U nas zapłacisz kartą
Stan zapalny skóry - tajemnice i leczenie wyprysku
Czym jest wyprysk podudzi? Jak wygląda jego leczenie?
Wyprysk podudzi to proces zapalny skóry, który występuje u osób starszych z zaburzeniami krążenia żylnego. Jego charakterystyczne objawy to zaczerwienienie, obrzęk, świąd oraz pęknięcia i suchość skóry. Leczenie wyprysku podudzi polega na stosowaniu maści i kremów o działaniu przeciwzapalnym, przeciwhistaminowym i natłuszczającym.
Wyprysk jest chorobą dermatologiczną, która polega na zapaleniu wierzchnich warstw skóry. Powstaje on na skutek czynników alergicznych lub niealergicznych, z wyłączeniem infekcji bakteryjnych, wirusowych lub grzybiczych. Najczęściej zmiany skórne są wynikiem bezpośredniego kontaktu z substancją alergizującą, jednak zdarza się także u osób z zaburzeniami krążenia żylnego – mowa wówczas o wyprysku podudzi.
Objawy kontaktowego zapalenia skóry. Jak wygląda wyprysk kontaktowy?
Objawy kontaktowego zapalenia skóry (wywołanego kontaktem z alergenem lub substancją drażniącą) są charakterystyczne i podobne niezależnie od rodzaju alergenu lub drażniącej substancji.
Mogą różnić się w zależności od indywidualnej reakcji skóry oraz rodzaju substancji, z którą doszło do kontaktu. Reakcja może być miejscowa lub rozprzestrzeniać się na większe obszary skóry w zależności od stopnia wrażliwości.
Do typowych objawów wyprysku kontaktowego należą:
- wysypka o charakterze rumieniowo-obrzękowym,
- swędzenie i zaczerwienienie skóry, szczególnie w miejscu, które miało kontakt z alergenem lub drażniącym czynnikiem,
- bolesne pękanie skóry.
W przypadkach przewlekłych kontaktowe zapalenie skóry może wywoływać:
- pęcherzyki lub pęcherze wypełnione płynem,
- nadżerki,
- nadmierne rogowacenie (złuszczanie) skóry,
- zliszajowacenie, czyli pogrubienie warstwy naskórka.
Nasilenie objawów może być różne, a one same mogą pojawić się na każdej części skóry – od kilku godzin do ok. 10 dni po ekspozycji na substancje drażniące.
Kontaktowe zapalenie skóry - diagnostyka
Pierwszym etapem diagnostycznym jest wywiad lekarski, którego celem jest ustalenie, czy pacjent zmaga się z kontaktowym zapaleniem skóry na tle alergicznym, czy stan zapalny skóry jest wynikiem podrażnienia przez jakąś substancję. Jeśli istnieje podejrzenie reakcji alergicznej, lekarz może zlecić płatkowy test skórny (test kontaktowy). Jest to plaster z komorami (metalowymi krążkami) wypełnionymi substancjami testowymi (alergenami w odpowiednich stężeniach), który jest naklejany na plecy pacjenta. Po zdjęciu plastra (po ok. 24-48 godzinach), w przypadku uczulenia na którąś z podanych substancji, pojawia się reakcja zapalna. Lekarz ponownie kontroluje skórę pacjenta za 2 lub 3 dni, aby przekonać się, czy nie zaszła opóźniona reakcja alergiczna. Czułość testów płatkowych wynosi ok. 60-80 proc. W przypadkach fotoalergii stosuje się testy płatkowe, z czego jeden plaster jest naświetlany promieniowaniem UVA, a drugi nie. Można wykonać także badanie zewnętrznoskórne. Wówczas lekarz na przedramię lub plecy nanosi krople z alergenem i delikatnie nakłuwa skórę. Wówczas alergen przedostaje się do organizmu. Jeśli po ok. 15 minutach pojawi się reakcja w postaci bąbla, oznacza to, że to właśnie ten składnik jest przyczyną uczulenia. Jeśli wyniki testu skórnego okazały się niejednoznaczne, można wykonać badania krwi, których celem jest oznaczenie poziomu przeciwciał IgE.
Jeśli kontaktowe zapalenie skóry jest wynikiem uczulenia, pacjentowi podaje się leki antyhistaminowe, które zatrzymają reakcję alergiczną. Gdy kontaktowe zapalenie skóry obejmuje ponad 1/3 powierzchni ciała, lekarz może podjąć decyzję o podaniu kortykosterydów. Należy jednak pamiętać, że sterydy są potencjalnym alergenem i zamiast pomóc, mogą nasilić wyprysk alergiczny. Ponadto stosowanie sterydów wiąże się z licznymi skutkami ubocznymi. W niektórych przypadkach niezbędne jest podanie leków immunosupresyjnych, które przyczyniają się do obniżenia aktywności układu odpornościowego. Są prawie tak skuteczne jak sterydy, jednak nie wywołują przy tym tylu skutków ubocznych. Niestety, ich cena jest dość wysoka. Innym sposobem leczenia wyprysku alergicznego jest odczulanie. Polega ono na przyjmowaniu przez chorego alergenu w minimalnych ilościach tak, by organizm nie zareagował uczuleniem, lecz przyzwyczaił się do niego, a tym samym uodpornił. Niestety, z obserwacji lekarzy wynika, że większość pacjentów, mimo wieloletniego leczenia i unikania alergenów, może mieć zmiany wypryskowe. Zarówno w przypadku niealergicznego kontaktowego zapalenia skóry, jak i tego na tle alergicznym, leczenie miejscowe polega na aplikacji na skórę kremów i maści, które zmniejszają nasilenie stanu zapalnego skóry i świąd. Na zmiany pęcherzykowe z wysiękiem można stosować okłady ściągające z samej wody z 0,9 proc. roztworem soli fizjologicznej, gdyż wysuszają one skórę i także łagodzą świąd. Dodatkowo należy stosować emolienty w celu nawilżenia skóry i wzmocnienia jej naturalnej bariery ochronnej.
Diagnostyka wyprysku podudzi
Osoby, u których pojawiły się objawy wskazujące na wyprysk podudzi, powinny zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu lub poradni dermatologicznej. Specjalista oceni stan skóry i zleci dodatkowe badania mikrobiologiczne. Wyprysk podudzi należy różnicować z grzybicą i łuszczycą. Brak obecności drożdżaków na skórze pozwala wykluczyć inną przyczynę zmian skórnych.
Leczenie wyprysku podudzi obejmuje stosowanie maści i kremów o działaniu przeciwzapalnym i przeciwhistaminowym. Niekiedy lekarz decyduje o zastosowaniu terapii glikokortykosteroidami. W przypadku infekcji bakteryjnej konieczna jest antybiotykoterapia miejscowa. Środki te nie leczą przyczyny problemu, jednak pozwalają złagodzić objawy. Można zastosować także leki na wyprysk podudzi, które poprawiają krążenie żylne i rozszerzają naczynia krwionośne. U części pacjentów konieczne jest wdrożenie terapii heparynami drobnocząsteczkowymi, które zmniejszają ryzyko zakrzepicy.
Leczenie wyprysku podudzi to także odpowiednia pielęgnacja skóry kończyn dolnych. Ze względu na to, że staje się ona bardzo sucha, cienka i podatna na uszkodzenia, należy intensywnie ją natłuszczać kremem lub balsamem. Czynność ta przyspiesza regenerację naskórka i chroni go przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych. Kosmetyki do pielęgnacji powinny być hipoalergiczne, czyli pozbawione substancji zapachowych, sztucznych barwników i konserwantów.
Zobacz wideo: Budowa i funkcje skóry
Wyprysk kontaktowy i jego rodzaje
Wyróżniamy dwa typy kontaktowego zapalenia skóry: alergiczne i niealergiczne (z podrażnienia), które mogą występować także jednocześnie.
Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry (alergiczny wyprysk kontaktowy) pojawia się, gdy skóra ma bezpośredni kontakt z alergenem, co aktywuje odpowiedź immunologiczną.
Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry wywołują najczęściej metale (np. nikiel, chrom, kobalt), substancje zapachowe (np. perfumy, olejki eteryczne, kosmetyki), konserwanty, barwniki (np. farby do włosów), lanolina – (np. kremy), naturalny kauczuk.
Zapalenie skóry z podrażnienia jest wynikiem bezpośredniego uszkodzenia chemicznego skóry, które prowadzi do uwalniania mediatorów zapalnych. Substancje drażniące, takie jak mydła i detergenty, roztwory kwasów i zasad, rozpuszczalniki organiczne, żywice i kleje, farby i tusze, środki owadobójcze, nawozy sztuczne, włókna szklane mogą uszkadzać barierę ochronną skóry i zwiększać jej wrażliwość na alergeny. Schorzenie to nie jest spowodowane nieodpowiednią reakcją układu immunologicznego.
