U nas zapłacisz kartą
Alergia pokarmowa - Wysypka u dorosłych - Przyczyny, Objawy i Sposoby Leczenia
Typy alergii pokarmowych
Patomechanizm powstawania alergii pokarmowych jest dość skomplikowany. Alergie pokarmowe mogą przebiegać z udziałem grupy przeciwciał immunoglobuliny IgE ( reakcje IgE zależne) skierowanych przeciwko konkretnym alergenom pokarmu lub niezależnie od przeciwciał (reakcje IgE niezależne). Wyróżnia się 4 typy alergii pokarmowych.
- Pierwszym z nich jest tzw. natychmiastowareakcja alergiczna , w której antygen łączy się ze swoistymi przeciwciałami IgE . Dolegliwości pojawiają się bardzo szybko po spożyciu pokarmu (w fazie wczesnej do 30 minut, w fazie później do 6-8 godzin), na który jesteśmy uczuleni. Do reakcji natychmiastowych należą wstrząs anafilaktyczny, anafilaksja przewodu pokarmowego, pokrzywka, reakcje krzyżowe (alergia na lateks i pokarmy) oraz zespół alergiczny błony śluzowej jamy ustnej (OAS – oral allergy syndrome ).
- Kolejnym rodzajem jest reakcja alergiczna typu cytotoksycznego. W tym modelu antygen łączy się z receptorami błonowymi przeciwciał IgG i IgM , co aktywuje tzw. układ dopełniacza, który jest czynnikiem niszczącym komórkę. Najczęstszą przyczyną wystąpienia reakcji alergicznej typu II są leki lub ich metabolity oraz przetoczenie krwi.
- Trzeci typ reakcji to reakcja typu kompleksów immunologicznych . Mechanizm jest podobny do typu II, po aktywacji uwolnione zostają enzymy lizosomalne z neutrofilów. Reakcja typu III odpowiada za występowanie pokrzywki i obrzęków.
- Ostatni typ reakcji to tzw. reakcja komórkowa (opóźniona) , gdzie główną rolę odgrywają limfocyty T. Objawy pojawiają się od kilku do kilkunastu godzin od spożycia pokarmu. Ten typ reakcji odpowiada za alergiczne kontaktowe zapalenie skóry oraz objawy ze strony przewodu pokarmowego.
Bez wyraźnej przyczyny kręci cię w nosie? To może być alergia. Sprawdź, co najczęściej ją wyzwala. Mamy aż 8 podejrzanych
Alergia pokarmowa: objawy
Alergia na pokarm nie zawsze objawia się w identyczny sposób. Często ten sam alergen może wywołać inne objawy u dziecka, a inne – u dorosłego. Zarówno lokalizacja zmian, jak i ich rodzaj, zależą zarówno od wieku osoby uczulonej, jak i od alergenu, który wywołuje problem.
- Objawy alergii pokarmowej u niemowląt i dzieci. Do najczęściej spotykanych objawów alergii pokarmowej u dzieci należą: ulewanie pokarmu (w przypadku niemowląt) i wymioty, zaparcia lub biegunka, krew w stolcu, refluks żołądkowo-przełykowy. U niemowląt charakterystycznym objawem alergii pokarmowej jest też kolka jelitowa – znak, że układ pokarmowy nie toleruje pewnych składników, a obecne w jelitach gazy nadmiernie rozciągają ich ścianki, czego efektem jest silny ból. Objawem alergii pokarmowej może być również biegunka fermentacyjna z nadmierną ilością gazów i kolki jelitowej, związana z wtórną nietolerancją laktozy. Częste są również problemy ze strony układu oddechowego: nieżyt nosa i spojówek, kaszel, chrypka, a także skurcz oskrzeli i świst krtaniowy, czyli charakterystyczny świszczący odgłos towarzyszący oddychaniu, który pojawia się przy obrzęku krtani i jest szczególnie groźny u niemowląt i małych dzieci. Występują także reakcje skórne: najczęściej jest to sucha, szorstka skóra, rumień i wysypka alergiczna. Wreszcie, objawem alergii pokarmowej u dzieci może być brak apetytu i niechęć do posiłków zawierających alergen, niedokrwistość, zaburzenia snu, rozdrażnienie, nadpobudliwość psychoruchowa, a nawet zaburzenia w rozwoju związane z długotrwałym niedoborem składników odżywczych.
- Objawy alergii pokarmowej u dorosłychAlergia pokarmowa u dorosłych manifestuje się całą gamą objawów jednocześnie. Może więc na skórze zarówno obrzęk i pokrzywka, w obrębie układu oddechowego - nieżyt nosa i astma, ze strony centralnego układu nerwowego między innymi migrena, a także objawy ze strony układu sercowo-naczyniowego. Najczęstsze objawy alergii u dorosłych to: alergiczne zapalenie jamy ustnej, nawracające aftowe zapalenie jamy ustnej, refluks przełykowy (często współistniejący z astmą), ostra alergiczna reakcja błony śluzowej żołądka (bóle w nadbrzuszu i wymioty pojawiające się bezpośrednio po spożyciu pokarmu), przewlekła reakcja alergiczna żołądka i dwunastnicy (przewlekłe objawy dyspeptyczne), ostre i przewlekłe zaburzenia jelitowe, biegunki, alergiczny nieżyt nosa, nieżyt ucha środkowego, nieżyt krtani, astma, zmiany skórne (rumienie, grudki obrzękowe, bąble pokrzywkowe), atopowe zapalenie skóry, obrzęk naczynioworuchowy, wstrząs anafilaktyczny. Alergia u dorosłych może powodować też inne objawy, które trudno z nią skojarzyć: migreny, zespół przewlekłego zmęczenia, zaburzenia snu, obrzęki dłoni, stóp i stawów.
Co to jest alergia pokarmowa i jak często występuje?
Alergia pokarmowa, mylona z nietolerancją pokarmową, to „nadgorliwa” reakcja organizmu na spożytą żywność. Organizm uczulonego rozpoznaje dany składnik jako wrogi, w efekcie czego następuje szereg mechanizmów prowadzących do nadmiernej produkcji histaminy. To właśnie ona odpowiada za procesy zapalne powodujące dolegliwości wpływające na komfort, a nawet życie pacjenta.
Jak często występuje alergia pokarmowa? Jak podaje Europejska Akademia Alergologii i Immunologii Klinicznej – aż 17 milionów Europejczyków, w tym 3,5 miliona dzieci, cierpi na zespół objawów występujących po spożyciu wybranych pokarmów. 8% z nich narażone jest na anafilaksję – uogólnioną reakcję nadwrażliwości zagrażającą życiu.
Organizacje zdrowia alarmują, że alergie pokarmowe to coraz częściej występujący problem, który wciąż przybiera na sile.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?
Uważa się, że około 30% chorych wyzbywa się alergii pokarmowej w ciągu 1—2 lat unikania uczulających ich pokarmów. Dotyczy to zwłaszcza dzieci, których większość „wyrasta” z alergii pokarmowej. Tak dzieje się w przypadku alergii na białko mleka krowiego – u 85% dzieci alergia na nie zanika w wieku 3 lat. Z drugiej strony aż 80% dzieci uczulonych na orzechy arachidowe nie wyzbywa się alergii na nie w późniejszym okresie. Wielu chorych z alergią pokarmową musi unikać uczulających ich pokarmów przez całe życie.
Najważniejszym elementem kontroli stanu chorego z alergią pokarmową jest ocena, czy nadal występują jej objawy. Badania kontrolne, zwłaszcza takie jak testy skórne czy oznaczenie miana IgE swoistych, mają niewielką wartość. Chorych poddanych diecie, zwłaszcza dzieci, obserwuje się pod kątem prawidłowego rozwoju.
Każdy chory powinien unikać uczulających go pokarmów. Coraz częściej producenci żywności w Polsce informują na opakowaniach, czy żywność zawiera choćby śladowe ilości na przykład orzechów, soi, sezamu. Niektóre alergeny pokarmowe uczulają tylko w surowych pokarmach (np. owoce) i tracą tę zdolność po podgotowaniu. Inne uczulają nadal, np. para unosząca się nad gotowaną rybą czy owocami morza może wywołać objawy u osoby z nasiloną alergią na te pokarmy. Należy unikać pokarmów z dużą zawartością amin biogennych i sztucznych dodatków żywnościowych. Chorzy na alergię pokarmową powinni sobie zdawać sprawę z tego, że lepsze jest dla nich jedzenie posiłków przygotowanych w domu, a nie na przykład w restauracji, gdzie ryzyko nieświadomego zjedzenia uczulającego pokarmu jest większe.
Jak się objawia alergia pokarmowa?
Spożycie uczulającego pokarmu powoduje u chorego z alergią pokarmową objawy ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, kurczowy ból brzucha, biegunkę), a także inne objawy towarzyszących chorób alergicznych (z atopowym zapaleniem skóry i wstrząsem anafilaktycznym włącznie). Niektóre dzieci z alergią pokarmową mają nawracające zakażenia dróg oddechowych, są rozdrażnione, źle śpią (zobacz: Objawy chorób alergicznych).
Uczulający pokarm może wywoływać różne objawy u różnych chorych (np. u jednej osoby biegunkę, a u innej wysypkę). Liczba uczulających pokarmów zwykle zwiększa się z wiekiem dziecka. Charakterystyczne jest złagodzenie objawów alergii po wycofaniu z diety określonego pokarmu (np. unikanie mleka) i ich nawrót po jego ponownym wprowadzeniu.
Rodzaje alergii pokarmowych
Istnieje kilka postaci alergii pokarmowej.
Zespół alergii jamy ustnej pojawia się u osób z jednoczesną alergią krzyżową na alergeny wziewne i alergeny pokarmów. W Polsce najczęściej dotyczy chorych z alergią na pyłek brzozy, u których po kilku minutach od zjedzeniu jabłka (a także marchwi, orzechów laskowych, brzoskwiń) pojawia się świąd, grudki i obrzęk w jamie ustnej. Podobne objawy po spożyciu pomidorów stwierdza się u chorych z alergią na pyłki traw, a po bananach – u tych z alergią na lateks.
Alergia pokarmowa może być przyczyną zapalenia błony śluzowej poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego, np. żołądka, jelita, a nawet zarzucania kwaśnej treści żołądka do przełyku (tzw. choroba refluksowa).
Najgroźniejszym przejawem alergii pokarmowej jest wstrząs anafilaktyczny. Szczególnie zagrożeni są chorzy na astmę, a do najczęściej wywołujących pokarmów powodujących wstrząs należą orzeszki ziemne, sezam, seler, jajo kurze oraz ryby i krewetki. Niekiedy dopiero intensywny wysiłek fizyczny wyzwala wstrząs po zjedzeniu jakiegoś pokarmu.
Objawy przypominające alergię pokarmową mogą powodować również znajdujące się w żywności mikroorganizmy czy toksyny. Za pseudoalergię pokarmową odpowiadają substancje dodawane do żywności (konserwanty, barwniki), a nawet jej naturalne składniki (np. tzw. aminy biogenne, takie jak histamina czy tyramina). Nadmierne spożycie serów czy ryb zawierających histaminę może skutkować wystąpieniem pokrzywki, zasłabnięciem, nudnościami, wymiotami, biegunką, bólem głowy, a nawet drgawkami. Tyramina, znajdująca się w czekoladzie, śledziach czy czerwonym mięsie, może wyzwalać migrenowy ból głowy, kołatanie serca i wzrost ciśnienia krwi.
