U nas zapłacisz kartą
Zdjęcia stanów przedrakowych skóry - Piękno w Diagnozie i Zapobieganiu
Czy raki skóry występują często?
Przyjmuje się, że raki skóry stanowią 8–10% wszystkich nowotworów złośliwych, z czego 70–80% to raki podstawnokomórkowe, a ok. 20% raki kolczystokomórkowe. Nowotwory te są częstsze w krajach słonecznych, np. w Australii czy południowych regionach Stanów Zjednoczonych. Wielu autorów podkreśla stały wzrost liczby zachorowań na raki skóry (raka podstawnokomórkowego i kolczystokomórkowego) w krajach europejskich.
Raki skóry powstają pod wpływem czynników fizycznych, chemicznych, mechanicznych i biologicznych. Z czynników osobniczych należy wymienić: fototyp skóry (bardziej narażone są osoby z I lub II fototypem, tzn. osoby o włosach blond lub rudych, licznych piegach i niebieskich oczach), typ barwnika, wiek (w starszym wieku częściej występują nowotwory skóry łagodne i złośliwe), stan immunologiczny (u osób poddawanych immunosupresji częściej obserwowano raki skóry).
Wyróżnia się dwa rodzaje barwnika: eumelaninę – barwnik brązowoczarny, zmniejszający wrażliwość skóry na ekspozycję słoneczną (występuje u osób o ciemnej karnacji, ciemnych włosach i oczach), oraz feomelaninę – barwnik żółtoczerwonobrązowy, o działaniu prokancerogennym (sprzyjającym rozwojowi nowotworów), tzn. pod wpływem UV powstają wolne rodniki odpowiedzialne za uszkodzenia genetyczne komórek (charakterystyczny dla osób rudych, z blond włosami i jasną skórą). Zwiększona ilość feomelaniny i mała ilość eumelaniny predysponują do rozwoju nowotworów skóry.
- UVA – o długości fali 320–400 nm
- UVB – o długości fali 280–320 nm
- UVC – o długości fali 200–280 nm.
Najbardziej mutagenna frakcja UVB jest pochłaniana przez DNA keratynocytów, powodując zaburzenia regulacji genów tkankowych, liczne mutacje i w konsekwencji transformację nowotworową komórek. Badania wskazują, że frakcja UVA ma również udział w fotokancerogenezie, prawdopodobnie jednak odgrywa znacznie mniejszą rolę niż UVB. Korzystanie z urządzeń emitujących UVA, ze sztucznych źródeł promieniowania ultrafioletowego (np. solaria) powoduje sytuację, w której UVA działa synergistycznie z UVB i nasila jego szkodliwe działanie na skórę.
Stany przedrakowe i raki skóry – charakterystyka, przyczyny, leczenie
Rogowacenie słoneczneNajpowszechniej występującym stanem przedrakowym skóry jest rogowacenie słoneczne, zwane także rogowaceniem starczym. Pojawia się w konsekwencji nadmiernej ekspozycji skóry na promieniowanie UV, które uszkadza komórki naskórka i prowadzi do powstawania w nich mutacji.Do jego objawów należą szorstkie w dotyku, szarożółte lub szarobrązowe przebarwienia, obejmujące miejsca zbyt często wystawiane na słońce, np. twarz, skórę głowy, uszy, dłonie lub dekolt. Na zmienionej skórze istnieje wysokie ryzyko wystąpienia raka płaskonabłonkowego, dlatego bardzo ważne jest szybkie usunięcie przebarwień. W tym celu stosuje się krioterapię lub elektrokoagulację.
LeukoplakiaCharakteryzuje się występowaniem białych plam lub tarczek o regularnym kształcie i wyraźnych granicach, najczęściej w okolicach dna jamy ustnej, języka, warg, kącików ust lub linii zgryzowej zębów. Może również pojawić się w okolicy sromu. Pośród jej przyczyn wymienia się palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, niedopasowane protezy zębowe, kandydozę oraz zaniedbania higieniczne. Leczenie polega na usunięciu zmian (za pomocą laseroterapii, kriochirurgii lub elektrokoagulacji), a także wyeliminowaniu czynników, które podrażniają błonę śluzową, rezygnacji z używek i wprowadzeniu odpowiedniej higieny jamy ustnej lub okolic intymnych.
Posłoneczne zapalenie czerwieni wargowejZapalenie czerwieni wargowej spowodowane jest regularną i nadmierną ekspozycją warg na słońce. Występuje bardzo często u osób, które pracują na dworze (np. u rybaków, rolników, pracowników budowlanych) i objawia się obrzękiem, bólem, łuszczeniem naskórka oraz strupami w obrębie ust, a także pękaniem ich kącików. Nieleczone może przekształcić się w raka płaskonabłonkowego. W leczeniu stosuje się maści przeciwzapalne i złuszczające oraz (przy większych zmianach) elektrokoagulację.
Nieczerniakowe nowotwory skóry
Są to zmiany, w przypadku których statystyczna możliwość rozwinięcia się raka skóry jest większa, niż w przypadku innych zmian.
Rodzaje zmian skórnych, będących stanami przedrakowymi:
I. ROGOWACENIE SLONECZNE
Najczęściej występujący stan przedrakowy. W 15-20% przypadków następuje rozwój raka kolczystokomórkowego
Wygląd: przebarwionych zgrubień naskórka
Występowanie: na odkrytej skórze, tzn. czole, łysinie u mężczyzn, karku i skroniach
Przyczyna: uszkodzenie komórek przez promieniowanie ultrafioletowe
Leczenie:
- terapia fotodynamiczna
- chirurgiczne usunięcie
- kriodestrukcja (wymrożenie)
- elektrodestrukcja
- laser CO2
- terapia immunologiczna
II. RÓG SKÓRNY
Szczególna postać rogowacenia słonecznego. W 10-20% przypadkach dochodzi do rozwinięcia się raka kolczystokomórkowego
Wygląd: rogowy twór wystający ponad powierzchnię skóry
Występowanie: u osób starszych, na odsłoniętej skórze
Leczenie:
- chirurgiczne usunięcie
- kriodestrukcja (wymrożenie)
- elektrodestrukcja
- laser CO2
III. ROGOWACENIE BIAŁE (leukoplakia)
Tzn. ograniczone rogowacenie błon śluzowych. Możliwe rozwinięcie się raka kolczystokomórkowego.
Wygląd: białe, szorstkie, smugowate plamy
Występowanie: – śluzówki, jama ustna, narządu płciowe
Rak podstawnokomórkowy (carcinoma basocellulare)
Rak podstawnokomórkowy (carcinoma basocellulare) jest jednym z najczęstszych nowotworów skóry. To rak o miejscowej złośliwości, tzn. cechuje go powolny przebieg – rozrasta się miejscowo, naciekając podłoże i może wywołać zniszczenie tkanek otoczenia. Rak podstawnokomórkowy niezwykle rzadko powoduje przerzuty (jeden przerzut na 4000 raków). Częściej występuje u osób w starszym wieku. Objawem raka podstawnokomórkowego jest perełkowaty guzek o błyszczącej i gładkiej powierzchni. Guzek taki może się rozrastać odśrodkowo, tworząc większą zmianę. Raki podstawnokomórkowe zwykle są umiejscowione na twarzy – głównie na czole, w okolicach oczodołów i nosa, na plecach, rzadziej na kończynach górnych i dolnych. Wyróżnia się kilka odmian raków podstawnokomórkowych.
Fot. Rak podstawnokomórkowy (owrzodzenie w okolicy ciemieniowej skóry owłosionej głowy)
Rak skóry – rokowanie
Rokowanie uzależnione jest od umiejscowienia, grubości, wielkości oraz stopnia zróżnicowania nowotworu. W przypadku raka podstawnokomórkowego wyleczenie jest możliwe w ponad 95% przypadków. Większość miejscowych nawrotów choroby można usunąć bez większych problemów. Chociaż zwykle ten typ nowotworu prawie nigdy nie ulega uogólnieniu (nie daje przerzutów), to należy zwrócić uwagę na fakt, że istnieje możliwość, choć niezwykle rzadko, agresywnego przebiegu tej choroby nawet z przerzutami.
W przypadku raka kolczystokomórkowego rozwijającego się na podłożu rogowacenia świetlnego w obrębie skóry narażonej na promieniowanie słoneczne rokowanie jest dobre. Najwyższy stopień złośliwości występuje w przypadku rozwoju raka kolczystokomórkowego na podłożu blizn, przewlekłych stanów zapalnych, w miejscach drażnionych. Przy zajęciu okolicznych węzłów chłonnych 5-letnie przeżycie notuje się u 20–25% pacjentów. Gorzej rokują również zmiany występujące na czerwieni wargowej, na prąciu lub sromie, chociaż za najgorszą lokalizację uważa się błonę śluzową jamy ustnej.
