U nas zapłacisz kartą
Rana po pryszczu - Jak radzić sobie z blizną?
Gojenie ran
Gojenie rany rozpoczyna się wkrótce po jej powstaniu. Na początku dochodzi do obkurczenia się naczyń krwionośnych wokół rany, a płytki krwi gromadzą się i dzięki temu dochodzi do zatrzymania wypływu krwi. Z kolei uaktywnia się tzw. proces fibrynogenezy. Powstaje galaretowaty czop działający jak klej łączący brzegi rany. W ranie pojawiają się fibroblasty i makrofagi oczyszczające ranę z bakterii i martwych tkanek. Jest to proces zapalny towarzyszący zawsze urazom, a będący odpowiedzią obronną organizmu.
Kiedy proces zapalny zaczyna ustępować, w ranie pojawiają się makrofagi, które dokonują dalszego oczyszczenia rany z martwych komórek oraz uwalniają tzw. czynniki wzrostu potrzebne do prawidłowego gojenia rany. Następnie w ranie pojawiają się fibroblasty dające początek gojeniu rany. Jednocześnie dochodzi do pobudzenia i namnażania się naczyń krwionośnych wrastających w ranę. Elementem gojenia się rany jest też pokrywanie jej nabłonkiem, narastającym od brzegów.
Po około 3 tygodniach od urazu rana powinna być prawidłowo zagojona i tworzyć bliznę, która jeszcze długo będzie się samoistnie przebudowywać.
Opisane powyżej prawidłowe gojenie rany nazywamy gojeniem pierwotnym, czyli przez rychłozrost.
Procesy gojenia mogą ulec zakłóceniu, na przykład wskutek rozległej martwicy rany lub jej brzegów bądź rozwoju stanu zapalnego. To powoduje zaburzenia gojenia i przedłużenie się prawidłowych procesów naprawczych. Wtedy w dnie rany powstaje ziarnina, w którą wrastają naczynia krwionośne. Ziarnina staje się podłożem procesów przebudowy, a gojenie postępuje od brzegów rany. Ten sposób gojenia nazywamy wtórnym albo przez ziarninowanie.
Na szybkość gojenia się ran mają wpływ różne czynniki, a między innymi: umiejscowienie rany, ukrwienie okolicy rany, jałowość rany lub jej zanieczyszczenie, czynnik raniący, czas od zranienia i sposób zaopatrzenia rany, choroby towarzyszące.
Mogą też wystąpić większe problemy z gojeniem ran, wymagające innych rozwiązań. W przypadku powikłań gojenia się rany stosuje się różne środki wspomagające gojenie i działające przeciwzapalnie. Niekiedy też wskazane może być dodatkowe leczenie operacyjne, od najprostszego, polegającego na oczyszczeniu rany, okrojenia jej brzegów i zbliżenia ich do siebie szwami chirurgicznymi, aż do przeszczepów skórnych i zabiegów plastycznych.
Rana
Rana to przerwanie ciągłości skóry lub skóry i tkanek pod nią położonych. Rana powstaje zazwyczaj na skutek urazu mechanicznego, ale urazem, czyli raną może być też np. oparzenie. Uraz może być mechaniczny, termiczny lub chemiczny. W zależności od mechanizmu powstania rany wyróżniamy, m.in. rany tłuczone, szarpane, cięte, kąsane.
Rany ze względu na przyczyny i specyficzne cechy dzieli się na kilka rodzajów.
- Otarcia to rany powstające, gdy uraz działa stycznie do powierzchni skóry, u dzieci przy pośliźnięciu się może dojść do otarcia skóry, np. na kolanie. Często rana taka jest zanieczyszczona (np. ziemią), może krwawić umiarkowanie, ale jest bolesna ze względu na uszkodzenie zakończeń nerwowych.
- Rana cięta to skutek zranienia ostrym przedmiotem (szkło, nóż). Głębokość rany zależy od nacisku przedmiotu raniącego, rana taka zwykle mocno krwawi.
- Rana płatowa powstaje, gdy czynnik raniący ustawiony jest skośnie, stycznie do powierzchni skóry - pojawia się wtedy oderwany fragment skóry mogący luźno zwisać.
- Rana rąbana jest skutkiem urazu ciężkiego i ostrego przedmiotu (tasak, siekiera, szabla) i może prowadzić nawet do częściowej lub pełnej amputacji fragmentu ciała (np. palca).
- Rany kłute powstają w wyniku działania ostrego przedmiotu (szpada, sztylet, bagnet, gwóźdź). Otwór rany może być niewielki, ale uszkodzenia wewnątrz mogą być głębokie i nieprzewidywalne.
- Rany tłuczone są spowodowane działaniem przedmiotu o tępych krawędziach. Brzegi rany są zgniecione i nierówne, a krwawienie może występować wokół rany.
- Rany miażdżone występują po działaniu tępego narzędzia działającego z dużą siłą i sąsiadujące z raną tkanki także mogą być uszkodzone.
- Rany szarpane stanowią skutek działania zakrzywionych przedmiotów szarpiących skórę (np. zahaczenie o hak, sęk).
- Rany postrzałowe są spowodowane postrzeleniem z broni palnej, w wyniku wybuchu bomby czy miny. Rana wlotowa może być niewielka, ale znaczne uszkodzenia wewnętrzne.
- Rany kąsane to rezultat ugryzienia, są zakażone bakteriami znajdującymi się w ślinie i z tego powodu często trudno się goją.
Jak przyspieszyć gojenie rany szytej - zastosowanie odpowiednich leków oraz opatrunków ze srebrem
Powstałe rany bardzo często są powodem bólu lub dyskomfortu. Konieczne jest stosowanie odpowiednich środków, które umożliwiają szybszą regenerację . W pierwszej kolejności należy zastosować odpowiedni opatrunek, który będzie pełnił funkcję ochronną. Dodatkowo można wykorzystywać maść na trudno gojące się rany ropne. Odpowiednia pielęgnacja zmniejsza późniejszą dostrzegalność blizn, ale pamiętajmy, że nie tylko rana na twarzy wymaga takiej troski.
Osoby, u których wystąpiła ropiejąca rana na nodze, czy innym miejscu, powinny rozważyć zakup opatrunków ze srebrem. Są one najczęściej wymieniane w odpowiedzi na pytanie, co na ropiejącą ranę. Plastry ze srebrem przeznaczone są również do rana zakaźnych i u osób posiadających odporność na antybiotyki. Maść na martwicę skóry powinna być stosowana pod nadzorem specjalisty, ponieważ martwe tkanki powinny być usunięte, aby zapobiec procesom zapalnym.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.