Jak Zapobiegać i Leczyć Wyprysk Kontaktowy na Rękach

Co robić w razie wystąpienia objawów?

Natychmiast przerwij kontakt z substancją, którą podejrzewasz o wywołanie zmian – np. przemyj ręce po kontakcie z substancjami, które powodują objawy. W razie nasilonego świądu skóry możesz zażyć tabletkę leku przeciwhistaminowego (niektóre dostępne są bez recepty).

Wyprysk kontaktowy rozpoznaje się na podstawie charakterystycznego obrazu zmian skórnych oraz ustalenia związku pomiędzy ich pojawianiem się a np. pracą zawodową.

Wyprysk kontaktowy może przypominać wyprysk atopowy (atopowe zapalenie skóry) i inne mylone z nim choroby skóry. Najważniejszym badaniem w rozpoznaniu wyprysku kontaktowego są tzw. testy płatkowe. Polegają one na nałożeniu na skórę pleców małych krążków bibułek nasączonych różnymi substancjami wywołujących wyprysk kontaktowy (zawartymi w np. kosmetykach, gumie, metalach, lekach, tworzywach sztucznych). Pojawienie się pod ich wpływem zaczerwienienia, grudek czy pęcherzyków może oznaczać uczulenia na którą z tych substancji.

Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) – przyczyny

  1. Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
    • nikiel, np. biżuteria, wykończenia odzieży (zamki, guziki), okulary
    • chrom (metale, cement, skóra garbowana)
    • kobalt (metale, cement)
    • formaldehyd (odzież, lakier do paznokci, tworzywa sztuczne)
    • substancje zapachowe (perfumy, olejki eteryczne, kosmetyki)
    • balsam peruwiański (perfumy)
    • konserwanty (podłoże leków stosowanych miejscowo, kosmetyki)
    • przyśpieszacze wulkanizacji i przeciwutleniacze gumy (rękawiczki lateksowe, bielizna, buty, lycra, oleje techniczne)
    • leki (neomycyna, benzokaina)
    • barwniki (farby do włosów i tkanin)
    • kalafonia (kleje, papier, pokosty)
    • lanolina (kremy)
    • monomery akrylu (cement ortopedyczny).
      Czynniki ryzyka rozwoju alergicznego kontaktowego zapalenie skóry nie są znane, ale wydaje się, że duże znaczenie ma predyspozycja genetyczna.
  2. Kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia
    Powstaje w wyniku kontaktu skóry ze stężoną substancją drażniącą (np. silne kwasy albo zasady, wybielacze) albo w wyniku przewlekłego działania mniej stężonej substancji powodującej wysuszenie skóry i uszkodzenie naskórka.
    Substancje drażniące:
    • mydła i detergenty
    • alkohole i środki odkażające
    • kwasy i ługi
    • rozpuszczalniki organiczne, smary, oleje techniczne, benzyna, olej napędowy
    • żywice i kleje
    • farby, tusze i werniksy
    • cement, beton, gips
    • środki owadobójcze i grzybobójcze
    • nawozy sztuczne
    • włókna szklane.
  3. Fotoalergiczne lub fototoksyczne kontaktowe zapalenie skóry
    Przyczyny fototoksycznego kontaktowego zapalenie skóry, to np. dziegieć, furokumaryny (np. psolareny stosowane leczniczo lub zawarte w owocach, zwłaszcza w limonkach i jarzynach), czerwień bengalska (stosowana w okulistyce), niesteroidowe leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, pochodne kwasu propionowego (np. ibuprofen).
    Przyczyny fotoalergicznego kontaktowego zapalenia skóry, to np. kosmetyki z filtrem UV, substancje zapachowe, środki odkażające, leki przeciwgrzybicze.

Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) - objawy

Charakterystycznym objawem wyprysku kontaktowego jest silny świąd skóry, na powierzchni której tworzy się zaczerwienienie, łuszczące się grudki oraz pęcherzyki. Ważne jest to, że zmiany tworzą się w miejscu kontaktu z np. tkaniną czy tworzywem zawierającym uczulające chorego czynniki (np. pod paskiem czy biżuterią u chorego uczulonego na nikiel, na rękach u sprzątaczki używającej środków czyszczących, na policzkach w miejscu, na który nałożono kosmetyk, który uczulił chorego pod wpływem opalania). Czasem zmiany występują jednak na całej powierzchni ciała. Chorzy na KZS z podrażnienia mogą odczuwać parzący ból lub pieczenie, zwłaszcza w razie kontaktu z substancją silnie drażniącą.

Skóra staje się pogrubiała, bardzo sucha, łuszczy się, wyraźnie zaznaczają się jej naturalne bruzdy (np. na nadgarstkach skóra może przypominać korę drzewa), skóra na dłoniach podeszwach niekiedy pęka powodując ból.

Podłoże alergiczne często ma wyprysk kontaktowy na twarzy , który może pojawić się na policzkach, czole czy szyi kilkanaście godzin, a nawet kilka dni po kontakcie z alergenem, stąd trudno jest określić jego przyczynę.

Czytaj dalej...

Czasem potocznie mówi się na wyprysk kontaktowy egzema , co nie jest jednoznaczne z kontaktowym zapaleniem skóry, ponieważ słowo egzema oznacza wyprysk, czyli chorobę skóry o podłożu zapalnym niezwiązaną z zakażeniem, w której dochodzi do zapalenia jej wierzchnich warstw naskórka i warstwy brodawkowatej skóry właściwej.

Czytaj dalej...

Wyprysk kontaktowy alergiczny jest wynikiem istniejącej alergii kontaktowej jej objawem , zatem osoba z alergią kontaktową może nie mieć objawów wyprysku , jeśli zidentyfikuje dany alergen i skutecznie będzie go unikać, ale nadal mimo braku objawów ma alergię kontaktową na daną substancję.

Czytaj dalej...

Należy jednak odróżnić wyprysk kontaktowy powstający po zetknięciu się z alergenem, a wyprysk będący wynikiem podrażnienia skóry, czyli bezpośredniego uszkodzenia naskórka po kontakcie z chemikaliami.

Czytaj dalej...