Alergia u dorosłych - Objawy, Diagnoza i Metody Leczenia

Alergia - objawy, rodzaje, leczenie alergii. Jak rozpoznać alergię?

Alergia to nieprawidłowa reakcja organizmu na działanie pewnych czynników lub substancji. Pierwsze objawy alergii mogą pojawić się u niemowląt, ale zdarza się, że alergia ujawnia się po 30. czy nawet 40. roku życia. Już co czwarty Polak cierpi na alergię. Prowadzone na świecie obserwacje dowodzą, że co 10 lat liczba alergików się podwaja. Coraz dłuższa jest też lista alergenów, czyli substancji, które mogą nas uczulać. Dlaczego tak się dzieje? Jakie są przyczyny alergii i jak się ją leczy?

Alergia to nadgorliwość naszego układu odpornościowego. Normalnie jest tak, że gdy do organizmu wtargną np. wirusy czy bakterie, specjalne komórki krwi (limfocyty T) dają sygnał do produkcji przeciwciał, które mają unieszkodliwić chorobotwórcze drobnoustroje. U alergika ten mechanizm szwankuje. Układ odpornościowy rozpoznaje wroga nie tylko np. w wirusach, bakteriach, ale też w zupełnie niewinnych substancjach np. fruwających w powietrzu czy zawartych w jedzeniu. Substancje te nazywane są alergenami.

Spis treści

1. Alergia - mechanizm powstawania alergii
2. Alergia - przyczyny
3. Alergia - rodzaje
4. Jakie są objawy alergii?
5. Alergia u dzieci i dorosłych
6. Alergia - diagnostyka
7. Alergia - leczenie
8. Alergia - powikłania

Rodzaje alergii

W alergologii wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje alergii, klasyfikowane na podstawie mechanizmów immunologicznych oraz czasu pojawienia się reakcji. Są to:

• alergia IgE-zależna (typ I, anafilaktyczny), której objawy pojawiają się niemal natychmiast po kontakcie z alergenem i mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak wstrząs anafilaktyczny. Alergia ta dotyka przede wszystkim obszary ciała, które są w bezpośrednim kontakcie ze środowiskiem zewnętrznym, takie jak nos, gardło, uszy, krtań, oskrzela, skóra czy jelita, gdzie znajdują się komórki tuczne,
• alergia IgE-niezależna – charakteryzuje się opóźnioną reakcją organizmu. Diagnoza tej alergii jest bardziej skomplikowana, ponieważ nie można jej wykryć standardowymi testami skórnymi ani badaniami serologicznymi krwi. W tej grupie wyróżnia się trzy typy alergii:
  • typ II (cytotoksyczny), w której główną rolę odgrywają przeciwciała IgM i IgG,
  • typ III (kompleksów immunologicznych), gdzie mediatorami są kompleksy przeciwciał klasy IgG z antygenem,
  • typ IV (komórkowy), gdzie alergen reaguje z limfocytami T.

  Alergia – przyczyny choroby. Histamina a reakcja alergiczna

  Z czego bierze się alergia? Nie sposób jest jednoznacznie określić, co powoduje rozwój alergii u konkretnej osoby. Duże znaczenie mają tu z pewnością geny – jeżeli jedno z rodziców jest alergikiem, dziecko ma około 40% więcej szans na rozwój tej przypadłości. Wpływ może mieć również zanieczyszczenie środowiska, bierne lub czynne palenie tytoniu, a także życie w bardzo sterylnych warunkach.

  Za każdym razem alergia jest jednak wywoływana przez określony alergen, czyli czynnik, który w trakcie kontaktu z osobą uczuloną wywołuje reakcję ze strony układu odpornościowego. Czynnikami wyzwalającymi taką reakcję są zazwyczaj białka. Alergeny dzielimy na:

  • antygeny – cząsteczki, które mogą samodzielnie wywołać reakcję układu odpornościowego,
  • hapteny – związki, które po połączeniu z większym nośnikiem wywołują reakcję alergiczną.

  Alergeny mogą wnikać do organizmu różnymi drogami. Pod tym względem dzielimy je na:

  • alergeny wziewne – sezonowe (np. pyłki roślin, zarodniki pleśni i grzybów) i całoroczne (np. roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt, pierze, wełna),
  • alergeny kontaktowe – np. nikiel, chrom, lateks, sztuczna henna, perfumy,
  • alergeny pokarmowe – truskawki, orzechy ziemne, pszenica (gluten), białko jajka kurzego, mleko krowie, które mogą wywołać dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego,
  • alergeny iniekcyjne – leki (np. penicylina, cefalosporyny, sulfonamidy), jad owadów (szerszeni, os, pszczół) i węży.

  Dostając się do organizmu, alergeny wyzwalają odpowiedź przeciwciał, które następnie przyczepiają się do komórek tucznych i powodują uwolnienie histaminy. W wyniku reakcji alergicznej dochodzi do rozwoju stanu zapalnego w organizmie, który objawia się w specyficzny sposób.

  Jak objawia się alergia

  Objawy alergii często są nagłe i występują krótko po kontakcie z uczulającym chorego alergenem (typowo dzieje się tak w alergii na sierść zwierząt). W rozpoznaniu alergii kluczową rolę odgrywa dobrze przeprowadzony wywiad, a zwłaszcza powiązanie występowania objawów z narażeniem na określony alergen.

  Wskazówką może być powtarzanie się objawów w określonej sytuacji, np. seryjne kichanie podczas odkurzania (w alergii na alergeny kurzu domowego), ból brzucha i biegunka po zjedzeniu orzeszków (w alergii pokarmowej), nagła duszność po pogłaskaniu kota (alergia na jego alergeny obecne w ślinie i sierści). Objawy uczulenia na pyłki roślin nawracają zwykle w tych samych miesiącach roku (zależy to od tzw. kalendarza pylenia określonej rośliny – zobacz: Kalendarz pylenia).

  Badanie chorego przez lekarza (tzw. badanie fizykalne) nie zawsze ułatwia rozpoznanie alergii – po ustąpieniu objawów alergii jego wynik może być całkowicie prawidłowy. W razie jej zaostrzenia objawy zależą od tego, który narząd został zajęty (tabela poniżej).

  • wyciek wydzieliny z nosa
  • wydzielina spływająca po tylnej ścianie gardła (może temu towarzyszyć odchrząkiwanie)
  • kichanie
  • zaczerwienienie nosa
  • u dzieci – poprzeczna bruzda skóry na nosie w wyniku częstego pocierania nosa z powodu świądu, częste wycieranie nosa dłonią (tzw. salut alergiczny)

  atopowe zapalenie spojówek

  • zaczerwienienie oczu
  • łzawienie oczu
  • obrzęk powiek
  • zasinienie dolnych powiek (tzw. podkrążone oczy)
  • bladość
  • suchość skóry
  • wyprysk (lokalizacja zależna od wieku)
  • zmiany skóry spowodowane drapaniem (tzw. przeczosy)
  • dodatkowe poziomo przebiegające fałdy skórne dolnej powieki (tzw. linie Dennie-Morgana)
  • blade bąble otoczone rąbkiem zaczerwienionej skóry
  • spadek ciśnienia tętniczego
  • zimna, spocona skóra
  • zwiększenie częstotliwości tętna
  • utrata przytomności
  • inne objawy (np. chrypka czy świsty przy wdychaniu powietrza w przypadku obrzęku krtani, pokrzywka, świsty nad płucami)
  

  ---

  objawy alergia dorosłych