U nas zapłacisz kartą
Galeria zdjęć raka skóry - Piękno w Edukacji i Świadomości
Rak podstawnokomórkowy (carcinoma basocellulare)
Rak podstawnokomórkowy (carcinoma basocellulare) jest jednym z najczęstszych nowotworów skóry. To rak o miejscowej złośliwości, tzn. cechuje go powolny przebieg – rozrasta się miejscowo, naciekając podłoże i może wywołać zniszczenie tkanek otoczenia. Rak podstawnokomórkowy niezwykle rzadko powoduje przerzuty (jeden przerzut na 4000 raków). Częściej występuje u osób w starszym wieku. Objawem raka podstawnokomórkowego jest perełkowaty guzek o błyszczącej i gładkiej powierzchni. Guzek taki może się rozrastać odśrodkowo, tworząc większą zmianę. Raki podstawnokomórkowe zwykle są umiejscowione na twarzy – głównie na czole, w okolicach oczodołów i nosa, na plecach, rzadziej na kończynach górnych i dolnych. Wyróżnia się kilka odmian raków podstawnokomórkowych.
Fot. Rak podstawnokomórkowy (owrzodzenie w okolicy ciemieniowej skóry owłosionej głowy)
Przyczyny raka skóry
Większość raków skóry rozwija się na skutek oddziaływania na organizm czynników mutagennych, jednak choroby o podłożu nowotworowym mogą być także zapisane w naszych genach. Tak jest w przypadku niektórych zespołów wad wrodzonych oraz występowania rodzinnych predyspozycji do rozwoju czerniaka skóry.
Do najczęstszych przyczyn rozwoju raka skóry zaliczamy promieniowanie słoneczne. Ryzyko rozwoju nowotworu skóry znacząco zwiększa częste wystawianie skóry na bezpośrednie działanie słońca. Szczególnie niebezpieczne są poparzenia słoneczne, które powodują poważne uszkodzenia powierzchniowych warstw skóry. Chcąc zmniejszyć ryzyko rozwoju raka skóry, trzeba przede wszystkim unikać przebywania na słońcu w godzinach 11-15, pamiętać o zabezpieczaniu skóry kremami z wysokim filtrem, których aplikację trzeba systematycznie powtarzać, a także unikaniu kąpieli słonecznych i korzystania z solarium. Choć opalona skóra wpływa na naszą samoocenę, to opalanie się może doprowadzić do rozwoju bardzo trudnych w leczeniu chorób skóry.
Ważne! Wielokrotnie ryzyko zachorowania na raka skóry zwiększają poparzenia słoneczne w okresie dzieciństwa! Niemowlęta i małe dzieci bezwzględnie nie powinny przebywać na pełnym słońcu, jeżeli ich skóra nie została zabezpieczona kremem z filtrem powyżej 50 SPF.
Inne czynniki ryzyka rozwoju raka skóry to:
- ukończenie 50. roku życia,
- częsty kontakt z chemikaliami i innymi substancjami o mutagennym działaniu,
- częsty kontakt z promieniowaniem jonizującym,
- przewlekłe drażnienie skóry np. zbyt ciasną odzieżą.
Najczęstsze objawy raka skóry
Do najczęstszych objawów raka skóry zaliczamy m.in.:
- pojawienie się znamiona barwnikowego o nieregularnym kształcie,
- nieznikające zaczerwienienie skóry,
- guzek o perłowym zabarwieniu,
- rankę pokrytą strupem, która nie chce się goić,
- wystąpienie krwawienia lub wycieku płynu surowiczego ze zmiany barwnikowej,
- niegojące się owrzodzenie skóry.
Niekiedy w obrębie zmienionej chorobowo skóry może występować świąd. Zmienione chorobowo znamiona cechują się niejednorodną grubością i mogą dość szybko się powiększać. Owrzodzenie związane z rakiem skóry może pojawić się zarówno w obrębie istniejących znamion barwnikowych, jak i na skórze, której kolor nie uległ zmianie oraz w miejscach, w których skóra uległa zrogowaceniu. Często pierwszym objawem raka skóry jest pojawienie się dobrze ograniczonej, czerwonej plamy o wałowatym brzegu.
Łagodne nowotwory skóry
Łagodne nowotwory skóry także są bardzo często diagnozowane. Choć zwykle nie są zagrożeniem dla naszego zdrowia i życia, to niektóre z nich mogą z czasem przerodzić się w zmiany o charakterze złośliwym. Do łagodnych nowotworów skóry zaliczamy m.in.:
- nabłoniaki,
- nerwiaki,
- naczyniaki,
- większość znamion barwnikowych,
- włókniaki.
Nowotwory łagodne skóry nie dają przerzutów i są przede wszystkim defektem kosmetycznym, jednak powinny być poddawane systematycznej obserwacji oraz badaniom. Jeżeli w ich obrębie pojawią się jakiekolwiek zmiany, to konieczna jest natychmiastowa konsultacja lekarska. Niektóre ze zmian nowotworowych o łagodnym charakterze są usuwane chirurgicznie, dzięki czemu można uniknąć ich przeobrażenia się w zmianę o charakterze złośliwym. Warto wiedzieć, że patologiczne komórki mogą pojawić się także w obrębie wrodzonych znamion barwnikowych, czyli np. pieprzyków, z którymi przyszliśmy na świat.
Mitem jest, że owłosienie w obrębie zmiany barwnikowej świadczy o jej łagodnym charakterze. Czerniak skóry najczęściej pozbawiony jest owłosienia, jednak zdarzają się także przypadki zdiagnozowania tego nowotworu na skórze głowy lub znacznie owłosionej skórze pleców, torsu i nóg.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?
Pacjentowi zaleca się wizyty kontrolne zgodnie z zaleceniami lekarza. Zwykle obejmują one kontrole w okresie po zabiegu operacyjnym, a następnie co 3 miesiące w ciągu pierwszego roku oraz co 6 miesięcy w ciągu kolejnych lat. Ważne jest samobadanie, czyli oglądanie samodzielnie skóry przez pacjenta i w razie zauważenia niepokojących zmian niezwłoczne zgłoszenie się do lekarza.
Ze względu na fakt, że promieniowanie słoneczne jest najważniejszym czynnikiem sprzyjającym powstawaniu raka skóry, głównym celem profilaktyki jest ograniczenie ekspozycji na UV, które powinno polegać na stosowaniu preparatów z filtrami przeciwsłonecznymi, ubrań ochronnych, ograniczeniu czasu spędzanego na wolnym powietrzu w godzinach największego nasłonecznienia i przebywanie w cieniu. W ciągu ostatnich 30 lat odkryto wiele mechanizmów mających wpływ na powstawanie różnych nowotworów skóry. Odkrycia te przyczyniły się do stworzenia środków ochronnych i chemioprewencyjnych, które zwiększają możliwości zapobiegania nowotworom.
Chemioprewencja to dziedzina powstała w wyniku oddziaływania wiedzy odnoszącej się do: kancerogenezy (powstawania komórek nowotworowych), biologii komórki, badań przesiewowych w kierunku raka lub wczesnego jego wykrywania. Na podstawie badań wiadomo, że selen chroni przed wystąpieniem raka podstawnokomórkowego, a retinoidy przed rogowaceniem słonecznym. Coraz popularniejszą formą zapobiegania nowotworom skóry jest zażywanie polifenoli (zawartych np. w zielonej herbacie), które mają właściwości antyoksydacyjne.
Najważniejszym elementem profilaktyki raka skóry jest unikanie promieniowania UV i maksymalne skrócenie czasu ekspozycji skóry na bezpośrednie promieniowanie słoneczne. Stosowanie preparatów przeciwsłonecznych jako pierwszej linii obrony przeciwnowotworowej oparte jest na wynikach kontrolowanych badań przeprowadzonych u pacjentów z dużym ryzykiem rozwoju raka, które wykazały, że codzienne używanie produktów o szerokim spektrum ochrony zmniejszyło liczbę zmian typu rogowacenia słonecznego.
