U nas zapłacisz kartą
Objawy, przyczyny i skuteczne sposoby łagodzenia wysypki i swędzenia skóry
Swędzenie skóry – reakcje alergiczne i AZS
Swędzenie skóry mogą wywoływać alergeny. Do częstych przyczyn świądu skóry zaliczamy m.in. alergeny pokarmowe i alergeny wziewne. Reakcja alergiczna może rozwinąć się także na skutek kontaktu skóry z czynnikiem alergizującym np. składnikami kosmetyków lub pozostałościami środków piorących i płynów zmiękczających, które znajdują się na tkaninach.
Alergicy często cierpią z powodu świądu. Reakcja alergiczna np. na alergeny obecne w pokarmach lub kontakt z roztoczami kurzu domowego może doprowadzić do pojawienia się nocnego świądu oraz atopowego zapalenia skóry (AZS).
Objawem atopowego zapalenia skóry jest m.in. swędzenie skóry, zaczerwienienie skóry, łuszczenie skóry, a także pękanie skóry, które powoduje powstawanie bolesnych ran. W przebiegu atopowego zapalenia skóry nieprzyjemne uczucie świądu może być wywołane np. niezdiagnozowaną alergią pokarmową oraz alergią wziewną lub innymi czynnikami, do których zaliczamy m.in. czynniki środowiskowe.
Atopowe zapalenie skóry częściej występuje u alergików, jednak może także rozwinąć się u osób, u których testy alergiczne nie wykryją żadnych nieprawidłowości. Za częste przyczyny rozwoju atopowego zapalenia skóry uznaje się m.in. zaburzenia mikrobiomu skóry. Atopowe zapalenie skóry najczęściej powoduje świąd, suchość i złuszczanie się naskórka na twarzy, w zgięciach łokci i pod kolanami, jednak zmiany mogą obejmować również większe fragmenty skóry, a nawet całe ciało. Charakterystyczne dla atopowego zapalenia skóry jest nasilanie się zmian w okresie jesienno-zimowym oraz stopniowe ustępowanie objawów w okresie wiosenno-letnim.
W przebiegu atopowego zapalenia skóry świąd często nasila się wieczorem, po prysznicu lub gorącej kąpieli, co ma związek z podrażnieniem skóry przez ciepłą wodę, a także niewłaściwie dobrane kosmetyki. Świąd może nasilać się także w nocy, jeżeli przegrzewamy skórę, śpiąc w zbyt ciepłej piżamie lub pod grubą kołdrą.
Nie wszyscy alergicy cierpią z powodu atopowego zapalenia skóry. Jeżeli uporczywy świąd pojawia się okresowo, to warto notować np. spożywane pokarmy oraz zapisywać inne możliwe przyczyny jego wystąpienia. Świąd może pojawić się po spożyciu np. pomidorów, ryb, owoców morza, a także innych pokarmów i napojów np. mleka. Dość często ma związek ze stosowanymi przez nas kosmetykami, które zawierają SLS-y, parabeny i inne substancje chemiczne.
Wysypka grudkowa
Wysypka grudkowa to zmiany skórne w postaci małych, uniesionych grudek, sprawiające, że skóra staje się nierówna w dotyku. Takie wykwity spotkać można w łuszczycy, liszaju płaskim, ale także w zamianach alergicznych czy też wirusowych (brodawkach).
W przypadku łuszczycy grudki zazwyczaj pokryte są charakterystyczną srebrzystą łuską i mają tendencję do skupiania się w większe ogniska, tzw. blaszki. Natomiast w liszaju płaskim oraz w przypadku zmian alergicznych często towarzyszy im świąd. Brodawki wirusowe zwane potocznie kurzajkami zwykle lokalizują się w obrębie dłoni lub stóp (domowe sposoby na kurzajki).
Wysypka grudkowa, fot. Adobe Stock
Świąd – leczenie
Leczenie świądu zależy przede wszystkim od jego przyczyny. W przypadku chorób ogólnoustrojowych kluczowe znaczenie ma trafna diagnoza i wdrożenie leczenia przyczynowego. Zdarza się, że poza leczeniem farmakologicznym konieczne jest także leczenie zabiegowe, np. w chorobach dróg żółciowych. Pomocnicze znaczenie w przypadku świądu spowodowanego chorobą układową ma stosowanie miejscowych preparatów i leków . Ulgę może przynieść także stosowanie emolientów oraz unikanie kosmetyków lub środków chemicznych , które mogą dodatkowo podrażnić skórę . Warto zadbać również o higienę paznokci i ich regularne obcinanie, aby zapobiec uszkodzeniom skóry i nadkażeniom bakteryjnym.
Przewlekły świąd może znacząco rzutować na codzienne funkcjonowanie i pogarszać jakość życia. Może być przyczyną depresji, zaburzeń lękowych, problemów ze snem czy problemów natury społecznej. Ponadto jego powodem mogą być zarówno łagodne, jak i bardzo niebezpieczne schorzenia. Dlatego niezwykle istotne jest znalezienie jego przyczyny, postawienie trafnej diagnozy i wdrożenie skutecznego leczenia przyczynowego.
Swędząca skóra - zakażenie enterowirusami
Skóra swędzi tam, gdzie pojawia się wysypka w postaci czerwonych plam i grudek. Występuje zwykle na pośladkach, między palcami stóp i dłoni.
Enterowirus atakuje latem, głównie dzieci, przenosi się drogą pokarmową, a niekiedy kropelkową. Ujawnia się 3–5 dni po zakażeniu. Mija po tygodniu.
Nasza rada: Nie dawaj dziecku owoców cytrusowych, ostrych potraw, które drażnią śluzówkę. Po posiłku usta należy płukać solą kuchenną (płaska łyżeczka na szklankę ciepłej wody).
Myj naczynia w gorącej wodzie lub stosuj jednorazowe sztućce i naczynia, by choroba nie rozprzestrzeniała się.
Dawaj dużo płynów, np. wodę z sokiem (nie cytrusowym), herbatki ziołowe. Jeśli dziecko skarży się na ból skóry, podaj paracetamol, co także nieco zmniejszy swędzenie.
Co może być przyczyną uogólnionego świądu?
Przyczyn świądu może być wiele. Zwykle objaw ten wynika z chorób skóry – w tym infekcji, chorób pasożytniczych, alergii lub miejscowych podrażnień. Zdarza się jednak, że świąd spowodowany jest chorobą, która nie dotyczy samej skóry, ale narządów wewnętrznych.
Choroby nerek i wątroby a świąd
Przyczyną uogólnionego świądu może być np. niewydolność nerek. Szacuje się, że u 80% chorych dializowanych występuje świąd. Może mieć on charakter uogólniony lub być zlokalizowany w okolicy przetoki do dializ. Dość częstą przyczyną świądu są także choroby wątroby i dróg żółciowych, w tym zapalenie dróg żółciowych, zapalenia wątroby, marskość czy cholestaza , czyli zastój żółci w drogach żółciowych. Charakterystyczne dla świądu w chorobach wątroby jest jego nasilenie w obrębie dłoni i stóp.
Choroby nowotworowe a świąd
Poważnymi schorzeniami, których objawem może być świąd, są choroby nowotworowe. Objaw ten może być powodowany przez nowotwory układu krwiotwórczego, w tym chorobę Hodkina lub czerwienicę, a także przez nowotwory lite różnych narządów, w tym prostaty, piersi i przewodu pokarmowego, w których najczęściej stanowi tzw. zespół paranowotworowy, lub jest objawem towarzyszących mu dermatoz, neuropatii lub wtórnego zajęcia skóry przez nowotwór. Ponadto może wynikać również z samego leczenia nowotworu, np. chemio- lub radioterapii.
Choroby układu nerwowego i zaburzenia psychiczne a świąd
Świąd bywa również objawem choroby układu nerwowego. Może być on wywołany m.in. przez guzy ośrodkowego układu nerwowego, zmiany poudarowe czy stwardnienie rozsiane. Może być także objawem zaburzeń o podłożu psychicznym. Wywołać go mogą silny stres, emocje, jak również może być objawem towarzyszącym depresji, zaburzeniom obsesyjno-kompulsyjnym, lękowym, urojeniowym lub nadużywaniu substancji psychoaktywnych.
