Co to jest trądzik - Objawy, Przyczyny i Skuteczne Metody Leczenia
Trądzik różowaty - higiena i pielęgnacja skóry
Skóra z trądzikiem różowatym jest bardzo wrażliwa, podatna na podrażnienia i wymaga specjalnej pielęgnacji, która pomaga odbudować uszkodzoną warstwę ochronną. Przy pielęgnacji skóry należy unikać tarcia, ucisku, a także stosowania kosmetyków bogatych w substancje aktywne, które zamiast wpływać dobroczynnie na skórę, wywołują podrażnienie lub uczulają. Do codziennej pielęgnacji i mycia twarzy zaleca się dermokosmetyki do skóry wrażliwej, zawierające substancje nawilżające i zmiękczające, takie które nie niszczą ochronnej warstwy lipidowej. W pielęgnacji skóry z trądzikiem różowatym należy unikać mydeł lub detergentów syntetycznych, ponieważ działają drażniąco i wysuszająco, niszcząc warstwę ochronną naskórka. Nie zaleca się również kosmetyków i leków miejscowych, które zawierają substancje drażniące oraz kosmetyków zawierających środki zapachowe, gdyż mogą podrażnić skórę.
Ważnym elementem wspomagającym leczenie trądziku różowatego jest odpowiednio skomponowana dieta. Należy w niej unikać produktów wysokoprzetworzonych oraz żywności typu fast-food. Z diety należy wyeliminować także cukier i produkty o dużej zawartości cukru oraz produkty charakteryzujące się wysokim indeksem glikemicznym.
- alkohol (w szczególności czerwone wino, ale zalecana jest także eliminacja mocnych alkoholi)
- nadmierne ilości kawy i herbaty
- pikantne oraz gorące potrawy.
Niektóre publikacje wskazują na konieczność ograniczania w diecie produktów bogatych w histaminę, są to przede wszystkim sery pleśniowe. Niewskazane jest spożywanie potraw zawierających siarczany, azotany oraz glutaminian sodu, czyli związki charakterystyczne dla przetworzonego mięsa oraz kuchni chińskiej.
Preparaty na trądzik
Obecnie na rynku istnieje wiele preparatów stosowanych w celu leczenia trądziku, różniących się mechanizmem działania:
- nadtlenek benzoilu – miejscowo działający preparat przeciwbakteryjny i keratolityczny (zmiękcza warstwę rogową naskórka zapobiegając blokowaniu się ujścia gruczołów łojowych),
- miejscowo działające antybiotyki – np. erytromycyna, chloramfenikol, klindamycyna – hamują namnażanie się bakterii przyczyniających się do powstania procesu zapalnego,
- antybiotyki doustne – tetracykliny,
- leki hormonalne – np. niektóre pigułki antykoncepcyjne zawierające progestageny o działaniu antyandrogennym, czyli blokującym wpływ androgenów na powstawanie zmian trądzikowych, innym przykładem może być spironolakton,
- retinoidy podawane doustnie – izotretynoina, lek normalizujący proces tzw. keratynizacji naskórka, czyli odkładania zewnętrznej warstwy rogowej na jego powierzchnię. Dzięki temu nie powstaje nadmiar martwych komórek naskórka, które blokowałyby ujścia gruczołów łojowych,
- retinoidy stosowane miejscowo – retinol, tretynoina, izotretynoina, adapalen,
- preparaty złuszczające naskórek stosowane miejscowo – np. kwas salicylowy, kwas migdałowy oraz kwasy AHA, stosowane w postaci kremów lub maści, pomocniczo w leczeniu zmian trądzikowych.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie trądziku różowatego?
Trudno jest osiągnąć całkowite wyleczenie zmian skórnych w przebiegu trądziku różowatego, choć za pomocą odpowiedniego leczenia można uzyskać długotrwałą remisję. Stosując odpowiednie leczenie preparatami miejscowymi, lekami doustnymi, zabiegi chirurgiczne (rhinophyma) lub laserowe można zminimalizować postęp choroby. Trądzik różowaty należy leczyć, ale nie ma preparatów, które raz na zawsze zwalczą chorobę. Celem terapii jest zmniejszenie i/lub usunięcie istniejących objawów, a następnie zapobieganie pojawieniu się nowych zmian.
U pacjentów z trądzikiem różowatym przeciwwskazane są takie zabiegi, jak: złuszczanie z użyciem kwasów owocowych, kwasu trójchlorooctowego, kwasu salicylowego. Powodują one przekrwienie skóry, co nasila i utrwala rumień, a także intensywne płatowe złuszczanie, któremu towarzyszy niemiłe uczucie pieczenia i palenia skóry. Niewskazane są także zabiegi rozgrzewające. Przy pielęgnacji skóry należy unikać tarcia, ucisku, a także stosowania kosmetyków bogatych w substancje aktywne, które zamiast wpływać dobroczynnie na skórę, wywołują podrażnienie lub uczulają.
Przyczyny trądziku
Najważniejszą przyczyną trądziku jest okres dojrzewania. Podczas tego procesu wzrost poziomu androgenów – męskich hormonów płciowych, stymuluje produkcję sebum i namnażanie się nowych komórek naskórka. Sebum, inaczej zwany łojem skórnym, to substancja tłuszczowa produkowana przez gruczoły łojowe w celu nawilżenia i ochrony naskórka przed czynnikami zewnętrznymi. W normalnych warunkach sebum tworzy na powierzchni skóry ochronną warstwę i nadaje jej miękkość. Co więcej, jego kwaśne pH zapobiega namnażaniu się patogennych bakterii i grzybów.
Zapamiętaj: Niektóre leki mogą powodować trądzik.
Natomiast gdy produkcja łoju zwiększa się ponad normalny poziom, ujścia gruczołów łojowych zostają zablokowane przez jego nadmiar i rozpoczyna się proces zapalny. Zjawisku temu sprzyja również nadmierna produkcja nowych komórek naskórka. Nagromadzenie martwych komórek rogowych naskórka przyczynia się do blokowania ujścia gruczołów łojowych. W konsekwencji, stan taki sprzyja namnażaniu się bakterii i powstawaniu typowych dla trądziku zmian skórnych. W mieszkach włosowych, do których uchodzą gruczoły łojowe, dochodzi do nagromadzenia nadmiaru łoju, martwych komórek naskórka, oraz normalnie występujących na skórze człowieka bakterii beztlenowych Propionibacterium acnes. Wszystkie te czynniki prowadzą do powstania stanu zapalnego.
Innymi przyczynami trądziku są:
- zmiany hormonalne występujące podczas ciąży i cyklu menstruacyjnego,
- nieodpowiednio dobrane kosmetyki blokujące pory (ujścia gruczołów łojowych), niektóre detergenty, balsamy i odzież,
- wysoka wilgotność powietrza i nadmierne pocenie się.
Nie wykazano, by dieta, niedostateczna higiena twarzy czy stosunki płciowe miały powiązanie z pogorszeniem się objawów trądziku. Niektóre badania stawiają hipotezę wpływu produktów mlecznych i żywności o wysokim indeksie glikemicznym na trądzik. Objawy trądziku są zazwyczaj mniej intensywne podczas miesięcy letnich. Zjawisko to przypisuje się przeciwzapalnym właściwościom światła słonecznego. Niektóre leki, np. sterydy, lit, fenytoina oraz izoniazyd, pogarszają objawy trądziku bądź też mogą powodować jego pojawienie się u osoby poprzednio zdrowej.
