U nas zapłacisz kartą
Przyczyny swędzenia skóry i wypadania włosów - Jak sobie z nimi poradzić?
Czym jest atopowe zapalenie skóry?
Jest to przewlekła, nawrotowa choroba zapalna skóry głowy o podłożu alergicznym. Przebiega z nasilonym świądem, typowym wyglądem lokalizacją zmian skórnych. Zwykle występuje u dzieci, ale rozwija się też u dorosłych. Choroba może trwać nawet całe życie, ale w większości przypadków objawy ustępują w wieku szkolnym.
Atopią nazywa się dziedziczną skłonność do nadmiernego wytwarzania immunoglobulin E oraz rozwoju reakcji alergicznej typu natychmiastowego, co jest odpowiedzią na kontakt z minimalną ilością alergenu. W rozwoju AZS kluczową rolę odgrywają grzyby Malassezia. W przebiegu choroby zaburzony jest metabolizm lipidów naskórka, co powoduje niewłaściwą budowę płaszcza hydrolipidowego. Poza tym spoiwo między komórkami, jakie łączy ze sobą komórki naskórka, nie scala ich odpowiednio ściśle i powoduje, że skóra chorych na AZS jest niczym sito dla drażniących czynników zewnętrznych czy alergenów. Skóra pozbawiona płaszcza hydrolipidowego jest sucha, szorstka i swędząca. Na głowie pojawia się zaczerwienienie, drobne krostki i grudki, a nawet zgrubiałe łuski.
Przy zaostrzonym przebiegu schorzenia stosuje się leki przeciwzapalne i przeciwgrzybiczne. Duże znaczenie w leczeniu odgrywa też odpowiednia pielęgnacja i stosowanie do mycia skóry głowy oraz włosów szamponów ze składnikami nawilżającymi.
Pacjenci z AZS bardzo często popadają w tzw. błędne koło, ponieważ suchość skóry i towarzyszący jej świąd sprawia, że drapią się oni. To z kolei prowadzi do dalszych uszkodzeń naskórka i nasilenia suchości skóry. Łatwiej przenikają też alergeny, czynniki drażniące i drobnoustroje. Dodatkowo w ten sposób zaostrza się miejscowo stan zapalny. Wszystko to jeszcze bardziej nasila świąd.
Na czym polega przebieg łuszczycy?
To przewlekła choroba zapalna skóry o podłożu autoimmunologicznym. Na pogorszenie kondycji skóry wpływają grzyby Malassezia, a samo schorzenie związane jest z niewłaściwym funkcjonowaniem układu odpornościowego. Prawidłowy cykl komórkowy w skórze trwa równo 28 dni. W tym czasie komórki skóry powstają, dojrzewają i obumierają i naturalnie się złuszczają. W łuszczycy układ odpornościowy sygnalizuje znacznie wcześniej, aby skrócić cały proces do 3-4 dni. Nowe komórki dojrzewają więc bardzo szybko, a stare nie nadążają się złuszczać. W efekcie na skórze powstaje gruba warstwa martwych komórek w formie łusek. Objawem są czerwone, łuszczące się, swędzące ogniska zapalne na skórze, które pokrywa srebrzysta łuska. Po zdrapaniu łuski odpadają w formie cienkich płatków i uwydatniają lśniącą powierzchnię.
W większości przypadków w trakcie leczenia łuszczycy stosuje się terapię zewnętrzną, która usuwa nadmierną warstwę łusek i hamuje nadmierną produkcję nowych komórek naskórka. Ważne jest też systematyczne nawilżanie i natłuszczanie skóry głowy, aby zapobiegać mikrouszkodzeniom skóry.
Wszy i świerzb
Przyczyną swędzenia głowy bywają choroby pasożytnicze: wszawica oraz świerzb.
Świąd głowy jest głównym objawem wszawicy, czyli zakażenia skóry spowodowanego działaniem wszy głowowej. Wszy rozmnażają się na owłosionej skórze głowy, a do włosów przymocowując swoje jaja.
Jaja wszy (gnidy), fot. Adobe Stock
Po ukłuciach owadów (wszy żywią się krwią) na skórze pojawiają się rumieniowe swędzące grudki. Najczęściej wszy i gnidy można znaleźć za małżowinami usznymi. Leczenie polega na zastosowaniu preparatów z:
- permetryną (szampon) - niszczy wszy i gnidy, preparat pozostawia się głowie na 10 minut, kurację należy powtórzyć po kilku dniach.
- dimetykonem - preparat zwalcza wszy i gnidy, należy pozostawić go na włosach przez 1 godzinę, a po kilku dniach kurację powtórzyć.
Świąd skóry głowy to również główny objaw świerzbu - zakaźnej choroby wywołanej świerzbowcem ludzkim. Oprócz swędzenia głowy (głównie nocą i wieczorem) występują zmiany skórne: grudki z charakterystyczną zmianą w postaci tunelu łączącego grudki. Świerzb może być rozpoznany tylko w badaniu mikroskopowym. Leczenie świądu głowy w tym przypadku polega na stosowaniu:
- permetryny (szampon),
- leków przeciwhistaminowych,
- emolientów.
Warto dodać, że o ile wszawica dotyczy przede wszystkim dzieci uczęszczających do żłobków, przedszkoli, mieszkających w domach dziecka, o tyle świerzb rozwija się głównie u osób nie zachowujących higieny (np. bezdomnych).
Swędzenie skóry głowy i łupież a wypadanie włosów
Z łupieżem miała do czynienia chyba większość z nas. Nawet jeśli nie sami go doświadczyliśmy, to na pewno walczył z nim ktoś z naszego otoczenia - co najlepiej obrazuje jak powszechne jest to zjawisko. Ale zastanówmy się czym łupież właściwie jest? Otóż jest to choroba skóry głowy. Tak, to choroba skóry głowy, która w zaawansowanym stadium może prowadzić do poważnych konsekwencji - w tym właśnie patologicznego wypadania włosów. Łupież pojawia się, kiedy za sprawą drożdżaków martwy naskórek w nadmierny sposób zaczyna się łuszczyć. Gdy jest go za dużo, w końcu obsypuje małymi łuskami poły naszych marynarek. Jednak warto rozróżnić łupież suchy od mokrego (tłustego). Ten pierwszy stanowi mniejszy problem i rzadko wiąże się z wypadającymi włosami. Jest on zazwyczaj mankamentem estetycznym, którego łatwo się pozbyć dzięki ogólnie dostępnym preparatom kosmetycznym. Z kolei ten drugi, łupież mokry, wiąże się z poważniejszymi powikłaniami. Lepkie żółtawe płaty naskórka wywołane nadczynnością gruczołów łojowych przeradzają się w stan zapalny, którego symptomami jest zaczerwienienie, świąd skóry głowy i wypadanie włosów.
Jak widać łupież, swędząca skóra głowy i wypadanie włosów są powiązane. Nie powinniśmy tego lekceważyć! Warto jeszcze raz podkreślić: nieleczona choroba skóry głowy przynosi opłakane skutki.
Swędzenie głowy neurogenne
Swędzenie skóry głowy może być objawem chorób związanych z układem nerwowym: centralnym lub obwodowym. Do takiego rozpoznania skłania występowanie parestezji, niedoczulicy lub przeczulicy i innych objawów neurologicznych. Konieczne jest wykonanie podstawowych badań (morfologii, glukozy), a także badań neurologicznych (EMG, przewodnictwa nerwowego) i obrazowych, np. rezonansu magnetycznego.
Swędzenie głowy może też wynikać z cukrzycy, która z czasem prowadzi do uszkodzenia nerwów obwodowych (neuropatia cukrzycowa). Najczęściej jednak świąd dotyczy w tym przypadku dłoni i stóp.
Także półpasiec, który często ujawnia się na głowie, powoduje neuropatyczne swędzenie skóry. Ten rodzaj swędzenia może dotyczyć 1/3 pacjentów z półpaścem.
Aby wyleczyć swędzenie należy w powyższych przypadkach leczyć choroby podstawowe. Metody zależą od ustalonej przez lekarza przyczyny.
