarz rozpoznaje raka podstawnokomórkowego skóry?
Rak podstawnokomórkowy skóry ma charakterystyczny wygląd, dlatego często lekarz już po pierwszych oględzinach jest w stanie z bardzo dużym prawdopodobieństwem podać rozpoznanie. Czasami pomocne – chociaż niekonieczne – jest użycie ręcznego dermatoskopu (w uproszczeniu dermatoskop to urządzenie wyposażone w soczewki powiększające obraz oraz odpowiednie źródło światła oświetlające badaną zmianę skórną, zob. Badanie dermatoskopowe). Aby potwierdzić rozpoznanie, należy wyciąć całą zmianę, jeśli jest nieduża. Jeśli zmiana jest większa lub znajduje się w okolicy, w której wycięcie może być utrudnione (np. powieka oka), lekarz rozważy pobranie niewielkiego wycinka, a następnie – po potwierdzeniu rozpoznania w badaniu histopatologicznym – zaplanuje odpowiednie leczenie.
Leczenie najczęściej polega na wycięciu ogniska choroby z niewielkim (tj. 1–2 mm) marginesem zdrowej skóry. U chorych, którzy nie godzą się na wycięcie zmiany, można rozważyć zastosowanie radioterapii jako metody alternatywnej. Trzeba jednak pokreślić, że metodą pierwszego wyboru (i zalecaną w większości przypadków) jest niewielka operacja polegająca na wycięciu zmiany w całości. Radioterapię można stosować również wtedy, gdy rak ma dużą średnicę i znajduje się w obszarze, w którym wycięcie jest trudne lub wręcz niemożliwe (z powodów technicznych – np. bardzo duża zmiana na wierzchołku głowy). Stosuje się również inne metody, np. maść z chemioterapeutykiem (5-fluorouracylem) lub lekiem immunomodulującym (imikwimodem), skuteczność metod zachowawczych nie dorównuje jednak wycięciu zmiany.
Rak podstawnokomórkowy: objawy
Rak podstawnokomórkowy objawia się jako twardy, przezroczysty, białawy lub częściowo upigmentowany guzek z perłową otoczką. Szacuje się, że ok. 80 proc. tych nowotworów lokalizuje się w obrębie głowy i szyi.
Raka podstawnokomórkowego w zaawansowanych stadiach może przybierać kilka postaci:
- Typ guzkowy, guzkowo-wrzodziejący: to z reguły pojedyncza zmiana przybierająca formę nieregularnego wypuklenia, niejednokrotnie z niesymetrycznym owrzodzeniem różnej wielkości.
- Typ wrzodziejący: nowotwór wnikający głęboko w tkanki, a wrzodziejąca zmiana jest otoczona wałowatym brzegiem.
- Typ powierzchowny: rak stwierdzony głównie na tułowiu, klinicznie przypomina łuszczycę lub chorobę Bowena.
- Typ barwnikowy: płaska lub guzkowa zmiana zawierająca ciemny barwnik, przez mniej doświadczonych klinicystów może być mylona z czerniakiem skóry.
- Typ bliznowaty i twardzinopodobny: rozległe, raczej płaskie nowotwory, nieostro odgraniczone od niezmienionej choroby skóry, trudne do diagnostyki i niezwykle skomplikowane w klinicznej ocenie radykalnego ich usunięcia.
Uwagę powinna zwrócić niegojąca się ranka pokryta strupem, który cyklicznie odpada, odsłaniając rankę, która szybko pokrywa się nowym strupem.
Zapobieganie rakowi podstawnokomórkowemu
- ocenie u każdego pacjenta cech ryzyka i dopasowaniu postępowania profilaktycznego,
- objęciu osób z grup ryzyka bardziej szczegółową opieką,
- unikaniu nadmiernej ekspozycji na słońce, zwłaszcza krótkich epizodów intensywnego nasłonecznienia powodujących oparzenia skóry,
- dbaniu o odpowiednią ochronę przed słońcem, stosowaniu kremów z filtrem UV.
- Obserwuj co miesiąc swoją skórę, a w sytuacji, kiedy coś Cię zaniepokoi to skontaktuj się z dermatologiem.
- Raz w roku kontroluj swoją skórę na wizycie lekarskiej.
- Dbaj o odpowiednią ochronę przeciwsłoneczną – stosuj kremy z wysokim filtrem UV, unikaj wystawiania się na słońce między 10.00 a 16.00, noś okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV.
- „Interna Szczeklika 2015”.
- „Podstawy chirurgii” wyd. Medycyna Praktyczna.
- http://onkologia.org.pl/wp-content/uploads/Nowotwory_2019.pdf
- „Nowotwory skóry: klinika, patologia, leczenie” A. Bieniek, M. Cisło, A. Jankowska-Konsur.
- „Czerniaki skóry – zasady postępowania diagnostyczno-terapeutycznego” Przegląd Dermatologiczny, 2009, 96, str. 193-203.
1 Kriochirurgia - metoda lecznicza polegająca na miejscowym niszczeniu chorych lub przerośniętych tkanek za pomocą niskich temperatur (poniżej 0ᵒC).
Oferta Medicover
- Kompleksowa ocena zmian skórnych: dermatoskopia, cyfrowa wideodermoskopia.
wycięcie chirurgiczne zmian w trybie ambulatoryjnym,
poszerzenie marginesu wycięcia,
kwalifikacja do leczenia miejscowego – krioterapia,
Diagnostyka raka podstawnokomórkowego skóry
Lekarz może postawić rozpoznanie już na podstawie wstępnego badania, oceniając gołym okiem wygląd zmiany. Niektórzy lekarze, a w szczególności dermatolodzy, dysponują tzw. dermatoskopem. Jest to urządzenie pozwalające na ocenę zmian powierzchniowych jak za pomocą szkła powiększającego czy lupy. Ostateczne rozpoznanie można wysunąć na podstawie badania histopatologicznego, czyli badania pod mikroskopem wyciętej zmiany. Jeśli lokalizacja i wielkość zmiany na to pozwalają, wycina się do badania całą zmianę. Jeśli zmiana jest duża, można wyciąć fragment, czyli pobrać wycinek zmienionej skóry.
Leczenie polega przede wszystkim na wycięciu zmiany z marginesem zdrowej tkanki. Margines ten wynosi zazwyczaj około 2 mm. Jeśli chory nie zgadza się na wycięcie zmiany, można zastosować miejscową radioterapię, jednak jest to mniej pożądana metoda i zdecydowanie lekarz stara się przekonać pacjenta do leczenia chirurgicznego. Jeśli zmiana jest bardzo duża lub zajmuje struktury lub obszar uniemożliwiające zabieg chirurgiczny, zalecana jest radioterapia. Czasami możliwe jest też zastosowanie maści zawierających np. 5-fluorouracyl (chemioterapeutyk). Nie są to jednak metody przewyższające skuteczność leczenia operacyjnego.
Rak podstawnokomórkowy – objawy, leczenie, przerzuty i nawroty
Rak podstawnokomórkowy skóry jest nowotworem miejscowo złośliwym, pojawiającym się najczęściej na skórze twarzy, a w szczególności nosa i małżowiny ucha. Rokowania są bardzo dobre pod warunkiem jego szybkiego rozpoznania i leczenia.
Naskórek to najbardziej zewnętrzna powłoka ciała człowieka. Składa się z kilku warstw. Idąc od zewnątrz, warstwy skóry to: warstwa rogowa (ulegająca złuszczeniu), jasna (obecna tylko w niektórych miejscach), ziarnista, kolczysta i podstawna. Dwie ostatnie stanowią część rozrodczą. Rak podstawnokomórkowy jest nowotworem złośliwym skóry rozwijającym się z warstwy najgłębszej, czyli podstawnej. Najczęściej pojawia się w obrębie skóry odsłoniętych części ciała, czyli twarzy, karku, rąk. Może też pojawić się w innych miejscach na ciele. Nie jest to nowotwór przerzutujący, jego złośliwość jest miejscowa. Inna nazwa tego nowotworu to nabłoniak. Czy powinno się wycinać znamiona? Odpowiedź na filmie:
Zobacz film: Wycinanie znamion - jak może pomóc w profilaktyce antynowotworowej? Źródło: Dzień Dobry TVN
Złośliwość raka podstawnokomórkowego skóry
Nowotwór złośliwy to niekontrolowany rozrost komórek nowotworowych i ich przerzuty. W przypadku raka podstawnokomórkowego skóry złośliwość jest jedynie miejscowa. Oznacza to, że nowotwór ten wykazuje złośliwość tylko na obszarze, na którym powstaje. Nie przerzutuje i nie zajmuje okolicznych węzłów chłonnych. W miejscu, gdzie powstaje, niszczy stopniowo coraz większy obszar skóry i przylegające tkanki. Destrukcji podlegają wszystkie rodzaje tkanek, które staną mu na drodze – kości, chrząstki, naczynia, mięśnie, nerwy itd. Jeśli np. powstaje w obrębie twarzy, stopniowo niszczy kolejne warstwy skóry, kości czaszki lub chrząstkę nosa, czy też małżowiny uszne, powodując znaczne deformacje. Kiedy dojdzie do nacieczenia większego naczynia krwionośnego, może powstać krwotok.
Na szczęście nowotwór rozwija się bardzo powoli. Bardzo ważne więc w przypadku raka podstawnokomórkowego skóry, szczególnie nosa, ucha czy innej części twarzy, jest szybkie rozpoznanie i leczenie, by zapobiec powikłaniom w postaci zniszczenia i deformacji znacznych okolic, które w zaawansowanym stadium są bardzo trudne do usunięcia. Zobacz też: Nowotwór skóry - rodzaje, objawy, przyczyny
