Ciemna blizna po ranie - Jak pielęgnować i leczyć skórę?
Etapy gojenia blizny. Jak powstaje blizna?
Tworzenie blizny jest naturalnym procesem gojenia się ciała. Uszkodzoną skórę zastępuje tkanka łączna. Gojenie się rany przebiega w 4 fazach.
- Faza zapalna rozpoczyna się już w chwili zranienia. W ciągu 24–48 godzin dochodzi do przekrwienia tkanki i zwiększenia przepuszczalności naczyń włosowatych. Rana wypełnia się skrzepem krwi, który jest biologicznym opatrunkiem – chroni ranę przed odwodnieniem i drobnoustrojami chorobotwórczymi. Na brzegach rany gromadzi się włóknik, który jest rusztowaniem dla powstającego na ranie strupa.
- Ograniczona faza zapalna to etap, w którym rana się oczyszcza. Napływają do niej komórki żerne (makrofagi), które usuwają te obumarłe. Do rany wnikają naczynia krwionośne, na co organizm potrzebuje ok. 7 dni.
- Faza gojenia to czas, w którym fibroblasty, czyli komórki tkanki łącznej, intensywnie wytwarzają kolagen podtrzymujący powstającą bliznę. Komórki tkanki łącznej mnożą się, a nad nimi powstaje nabłonek. Dochodzi do równowagi między ilością kolagenu produkowanego przez organizm a tego, który jest rozkładany i usuwany. Warto wiedzieć, że na prawidłowy proces gojenia wpływa prawidłowe oczyszczenie i dezynfekcja rany. A prawidłowy proces gojenia ogranicza ryzyko widocznej blizny.
- Faza przebudowy blizny zazwyczaj trwa od kilku miesięcy do nawet ponad roku.
Rodzaje blizn – jak tworzą się blizny na różnych rodzajach ran
Blizna to miejsce po ranie. W trakcie procesu gojenia się uszkodzeń skóry (które mogły powstać w różnych okolicznościach, na przykład w wyniku urazu, operacji czy choroby) dochodzi do naprawy powstałego ubytku. Organizm łączy rozciętą skórę, produkując nowe tkanki i włókna kolagenowe w miejsce tych zniszczonych. Efektem tego działania jest właśnie blizna.
Im większa i głębsza rana, tym większa może być blizna. Ale nie zawsze tak jest. Czasem niewinne urazy, na przykład otarcia naskórka i tkanki podskórnej – płytkie, ale powstałe na dużej powierzchni ciała – mogą spowodować blizny widoczne przez całe życie. Bardzo ważna jest też troska o przebieg procesu gojenia się rany – zaniedbana może na skutek powikłań zmienić się w nieestetyczny, ciemny i gruby ślad, którego trudno się pozbyć.
Pielęgnacja blizny: maści zmiękczające i masaż
Niewielkie zranienie czy zadrapanie wystarczy zabezpieczyć przed zakażeniem. Jeśli przeszłaś operację tarczycy, brzucha lub miałaś cesarskie cięcie, powinnaś bliznę starannie pielęgnować. Po zdjęciu szwów pooperacyjnych raz dziennie zmiękczaj ją oliwką dla dzieci. Uzgodnij z lekarzem, kiedy rozpocząć delikatne masaże. Niewielkimi kolistymi ruchami masuj bliznę, lekko przyciskając do niej palce. Używaj maści lub żelu do blizn. W aptekach można dostać wiele specyfików, np. cepan, contractubex, alcepalan, zeraderm. Po 3 miesiącach blizna stanie się elastyczna i mniej widoczna. Przez rok nie należy jej opalać, także w solarium. Lekarze zalecają branie 300 mg wit. C dziennie. Przyspiesza gojenie ran i wytwarzanie kolagenu w skórze. Źle zszyta rana lub blizna uszkodzona w trakcie gojenia może wymagać zoperowania. Tak postępuje się z widocznymi bliznami przerośniętymi. Po kolejnej operacji także pozostaje blizna, ale jest ona mniej wyraźna.
Jeżeli przerośnięte lub pooparzeniowe blizny mają dużą powierzchnię, zmniejsza się je nie tylko operacyjnie. Coraz częściej stosuje się tzw. rozległą presoterapię, czyli uciskanie. Choremu szyje się wówczas na miarę specjalny kostium zakrywający uszkodzoną skórę. Tkanina oblepia ciało jak folia, ale skóra może oddychać. Kostium nosi się w dzień i w nocy, co najmniej przez 3 miesiące. W ciągu dnia można go zdjąć tylko na pół godziny, by w tym czasie wziąć kąpiel i wyprać kostium. Po wyciśnięciu w ręczniku jest suchy. Większość nawet bardzo dużych blizn spłaszcza się, blednie i kolorem przypomina zdrową skórę.