U nas zapłacisz kartą
Alergia pokarmowa - Wysypka u dorosłych - Przyczyny, Objawy i Sposoby Leczenia
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?
Uważa się, że około 30% chorych wyzbywa się alergii pokarmowej w ciągu 1—2 lat unikania uczulających ich pokarmów. Dotyczy to zwłaszcza dzieci, których większość „wyrasta” z alergii pokarmowej. Tak dzieje się w przypadku alergii na białko mleka krowiego – u 85% dzieci alergia na nie zanika w wieku 3 lat. Z drugiej strony aż 80% dzieci uczulonych na orzechy arachidowe nie wyzbywa się alergii na nie w późniejszym okresie. Wielu chorych z alergią pokarmową musi unikać uczulających ich pokarmów przez całe życie.
Najważniejszym elementem kontroli stanu chorego z alergią pokarmową jest ocena, czy nadal występują jej objawy. Badania kontrolne, zwłaszcza takie jak testy skórne czy oznaczenie miana IgE swoistych, mają niewielką wartość. Chorych poddanych diecie, zwłaszcza dzieci, obserwuje się pod kątem prawidłowego rozwoju.
Każdy chory powinien unikać uczulających go pokarmów. Coraz częściej producenci żywności w Polsce informują na opakowaniach, czy żywność zawiera choćby śladowe ilości na przykład orzechów, soi, sezamu. Niektóre alergeny pokarmowe uczulają tylko w surowych pokarmach (np. owoce) i tracą tę zdolność po podgotowaniu. Inne uczulają nadal, np. para unosząca się nad gotowaną rybą czy owocami morza może wywołać objawy u osoby z nasiloną alergią na te pokarmy. Należy unikać pokarmów z dużą zawartością amin biogennych i sztucznych dodatków żywnościowych. Chorzy na alergię pokarmową powinni sobie zdawać sprawę z tego, że lepsze jest dla nich jedzenie posiłków przygotowanych w domu, a nie na przykład w restauracji, gdzie ryzyko nieświadomego zjedzenia uczulającego pokarmu jest większe.
Alergia pokarmowa: objawy
Alergia na pokarm nie zawsze objawia się w identyczny sposób. Często ten sam alergen może wywołać inne objawy u dziecka, a inne – u dorosłego. Zarówno lokalizacja zmian, jak i ich rodzaj, zależą zarówno od wieku osoby uczulonej, jak i od alergenu, który wywołuje problem.
- Objawy alergii pokarmowej u niemowląt i dzieci. Do najczęściej spotykanych objawów alergii pokarmowej u dzieci należą: ulewanie pokarmu (w przypadku niemowląt) i wymioty, zaparcia lub biegunka, krew w stolcu, refluks żołądkowo-przełykowy. U niemowląt charakterystycznym objawem alergii pokarmowej jest też kolka jelitowa – znak, że układ pokarmowy nie toleruje pewnych składników, a obecne w jelitach gazy nadmiernie rozciągają ich ścianki, czego efektem jest silny ból. Objawem alergii pokarmowej może być również biegunka fermentacyjna z nadmierną ilością gazów i kolki jelitowej, związana z wtórną nietolerancją laktozy. Częste są również problemy ze strony układu oddechowego: nieżyt nosa i spojówek, kaszel, chrypka, a także skurcz oskrzeli i świst krtaniowy, czyli charakterystyczny świszczący odgłos towarzyszący oddychaniu, który pojawia się przy obrzęku krtani i jest szczególnie groźny u niemowląt i małych dzieci. Występują także reakcje skórne: najczęściej jest to sucha, szorstka skóra, rumień i wysypka alergiczna. Wreszcie, objawem alergii pokarmowej u dzieci może być brak apetytu i niechęć do posiłków zawierających alergen, niedokrwistość, zaburzenia snu, rozdrażnienie, nadpobudliwość psychoruchowa, a nawet zaburzenia w rozwoju związane z długotrwałym niedoborem składników odżywczych.
- Objawy alergii pokarmowej u dorosłychAlergia pokarmowa u dorosłych manifestuje się całą gamą objawów jednocześnie. Może więc na skórze zarówno obrzęk i pokrzywka, w obrębie układu oddechowego - nieżyt nosa i astma, ze strony centralnego układu nerwowego między innymi migrena, a także objawy ze strony układu sercowo-naczyniowego. Najczęstsze objawy alergii u dorosłych to: alergiczne zapalenie jamy ustnej, nawracające aftowe zapalenie jamy ustnej, refluks przełykowy (często współistniejący z astmą), ostra alergiczna reakcja błony śluzowej żołądka (bóle w nadbrzuszu i wymioty pojawiające się bezpośrednio po spożyciu pokarmu), przewlekła reakcja alergiczna żołądka i dwunastnicy (przewlekłe objawy dyspeptyczne), ostre i przewlekłe zaburzenia jelitowe, biegunki, alergiczny nieżyt nosa, nieżyt ucha środkowego, nieżyt krtani, astma, zmiany skórne (rumienie, grudki obrzękowe, bąble pokrzywkowe), atopowe zapalenie skóry, obrzęk naczynioworuchowy, wstrząs anafilaktyczny. Alergia u dorosłych może powodować też inne objawy, które trudno z nią skojarzyć: migreny, zespół przewlekłego zmęczenia, zaburzenia snu, obrzęki dłoni, stóp i stawów.
Alergia pokarmowa u dzieci
Alergia pokarmowa u dzieci jest dość powszechna. Szacuje się, że dotyczy 6-8 proc. dzieci i 3-4 proc. młodzieży. Może pojawić się wkrótce po urodzeniu, w okresie rozszerzania diety dziecka o nowe produkty. U 80 procent dzieci alergia mija po 3. roku życia (tzw. wyrastanie z alergii). Zdarza się jednak, iż u dzieci z alergią pokarmową i atopowym zapaleniem skóry wraz z wiekiem dochodzi do wystąpienia kolejnych objawów choroby alergicznej – alergicznego nieżytu nosa i astmy (tzw. marsz alergiczny).
U niemowląt i dzieci alergię pokarmową wywołują zazwyczaj produkty pochodzenia zwierzęcego. W 9 na 10 przypadków źródłem alergii pokarmowych są: białka jaja kurzego, orzeszki ziemne, ryby i mleko krowie. Rzadziej uczulają: soja, orzechy laskowe , pomidory, truskawki czy brzoskwinie.
Co to jest alergia pokarmowa?
Według definicji, alergia pokarmowa to niepożądana reakcja organizmu w postaci powtarzalnych i odtwarzalnych objawów po spożyciu (nawet niewielkiej ilości) wybranych produktów, które u zdrowych osób nie wywołują żadnych dolegliwości. Słowo alergia powstało z połączenia dwóch słów pochodzących z języka greckiego: „allos”- zmieniony oraz „ergon” – reakcja. Przyczyną alergii pokarmowej jest nieprawidłowa odpowiedź układu immunologicznego, który rozpoznaje substancje zawarte w pokarmie jako obce i uruchamia kaskadę mechanizmów mających za zadanie unieszkodliwić alergen.
Alergia pokarmowa jest jedną z powszechniej występujących chorób. Ma to związek z rozwojem cywilizacyjnym, w wyniku którego organizm narażony jest na coraz większą ilość substancji potencjalnie uczulających (barwniki, konserwanty żywności, emulgatory, preparaty modyfikujące smak). Alergia pokarmowa stanowi poważne wyzwanie dla zdrowia publicznego, nazywana jest „drugą falą epidemii” po astmie. Szacuje się, że alergia pokarmowa może dotyczyć nawet 10 proc. populacji.
Termin alergia często niesłusznie stosowany jest wymiennie z pojęciem nietolerancja pokarmowa. U podłoża alergii pokarmowej leżą mechanizmy immunologiczne, natomiast nietolerancja pokarmowa jest związana z nieimmunologiczną odpowiedzią organizmu. Do nietolerancji pokarmowych należą m.in nietolerancja laktozy i glutenu oraz nieprawidłowe wchłanianie węglowodanów. Symptomy alergii pokarmowej i nietolerancji są bardzo podobne, a więc i trudne do odróżnienia.
Jakie są sposoby leczenia?
Najważniejsze w postępowaniu u chorego na alergię pokarmową jest unikanie uczulającego pokarmu. Lekarz dobiera specjalną dietę pozbawioną najczęściej uczulających pokarmów (tzw. dietę eliminacyjną), dbając o to, by pokrywała zapotrzebowanie chorego na składniki odżywcze (np. w przypadku alergii na białko mleka krowiego zaleca się preparaty soi). Na rynku istnieje wiele specjalnych mieszanek przeznaczonych dla niemowląt i małych dzieci (m.in. Nutramigen, Humana SL, Bebilon pepti 1 i 2, Sinlac i inne). Dietę eliminacyjną stosuje się zwykle przez kilka lat. Prawidłowo stosowana dieta umożliwia normalny rozwój dziecka i zabezpiecza przed powstaniem niedoborów pokarmowych. Korzyścią z leczenia jest uniknięcie niedożywienia i groźnych reakcji alergicznych, takich jak wstrząs anafilaktyczny. Dieta eliminacyjna pozwala na odbudowę ściany jelita i uzyskanie z czasem tolerancji na uczulające chorego pokarmy oraz na przykład na aminy biogenne.
Dietę wspomaga się niekiedy leczeniem farmakologicznym, zwłaszcza w przypadku współistnienia innych postaci alergii (żaden lek nie będzie jednak skuteczny bez diety). Stosuje się kromony i ketotifen.
Doustne leki przeciwhistaminowe są zwykle skuteczne w razie występowania zespołu jamy ustnej lub zmian skórnych. Glikokortykosteroidy (w postaci tabletek lub zastrzyków) zaleca się krótkotrwale w przypadku nasilonych objawów zapalenia przewodu pokarmowego (np. żołądka). Chorzy zagrożeni wystąpieniem wstrząsu anafilaktycznego powinni nosić ze sobą ampułkostrzykawkę z adrenaliną.
