U nas zapłacisz kartą
Alergia pokarmowa - Wysypka u dorosłych - Przyczyny, Objawy i Sposoby Leczenia
Jak się objawia alergia pokarmowa?
Spożycie uczulającego pokarmu powoduje u chorego z alergią pokarmową objawy ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, kurczowy ból brzucha, biegunkę), a także inne objawy towarzyszących chorób alergicznych (z atopowym zapaleniem skóry i wstrząsem anafilaktycznym włącznie). Niektóre dzieci z alergią pokarmową mają nawracające zakażenia dróg oddechowych, są rozdrażnione, źle śpią (zobacz: Objawy chorób alergicznych).
Uczulający pokarm może wywoływać różne objawy u różnych chorych (np. u jednej osoby biegunkę, a u innej wysypkę). Liczba uczulających pokarmów zwykle zwiększa się z wiekiem dziecka. Charakterystyczne jest złagodzenie objawów alergii po wycofaniu z diety określonego pokarmu (np. unikanie mleka) i ich nawrót po jego ponownym wprowadzeniu.
Rodzaje alergii pokarmowych
Istnieje kilka postaci alergii pokarmowej.
Zespół alergii jamy ustnej pojawia się u osób z jednoczesną alergią krzyżową na alergeny wziewne i alergeny pokarmów. W Polsce najczęściej dotyczy chorych z alergią na pyłek brzozy, u których po kilku minutach od zjedzeniu jabłka (a także marchwi, orzechów laskowych, brzoskwiń) pojawia się świąd, grudki i obrzęk w jamie ustnej. Podobne objawy po spożyciu pomidorów stwierdza się u chorych z alergią na pyłki traw, a po bananach – u tych z alergią na lateks.
Alergia pokarmowa może być przyczyną zapalenia błony śluzowej poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego, np. żołądka, jelita, a nawet zarzucania kwaśnej treści żołądka do przełyku (tzw. choroba refluksowa).
Najgroźniejszym przejawem alergii pokarmowej jest wstrząs anafilaktyczny. Szczególnie zagrożeni są chorzy na astmę, a do najczęściej wywołujących pokarmów powodujących wstrząs należą orzeszki ziemne, sezam, seler, jajo kurze oraz ryby i krewetki. Niekiedy dopiero intensywny wysiłek fizyczny wyzwala wstrząs po zjedzeniu jakiegoś pokarmu.
Objawy przypominające alergię pokarmową mogą powodować również znajdujące się w żywności mikroorganizmy czy toksyny. Za pseudoalergię pokarmową odpowiadają substancje dodawane do żywności (konserwanty, barwniki), a nawet jej naturalne składniki (np. tzw. aminy biogenne, takie jak histamina czy tyramina). Nadmierne spożycie serów czy ryb zawierających histaminę może skutkować wystąpieniem pokrzywki, zasłabnięciem, nudnościami, wymiotami, biegunką, bólem głowy, a nawet drgawkami. Tyramina, znajdująca się w czekoladzie, śledziach czy czerwonym mięsie, może wyzwalać migrenowy ból głowy, kołatanie serca i wzrost ciśnienia krwi.
Wysypka przy alergii pokarmowej
W przebiegu alergii pokarmowej najczęstszą i najbardziej powszechną reakcją jest wysypka na twarzy, dłoniach i stopach, rzadziej w innych okolicach ciała. Drobno lub gruboplamista wysypka występuje pod postacią grudek, krost lub pęcherzyków wypełnionych treścią surowiczą, które po pęknięciu tworzą bolesne nadżerki. Skóra jest zaczerwieniona, obrzęknięta, a sama wysypka powoduje nasilony świąd. W przypadku przewlekłego działania czynnika uczulającego zmiany na skórze mogą przybrać blady kolor, skóra staje się sucha i pogrubiała, co może prowadzić do rozwoju liszaja. Rozdrapane w fazie ostrej zmiany mogą pozostawić po sobie drobne przebarwienia albo blizny.
Wysypkę leczy się przy użyciu preparatów stosowanych bezpośrednio na skórę w postaci kremów, maści, zasypek, roztworów. Miejscowo stosowane są preparaty steroidowe o działaniu przeciwzapalnym i przeciwświądowym oraz preparaty odkażające z zawartością antybiotyków lub leków przeciwgrzybiczych. Wspomagająco zaleca się doustne leki przeciwhistaminowe, które zmniejszają ogólną nadwrażliwość organizmu. Pielęgnacja domowa obejmuje stosowanie środków przeznaczonych dla alergików i osób z atopowym zapaleniem skóry oraz wybieranie proszków do prania i płynów do płukania o najuboższym składzie chemicznym, aby dodatkowo nie podrażniać zmian.
10 patentów dla alergika. Jak nie dać się alergii?
Alergia pokarmowa: diagnoza
Diagnostyka alergii pokarmowej nie jest prosta. Zazwyczaj jej pierwszym etapem jest szczegółowy wywiad lekarski, który może pomóc lekarzowi ocenić, czy w rodzinie występuje genetyczna predyspozycja do alergii (bo wówczas ryzyko, że pacjent mógł ją odziedziczyć, wynosi kilkadziesiąt proc.). Dalsze postępowanie zależy od stopnia nasilenia objawów i od wieku pacjenta.
- Diagnostyka alergii pokarmowej u niemowląt.U najmłodszych dzieci wykorzystywany jest zwykle test eliminacji i prowokacji (tzw. otwarta próba prowokacji lub – od nazwiska wynalazcy – test Goldmana) polegający na całkowitym wycofaniu z diety podejrzanego pokarmu (na przykład mleka) na okres co najmniej dwóch, a jeszcze lepiej czterech tygodni.Czas trwania testu zależy od postaci alergii, np. w przypadku objawów skórnych eliminacja powinna trwać cztery tygodnie. Jeśli w tym czasie objawy ustąpią, a po ponownym wprowadzeniu pokarmu do diety wrócą i będą identyczne, jak wcześniej, można mówić o sukcesie, czyli o identyfikacji alergenu.
- Diagnostyka alergii pokarmowej u dzieci.U starszych dzieci przeprowadzane są inne testy: zależnie od wskazań może to być oznaczenie we krwi swoistych IgE przeciw alergenom (mechanizmy IgE zależne biorą udział w około 50 proc. przypadków alergii pokarmowych), punktowe i płatkowe testy skórne, czy też podwójnie ślepa próba prowokacji kontrolowanej placebo (DBPCFC, duble blind, placebo controlled food challenge), kiedy to ani rodzic, ani osoba oceniająca wynik testu nie wiedzą, jaki alergen został do niego użyty. Takie testy przeprowadza się najczęściej w szpitalach ze względu na możliwość wystąpienia reakcji anafilaktycznej. Testy na alergię z krwi wykonuje się dopiero u niemowląt powyżej 6. miesiąca życia (u młodszych dzieci poziom przeciwciał może być jeszcze za niski), testy punktowe i płatkowe zazwyczaj przeprowadzane są u dzieci powyżej 4. roku życia.
- Diagnostyka alergii pokarmowej u dorosłych.Alergia pokarmowa u dorosłych jest trudna do zdiagnozowania, nie ma jednej metody diagnostycznej, która wskazałaby właściwy alergen, dlatego trzeba zwykle wykonać kilka testów alergicznych. Pierwszym ich typem są testy z kilkunastoma najczęściej uczulającymi alergenami pokarmowymi, bez względu na rodzaj manifestujących się objawów. Kolejnym testem jest oznaczenie swoistych IgE w surowicy krwi – ich wykrycie jest niepodważalnym dowodem istnienia uczulenia. W razie wątpliwości lekarz może również zlecić pokarmowe testy prowokacyjne, które polegają na podawaniu stopniowo zwiększanych ilości alergenu pokarmowego - aż do wystąpienia objawów klinicznych