U nas zapłacisz kartą
Objawy raka skóry - jak je rozpoznać?
Najważniejsze informacje
Czerniak złośliwy: „czarny rak skóry” – najbardziej złośliwa forma raka skóry
Czynniki/grupy ryzyka: promieniowanie UV (intensywne nasłonecznienie, solarium), (częste) oparzenia słoneczne, jasna karnacja, wiele znamion, zachorowania na raka wśród najbliższych krewnych itp.
Objawy: nietypowe znamiona („zasada ABCDE”), zmiany koloru, krwawienie, swędzenie itp.
Diagnoza: anamneza, oględziny skóry, dermoskopia, biopsja
Leczenie: chirurgiczne usunięcie z zachowaniem marginesu zdrowej tkanki, inne terapie w przypadku zaawansowanych chorób (chemioterapia, radioterapia, immunoterapia, leki celowane)
Prognoza: korzystna w przypadku wczesnego wykrycia
Ważne: ostrożne korzystanie ze słońca, ochrona przeciwsłoneczna, regularne samokontrole skóry i profilaktyczne badania lekarskie
Źródła
Posch C., Neue Entwicklungen in der Therapie des Melanoms, Universum Innere Medizin 06/2017, MedMedia Verlag und Mediaservice GmbH
Schmale I., Malignes Melanom - Sehr gute Ergebnisse in der adjuvanten Therapie, Schweizer Zeitschrift für Onkologie 05/2017, Rosenfluh Publikationen AG
Duffner K., Neues vom malignen Melanom - Immer bessere Überlebensraten dank Immuntherapie, Schweizer Zeitschrift für Dermatologie & Ästhetische Medizin [medicos] 04/2017, Rosenfluh Publikationen AG
Höller C. et al., Melanom, Spectrum Dermatologie 01/2017, MedMedia Verlag und Mediaservice GmbH
Moser J., Melanom 2016 - Zwischen Euphorie und Lösungssuche, Klinik 05/2016, MedMedia Verlag und Mediaservice GmbH
Melanom: Immuntherapien zeigen langfristige Wirkungen, Deutsches Ärzteblatt, 03.06.2014, URL: https://www.aerzteblatt.de/nachrichten/58919/Melanom-Immuntherapien-zeigen-langfristige-Wirkungen
Krebsinformationsdienst des Deutschen Krebsforschungszentrums, Hautkrebs: Basaliome, Plattenepithelkarzinome, maligne Melanome, URL: https://www.krebsinformationsdienst.de/tumorarten/weitere-tumorarten/hautkrebs.php#inhalt3, Stand: 28.06.2018
Przyczyny raka skóry
Większość raków skóry rozwija się na skutek oddziaływania na organizm czynników mutagennych, jednak choroby o podłożu nowotworowym mogą być także zapisane w naszych genach. Tak jest w przypadku niektórych zespołów wad wrodzonych oraz występowania rodzinnych predyspozycji do rozwoju czerniaka skóry.
Do najczęstszych przyczyn rozwoju raka skóry zaliczamy promieniowanie słoneczne. Ryzyko rozwoju nowotworu skóry znacząco zwiększa częste wystawianie skóry na bezpośrednie działanie słońca. Szczególnie niebezpieczne są poparzenia słoneczne, które powodują poważne uszkodzenia powierzchniowych warstw skóry. Chcąc zmniejszyć ryzyko rozwoju raka skóry, trzeba przede wszystkim unikać przebywania na słońcu w godzinach 11-15, pamiętać o zabezpieczaniu skóry kremami z wysokim filtrem, których aplikację trzeba systematycznie powtarzać, a także unikaniu kąpieli słonecznych i korzystania z solarium. Choć opalona skóra wpływa na naszą samoocenę, to opalanie się może doprowadzić do rozwoju bardzo trudnych w leczeniu chorób skóry.
Ważne! Wielokrotnie ryzyko zachorowania na raka skóry zwiększają poparzenia słoneczne w okresie dzieciństwa! Niemowlęta i małe dzieci bezwzględnie nie powinny przebywać na pełnym słońcu, jeżeli ich skóra nie została zabezpieczona kremem z filtrem powyżej 50 SPF.
Inne czynniki ryzyka rozwoju raka skóry to:
- ukończenie 50. roku życia,
- częsty kontakt z chemikaliami i innymi substancjami o mutagennym działaniu,
- częsty kontakt z promieniowaniem jonizującym,
- przewlekłe drażnienie skóry np. zbyt ciasną odzieżą.
Objawy raka skóry
Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.Podstawowym problemem, który powinien skłonić pacjenta do pomyślenia o tym, że może on mieć raka skóry, jest pojawienie się na jego skórze nowej, dotychczas nieobecnej tam zmiany. Wzbudzić uwagę powinny wszelkie twory, które wystąpiły i które – mimo upływu czasu – nie zanikają. Podobnie zaniepokoić powinny zmiany, które stale zwiększają swoje wymiary.
Na skórze wystąpić mogą zarówno łagodne, jak i złośliwe nowotwory. W przypadku tych drugich wyróżnia się objawy raka skóry, które mogą wskazywać na złośliwość danej zmiany skórnej. Wśród takowych wymieniane są:
- nieregularność brzegów zmiany,
- nierównomierne zabarwienie zmiany,
- szybkie powiększanie się zmiany skórnej,
- występowanie dolegliwości związanych ze zmianą skórną, takich jak ból, świąd czy krwawienie ze zmiany skórnej,
- asymetria zmiany skórnej,
- uwypuklenie tworu skórnego powyżej poziomu zdrowej skóry.
Ogólnie nowotwory złośliwe skóry doprowadzają do występowania objawów miejscowych. Występowanie przerzutów i związanych z nimi dolegliwości uzależnione jest ściśle od typu raka skóry. Jak już wspomniano, rak podstawnokomórkowy skóry ogólnie nie daje przerzutów, a jedynie stopniowo nacieka okoliczne tkanki. Rak kolczystokomórkowy skóry ma już zdecydowanie większą tendencję do dawania przerzutów, jednakże zazwyczaj pojawiają się one w znajdujących się niedaleko od ogniska nowotworowego strukturach układu limfatycznego. Najgorzej bywa w przypadku czerniaka – ten rak skóry nie dość, że może szybko dawać przerzuty, to jeszcze mogą one umiejscawiać się w rozmaitych narządach – przerzuty czerniaka obserwować można bowiem np. w wątrobie, płucach czy mózgu.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?
Pacjentowi zaleca się wizyty kontrolne zgodnie z zaleceniami lekarza. Zwykle obejmują one kontrole w okresie po zabiegu operacyjnym, a następnie co 3 miesiące w ciągu pierwszego roku oraz co 6 miesięcy w ciągu kolejnych lat. Ważne jest samobadanie, czyli oglądanie samodzielnie skóry przez pacjenta i w razie zauważenia niepokojących zmian niezwłoczne zgłoszenie się do lekarza.
Ze względu na fakt, że promieniowanie słoneczne jest najważniejszym czynnikiem sprzyjającym powstawaniu raka skóry, głównym celem profilaktyki jest ograniczenie ekspozycji na UV, które powinno polegać na stosowaniu preparatów z filtrami przeciwsłonecznymi, ubrań ochronnych, ograniczeniu czasu spędzanego na wolnym powietrzu w godzinach największego nasłonecznienia i przebywanie w cieniu. W ciągu ostatnich 30 lat odkryto wiele mechanizmów mających wpływ na powstawanie różnych nowotworów skóry. Odkrycia te przyczyniły się do stworzenia środków ochronnych i chemioprewencyjnych, które zwiększają możliwości zapobiegania nowotworom.
Chemioprewencja to dziedzina powstała w wyniku oddziaływania wiedzy odnoszącej się do: kancerogenezy (powstawania komórek nowotworowych), biologii komórki, badań przesiewowych w kierunku raka lub wczesnego jego wykrywania. Na podstawie badań wiadomo, że selen chroni przed wystąpieniem raka podstawnokomórkowego, a retinoidy przed rogowaceniem słonecznym. Coraz popularniejszą formą zapobiegania nowotworom skóry jest zażywanie polifenoli (zawartych np. w zielonej herbacie), które mają właściwości antyoksydacyjne.
Najważniejszym elementem profilaktyki raka skóry jest unikanie promieniowania UV i maksymalne skrócenie czasu ekspozycji skóry na bezpośrednie promieniowanie słoneczne. Stosowanie preparatów przeciwsłonecznych jako pierwszej linii obrony przeciwnowotworowej oparte jest na wynikach kontrolowanych badań przeprowadzonych u pacjentów z dużym ryzykiem rozwoju raka, które wykazały, że codzienne używanie produktów o szerokim spektrum ochrony zmniejszyło liczbę zmian typu rogowacenia słonecznego.
Chłoniak skóry typu T (ziarniniak grzybiasty, Mycosis fungoides)
To rzadki nowotwór skóry. występuje u osób między 40. a 60. rokiem życia, częściej u mężczyzn. Jest spowodowany niekontrolowanym rozrostem komórek T w skórze. Najczęstsze typy/rodzaje chłoniaka skórnego T-komórkowego to ziarniniak grzybiasty oraz Zespół Sezary'ego.
Choroba Pageta - we wczesnym etapie choroby na skórze pojawiają się plamy rumieniowe, które wywołują świąd i uczucie pieczenia. Może z nich sączyć się wydzielina. Następnie mogą się pojawić nadżerki (często krwawiące).Zmiany występują zwykle w okolicy zewnętrznych narządów płciowych: srom, odbyt, prącie i worek mosznowy - są to okolice bogate w gruczoły apokrynowe i ekrynowe. Rzadziej nowotwór obejmuje górną część ud, pośladki, pachy i okolicę pępka. Znane są pojedyncze przypadki lokalizacji zmian nowotworowych w obszarach skóry pozbawionych gruczołów apokrynowych np.: w przewodach słuchowych zewnętrznych, na powiekach, w przełyku, w cewce moczowej.
